İletileri Göster

Bu özellik size üyenin attığı tüm iletileri gösterme olanağı sağlayacaktır . Not sadece size izin verilen bölümlerdeki iletilerini görebilirsiniz


Mesajlar - OLCAY

Sayfa: 1 ... 457 458 [459] 460 461 ... 495
6871
Türkçe-Edebiyat / zarf (belirteç)
« : Eylül 14, 2007, 02:28:03 ÖÖ »
Fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir.



1)DURUM ZARFLARI



Fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardır.Fiile nasıl sorusunu sorarak buluruz.



*Manş denizini yüzerek geçti (N)

*Bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu (N)

*Öfkeyle kalkan, zararla oturur.(N)

*Ağlamaktan göz pınarları kurudu (S)

*Tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor(S)

*Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek(K)

*Bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada (K)

*Şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur(O)

*Adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır(O)



UYARI:Bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



*Büyük insanlar her zaman büyük düşünür.

*Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım

*İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın.



2)YER-YÖN ZARFLARI (Nere(ye)?)



Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır.



*Aşağı tükürsen sakal,yukarı tükürsen bıyık.

*Küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık.

*Odasının penceresinden içeri baktım.

*Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş.

*Araba çok fazla ileri gitmiş.

*Az beri gelirsen arkadaşında oturur.



UYARI:Yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır.



*Işık,perdenin kenarından içeri sızıyordu.(Z)

*Işık,perdenin kenarından içeriye sızıyordu.(A)



UYARI:Bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



*Aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış.

*Aşağı mahallede gürültü olunca,apartman sakinleri aşağı inmiş.

*İçeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi.



3)ZAMAN ZARFLARI (Ne zaman?)

Fiillerin veya fiilimsilerin anlamını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



*Onu daha önce hiç böyle görmemiştim.

*Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda.

*Bu akşam rüyamda Leyla’yı gördüm.

*Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.

*Benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı.

*Bugün çalışan,yarın rahat eder.



UYARI:Bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar.



*Bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında.

*Ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim.



4)ÖLÇÜ-MİKTAR ZARFLARI (Ne kadar)



Fiilleri,fiilimsileri,sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir.



*Çok bilen çok yanılır.

*Sen burada biraz bekle.

*En güzel yıllarımı onun için harcadım.

*Daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız.

*Sahilde fazla güneşlendiği için yanmış.

*Soruları çözerken daha dikkatli olmalısın.



UYARI:Bazı nicelik zarflarını sayı sıfatları ile karıştırmamak gerekir.



*Çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor.

*Fazla para insanı fazla rahatsız eder.



UYARI: “Daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı,kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur.



*Daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş.

*Bizimle daha sakin konuşuyordu.

*Eve daha gelmemiş.Msn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir



5)SORU ZARFLARI



Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir.



*Ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?

*Neden böyle düşman görünürsünüz,

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

*Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?

*Yolun bitmesine ne kadar kaldı?

*Ne zaman bir köy türküsü duysam,

Şairliğimden utanırım.”

*Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?

*Neden saçların beyazlamış arkadaş?



UYARI: “Ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir.



*O karanlık sularda ne gördün?(Zamir)

*Hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun?(Zarf)

*Benimle ne konuda konuşacaksın?(Sıfat)

*Gel ecel,ne korkarsın sarı çehremden benim?

*Aşık dediğin Mecnun misali kördür,

Ne bilsin,alemde ne mevsimdir.(Zarf-zamir)

*Ne ağlarsın benim zülfü siyahım.(Zarf)

*Şu dünyada ben ne insanlar gördüm.



UYARI: “Nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur.



*Onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim?

*Gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun?

6872
Genel Kültür / En İyi 25 Buluş
« : Eylül 14, 2007, 02:10:11 ÖÖ »
Neyi anlamadın yaa merak ettim?  :kat

6873
Edebiyat ve Şiir / Beklenen (Necip Fazıl Kısakürek)
« : Eylül 14, 2007, 02:09:19 ÖÖ »
ne güzel söylemiş ama  :cig

6874
Türkçe-Edebiyat / ZAMİR
« : Eylül 14, 2007, 02:08:23 ÖÖ »
ZAMİRler (ADILlar)

İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir.Bütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir.

A)Kişi (Şahıs) Zamirleri:

Sadece insan isimlerinin yerini alan zamirlerdir.

*Ben, sen, o;biz, siz, onlar.

*Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi.

*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

* “Bana kucaklarında seni getiriyorlar;

Ben de sonra o seni getiriyorum sana.”

*Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni .

*Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri ölür.

*Sizler bu ülkenin geleceğisiniz.

* Ben senin en çok bana yansımanı sevdim.

*Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.

*Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı.

*Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı.

*O,bu davaya yüreğini koymuştu.

*Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu.



UYARI: “O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur.Msn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir

*Onu çöpe atan ondan başkası olamaz.

*Onu bu yörede sadece onlar dokur.



NOT:Şahıs zamirleri ile isim tamlaması kurulabilir.Bu durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir.

*Benim denizlerim senin gözlerindir.

*Akşamı seyredeyim senin bakışlarında.

*Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih yazdı.



UYARI:Şahıs zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz.

*Dönüşlülük Zamiri: “Kendi” zamiridir.Bu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine kullanıldığı gibi,yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana olabilir.Bu durumda anlatım pekiştirilmiş olur.

*Bu evi ben temizledim.

*Bu evi kendim temizledim.

*Bu evi ben kendim temizledim.(pekiştirilmiş)

*Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için.

*Kendini bir de arkadaşının yerine koy.

*Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız.

*Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim.



B)İşaret (Gösterme) Zamirleri:

İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir.

*Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki, şöyle;böyleleri, öylesi.



*O,bu yörenin en meşhur yemeğidir.

*Duvardaki yazıları bu yazdı.

*Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır.

*Bunlar her sabah aynı otobüse binerler.

*Ötekini bilmiyorum ama beriki işin farkında değil.

*Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy.



NOT: “Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz anlamlı zamirler” de denir.

*Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın.

*Ömrümde böylesini görmedim.

*Şöyleleri ham karpuzdur.



C)Belgisiz Zamirler:

İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret) karşılayan zamirlerdir.

*Bazıları,kimileri,hiç kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,başkala rı,hiçbiri,birçoğu.

*Bazıları futbol,bazıları basketbol oynar.

*Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk.

*Kimseye haber vermeden evden ayrıldı.

*Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil.

*Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor.

*Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez.

*Biri yer,biri bakar kıyamet ondan kopar.

*Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi.



D)Soru Zamirleri:

İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir.

*Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı?

*Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

*Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan?

*Nereye baksam hep seni hatırlıyorum.

*Şu dünyada insan kime güvenebilir ki?

*Bunca zamandır ne konuştunuz?

*Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor.

*Elindeki kitaplardan hangisini aldın?



E)İlgi Zamiri (-ki):

Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün yerini tutar.

*Senin ki can da bizim ki patlıcan mı?

*Tencerenin dibi kara senin ki benden kara.



UYARI:İlgi zamiri olan –ki’yi bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile karıştırılmamalıdır.

*Evdeki hesap çarşıya uymaz.

*Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin.

*Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu yüzümü.



F)İyelik Zamiri:

Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi şahsa ait olduğunu bildirir.Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir.

*Sana gül getirdim gönlümün bahçesinden.

*Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde.

*Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner.

*Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz.

*Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede.

*Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır.

6875
Türkçe-Edebiyat / BAĞLAÇLAR
« : Eylül 14, 2007, 02:05:14 ÖÖ »
Cümleleri veya aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere denir.



“İLE” - “VE” BAĞLAÇLARI



Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar.



---Evin ve bahçenin kapısı açıktı.(Tamlayan)

---Bu radyo Adana’da ve Mersin’de yayın yapıyor.(D.T)

---Akşam arkadaşıma gideceğim ve her şeyi anlatacağım.

---Cehennemle cenneti bu dünyada yaşadık.(Nesne)

---Evle okul arasında mekik dokuyor.(Tamlayan)

---Annesiyle babası yarın bize gelecek.(Özne)



Uyarı:Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır.Bir cümlede “ile”nin yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.



---“Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik.(Edat)

---“Kazaklarla ceketi parayla aldım.(B-E)



“DE” BAĞLACI



*Eşitlik, gibilik anlamı katar.



---O filmi ben de seyrettim.

---Bence Aslı da bu işten anlamıyor.



*Abartma anlamı katar.



---Çocuğun okuduğu şiir de şiirdi hani.

---Aldıkları araba da araba yani.



*Küçümseme anlamı katar.



---Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim.

---Sanki bu işten anlıyorsun da konuşuyorsun.

---Büyüyecek de adam olacak da bize bakacak.



*Sitem anlamı katar.



---Okula kadar geldin de bir selam vermedin.

---İzmir’e kadar geldin de yanıma uğramadın.



*Şaşma,inat,sebep, korkutma anlamı katar.



---Kardeşin de mi bizimle gelecek?(Şaşma)

---Ufaklık, kalemi vermem de vermem,diyor.(İnat)

---Ailesiyle kavga etti de evi terk etti.(Sebep)

---Dışarı çık da göreyim.



*Ama, fakat anlamında kullanılır.



---Pansiyona kaydını yaptı da yerleşmedi.

---Bize gelmiş de fazla kalmamış.”



Uyarı:Türkçede biri bağlaç diğeri hal eki olan iki çeşit “de” vardır. “De”yi cümleden çıkardığımızda cümlenin yapısı bozulursa ektir bitişik yazılır, bozulmazsa bağlaçtır ayrı yazılır.



---Bakkalda sebze de satılıyormuş.

---Ayşe de okulda kalmış.



“AMA” , “FAKAT” BAĞLACI



*Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.



---Sınava çok iyi hazırlandı ama üniversiteyi kazanamadı.

---Her sabah spor yapıyor ama zayıflayamıyordu.



*Koşul, pekiştirme anlamı katar.



---Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin.

---Seninle sinemaya gelirim ama işim olmazsa.

---Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın.

---Dışarıda soğuk ama çok soğuk bir hava var.

---Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı.



“ANCAK” ,“YALNIZ” BAĞLACI



*Ama, fakat anlamında kullanılıyorsa bağlaç,

* Bir tek,sadece anlamında kullanılıyorsa edat,

* Önündeki ismi niteliyorsa sıfat,

* Fiili niteliyorsa zarftır. Msn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir

---Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (edat)

---Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf)

---Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat)

---Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez.(bağ)

---Bu işin üstesinden ancak sen gelirsin. (edat)

---Yoğun trafikte işe ancak yetişebildim. (zarf)

---Bütün gün evde yalnızdım. (adaşmış sıfat)

---Filmi seyredebilirsin ancak yarın erken kalkmalısın.(b.)



“Kİ” BAĞLACI



*Özneyi pekiştirir.



---Ben ki yedi iklimin padişahıyım.

---Sen ki Fransa eyaletinin valisisin.



*Neden-sonuç vardır.



---Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor.

---Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum.



*Kuşku,yakınma,şaşma,amaç-sonuç, tahmin



---Beni tanımıyorsun ki…(Yakınma)

---Kafamı bir kaldırdım ki onu karşımda gördüm.(Şaşma,)

---Arabayı o çizmiş olabilir mi ki?(Kuşku)

---Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın.(A-S)

---Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin)





“HEM…HEM” BAĞLACI



Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını vermektedir.Eş görevli sözcükleri bağlar.



---Hem arabayı hem evi üzerine alacakmış.(Nesne)

---Hem ucuz hem kaliteli ayakkabı satıyor.(Sıfat)

---Hem çalışıyor hem üniversite okuyor.(Cümle)



NE…NE BAĞLACI



Cümleyi anlamca olumsuz yapar.Karşılaştırılan iki unsurun hiçbiri anlamını verir.

*Sallanmaz o kalkışta ne bir mendil ne bir kol.(Özne)

*Adam kızını ne arıyor ne soruyor. (yüklem)

*Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (cümle)

*Bu konu ne seni ne beni ilgilendirir. (nesneyi)



NOT: İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa “ikisinin arası, ortası” anlamı verir.



· Kız ne zayıf ne şişman biriydi.

· Konuşan adam ne uzun ne kısaydı.





ya… ya bağlacı:



Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır.



· Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri)

· Aynayı ya Ayşe ya Özlem kırmıştır. (özne)

· Ya salonun ya mutfağın penceresi kırıldı. (tamlayan)

· Takıma ya beni ya onu alacaksın (nesneyi)







DİĞER BAĞLAÇLAR



---Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep)

---Bu maçı kazanacağız hatta şampiyon

olacağız.(pekiştirme)

---Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın.

---Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz.

---Sanki dağları sen yarattın.

---Meğer bütün evi o dağıtmış.

---Eğer kardeşine uğrarsan selamımı söyle.

---Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar.

---Ders çalışmıyor; üstelik yaramazlık yapıyor.

---Önce bunlardan yani çok iyi bildiğiniz sorulardan

başlayın.

---Bizde yahut sizde çalışabiliriz.

---İster yazarsın ister yazmazsın.

6876
Türkçe-Edebiyat / Adlar (İsİmler)
« : Eylül 14, 2007, 02:03:23 ÖÖ »
Bütün sözcük türleri,iki gruba ayrılarak değerlendirilir.

A)Ad Soylu Sözcükler:



1)Ad (İsim)

2)Sıfat (Önad)

3)Zamir (Adıl)

4)Zarf (Belirteç)

5)Edat (İlgeç)

6)Bağlaç

7)Ünlem



B)FİİLLER (Eylemler)



1)Adlar:Varlıkları ya da kavramları karşılayan,onları tanımamızı sağlayan sözcüklere “ad” denir.Bir kelimeye -mek, -mak ya da -ma, -me olumsuzluk ekini getiremiyorsak o kelime addır.



*Bahçe, kum, Ali, kitap, çanta, Almanya, Merkür,…

İsimleri:

A)Görev ve anlamlarına göre,

B)Varlıkların türüne göre,

C)Varlıkların sayısına göre,

D)Yapılarına göre olmak üzere 4grupta inceleyebiliriz.



GÖREV VE ANLAMLARINA GÖRE İSİMLER



1)Somut İsimler:Taş,kitap,çiçek,…

2)Soyut İsimler:Akıl,sevgi,saygı,şeytan,iyilik,keder,…

3)İş ve Eylem Gösteren İsimler:Fiil soylu kelimelere “-mek, -mak, -ış, -iş, -me, -ma” ekleri getirilerek türetilen ve iş,oluş,eylem bildiren isimlerdir.Bunlara “fiilimsi” (isim-fiil) de denir.

*Çalışmak, uyumak, dokunma, eğlenme, bakış, gülüş,…



VARLIKLARIN TÜRÜNE GÖRE İSİMLER



1)Özel İsimler:Tek olan,diğer varlıklara benzemeyen varlıkların özel adlarıdır.

*Köroğlu, Nedim, Türkçe, Mehmet,Minnoş, Pamuk, Türk Dil Kurumu,...

2)Tür (Cins) İsimleri:Aynı türden birçok varlığın ortak adlarıdır.

*El, ayak, kardeş, amca, kedi, kaşık,şehir, kasaba,…



VARLIKLARIN SAYILARINA GÖRE İSİMLER



1)Tekil İsimler:Aynı türden varlıkların bir tekinin adıdır.

*Çocuk, ay, kalem, kitap, elbise,…



2)Çoğul İsimler:-ler,-lar çokluk ekini almış isimlerdir.

*Çocuklar, ağaçlar, kitaplar, öğrenciler,…



3)Topluluk İsimler:Biçim bakımından tekil göründüğü halde çokluk ya da topluluk anlamı veren adlardır.

*Ordu, alay, sürü, kurultay, meclis, takım,…

YAPI BAKIMINDAN İSİMLER



1)Basit İsimler:Hiçbir yapım eki almamış isimlerdir.

*Araba, insanlar, evimiz, yoldan, tahtayı, çanta, kuşlarım,…



2)Türemiş İsimler:İsim ya da fiil kök ve gövdelerinden yapım ekiyle türeyen isimlerdir.

*Yol-cu, meslektaş, silgi, ölüm,…



3)Birleşik İsimler:İki ismin aralarına başka bir kelime girmeyecek şekilde birleşip kalıplaşmasıyla oluşan isimlerdir.

*Anayurt, Çanakkale, açıkgöz, boşboğaz, aslanağzı, gecekondu, ateşkes, biçerdöver, bakarkör, giderayak,…

Msn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir

İSİM TAMLAMALARI



1)Belirtili Ad Tamlaması:Tamlayanın “-in” ilgi ekini tamlananın da “-i,si” 3.tekil kişi iyelik ekini aldığı tamlamalardır.



NOT:Belirtili isim tamlamasını bulmak için tamlanana neyin,kimin sorularını sorarız.

Türkçe’nin önemi,

Yolun sonu,

Ali’nin amcası,

Arabanın boyası,

Fırtınanın gücü,

Bizim köyümüz.



2)Belirtisiz Ad Tamlaması:Tamlayanı yalın halde bulunan,tamlananı 3.kişi iyelik ekini alan tamlamalardır.

*Sokak kapısı,

*Tarla kuşu,

*Çam ağacı,

*Okul müdürü,

*Hızlı koşanı (sıfat)

*Devlet memurları



NOT:Belirtisiz isim tamlamasını bulmak için tamlanana “-ne” sorusunu sorarız. “Nasıl,ne kadar,kaç,hangi” gibi sorular sıfat tamlamasını buldurur.



3)Takısız Ad Tamlamaları:Tamlayan ve tamlananın tamlama ekleri almadan oluşturdukları ad tamlamasıdır.Bu tür tamlamalarda tamlayan,tamlananın ya neye benzediğini ya da neden yapıldığını anlatır.

*Yünden çorap

*Çelik tencere

*Ahşap dolap

*Taş duvar

*Bakır tel



Tamlayan tamlananın neden yapıldığını belirtiyor. Tamlayanla tamlananın arasına “den” ekini getirdiğimizde anlam bozulmuyor.Oysa sıfat tamlamalarında bozulur.



*Sarı çorap (sıfat)

*İnci (gibi) diş

*Kömür göz

*Altın kalp

*Çelik bilek

Tamlayan,tamlananın neye benzediğini ifade ediyor.Tamlayanla tamlananın arasına “gibi” edatını getirirsek sıfat tamlamasıyla karıştırmayız.Çünkü sıfat tamlamalarının arasına “gibi” edatını getiremeyiz.

NOT:Takısız isim tamlamalarının tamlayanları doğada tek başına bulunurken sıfat tamlamalarındaki doğada tek başına bulunmaz.



4)Zincirleme Ad Tamlamaları:Bir ad tamlamasının üçüncü bir adla ya da başka bir ad tamlamasıyla oluşturduğu tamlamaya zincirleme ad tamlaması denir.

*Bahçe kapısının anahtarı

b.siz ad tam. ad

zincirleme ad tam.

*Çevre yolunun ağaçlandırma çalışmaları

b.siz ad tam. b.siz ad tam.

zincirleme ad tam.



Ad Tamlamalarıyla İlgili özellikler:



1)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan çoğul,tamlanan da belgisiz bir sözcük olursa tamlayan eki “-in” yerine “-den” eki kullanılabilir.

*Aşağıdakilerden hangisi (Aşağıdakilerin hangisi)

*Yolculardan biri (Yolcuların biri)



2)Belirtili ad tamlamalarında kimi zaman tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.

*Tadı yok sensiz geçen günlerin.



3)Belirtili ve zincirleme ad tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına sözcükler girebilir.

*Masanın ayağı:(Masanın kırık ayağı)

*Evin borcu.(Evin bir türlü bitmek bilmeyen borcu)



4)Belirtili ad tamlamalarında tamlayan,tamlanan ya da ikisi birden zamir olabilir.

*Onun kızı (Tamlayan zamir)

*Çocukların bir çoğu (Tamlanan zamir)

*Onların bir çoğu (Tamlayan da tamlanan da zamir)



5)Tamlayanı zamir olan belirtili ad tamlamalarında tamlayan genellikle düşer.Bunlara “tamlayanı düşmüş ad tamlaması” denir.

*Olayı bize babası anlatmıştı. (Onun babası)

*Evimiz çok güzel oldu. (Bizim evimiz)

*Paran var mı?(Senin paran)



6)Bir tamlayan,birden çok tamlanan için;bir tamlanan da birden çok tamlayan için ortak kullanılabilir.

*Evin kapısı ve penceresi açık kalmıştı.(Tamlayan ortak)

*Ahmet’in,Murat’ın ve Deniz’in velisi toplantıya katılmadı.(Tamlanan ortak)

ADLARDA KÜÇÜLTME



Adlarda küçültme “cik ve ceğiz” ekleriyle sağlanır.

*Şu tepeciği aşarsak köy görünür.(Küçük tepe)

*Çocukcağız evin yolunu şaşırdı.(Küçük çocuk)



Adların sonuna getirilen “cik,ceğiz” ekleri adlara değişik anlamlar da katabilir.



*Anneciğimi çok özledim.(Sevgi)

*Bir milyarcık borç verir misin?(önemsememe-azımsama)



NOT:-cik eki kimi zaman somut bir varlığa ad oldukları zaman küçültme anlamını yitirebilir.

*Mehmetçik (Türk askeri)

*Gelincik (Çiçek ismi)

*Maymuncuk (Kapı kilidini açan araç)

ÇOĞUL EKİNİN (-LER,-LAR)GÖREVLERİ VE EKLENDİĞİ SÖZCÜKLERE KATTIĞI ANLAMLAR:

-Ler,-lar eki eklendiği sözcüğe her zaman çoğul anlamı katmaz;farklı anlam ilgileri de katabilir.



*Birazdan Zeynepler gelir.(Belirli bir aileyi belirtiyor)

*Bu cami Karahanlılar döneminde kalma.(Sülale,soy anlamı katmış)

*Müdür Beyler henüz gelmediler.(Saygı)

*Hanımefendiler daha uyanmadılar. (Alay,küçümseme, sitem anlamı katmış)

*On yaşlarında bir çocuktu.(Yaklaşık anlamı katmış)

*Hasta ateşler içinde kıvranıyordu.(Abartma)

*Anadalu’da Yunus’lar bitmez.(Özel ada benzerleri anlamı katmış)

*Akşamları televizyon seyrederim.(Belgisiz sıfat yerine geçerek “her” anlamı katmış)

6877
Türkçe-Edebiyat / Sözcükte Yapi
« : Eylül 14, 2007, 02:01:47 ÖÖ »
EKLER .

I I

Çekim Ekleri Yapım Ekleri

. I . 1. İsimden isim yapım ekler.

I 1 2. İsimden fiil yapım ekleri

İsim çekim ekleri Fiil çekim ekleri 3. Fiilden isim yapım ekleri

1. Çoğul ekler. 1.Zaman ekleri 4. Fiilden fiil yapım ekleri

2. Hal ekleri 2.Dilek ekleri

3. İyelik ekleri 3.Şahıs ekleri

4. İlgi eki

5. Ek eylem ekleri





A) İSİM ÇEKİM EKLERİ:



1) Çokluk Eki: İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler.

*elmalar,çocuklar ,öğrenciler.



2)Hal Ekleri:- i,-e,-den,-de ekleridir.



*Kitabı ver (belirtme hali)

*Yola bak (Yönelme hali)

*Evden geliyorum (Çıkma hali)

*Sende kaldı (Bulunma hali)

*Sıradan insanlarla işim olmaz.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)

*Bunlar gözde çocuklardır.(Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)

*Sudan sebeplerle yanıma gelme (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)



3)İyelik ekleri: Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder.



*Kitabım,kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz.



4) İlgi ekleri (Tamlama Ekleri) :"ın, in, un, ün" biçimindedir.Belirtili isim tamlaması kurar.



*kapı—n—ın kol—u , müdür—ün oda—sı



5)Eşitlik Eki : "-ca,--ce" biçimindedir.



*Sence bu doğru mu?

*Çocukça davranma



6)Ek eylem Ekleri :İsim soylu sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan eklerdir.



iyi—y-im, iyi—sin, iyi—dir, iyi—y-iz, iyi—siniz, iyi—dirler



B)FİİL ÇEKİM EKLERİ



1)Zaman ekleri (Bildirme Kipleri) :Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir.



*gel—miş (Duyulan geçmiş zaman)

*oku—du (görülen geçmiş zaman)

*gid—i—yor (Şimdi geçmiş zaman )

*yat—acak (Gelecek geçmiş zaman)

*Şimdi gelir (Geniş geçmiş zaman)



2)Dilek kipleri:



*Gider—se—m gelmem (Dilek—şart kipi)

*Biraz daha oturayım (istek kipi)

*Ders çalışalım (istek eki)

*Artık git—meli—y-im (Gereklilik kipi)

*Bunları da oku—sun (Emir eki)

*Dışarı çıkın (Emir eki)



3)Şahıs Ekleri:

Fiillerde kip eklerinden sonra gelerek hareketi kimin yaptığını ifade eder.

Geliyor—um, çalışmalı—sın, yaptı- okusak—k , üzülür—üz koşacak—sınız yürüdü—ler



YAPIM EKLERİ :İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir. Her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir.Eğer sözcük yapım eki almışsa basit yapılıdır sözcük çekim eki olsa da basittir



1)İsimden İsim Yapım Ekleri :



*Lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık …

*lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı …

*sız: su—suz, para—sız, ev—siz,

*cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi,

*ce: Türk—çe İngiliz—ce

*daş:Çağ—daş, arka—daş, yol—daş

*üncü: üç—üncü beş—inci

*msı:acı—msı ekşi—msi

*cil:et—cil ben—cil insan—cıl

*şın: sarı—şın

*sal: kum—sal kadın—sal

*ıt: yaş—ıt

*cağız: kız—cağız çocuk—cağız

*cık:az-ı-cık küçük—cük

*tı: horul—tı cıvıl—tı



2)İsimden Fiil Yapan Ekler :İsim köklerine veya gövdelerine gelerek onlardan fiil türetir.



*la :su-la, taş-la, uğur-la

*al: çok-al, az-al, dar-al

*l: doğru-l, sivri-l

*a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a

*ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar

*da: fısıl-da, horul-dagürül-de

*at: yön-et, göz-et

*ık: geç-ik, bir-ik

*ımsa: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse

--kır:fış—kır, hay—kır

--lan:ev—len, rahat—la

--laş:şaka—laş, der—leş, çocuk—laş

--sa:su—sa, garip—se önem—se



3)Fiilden İsim Yapan Ekler:Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere denir.



--ca:düşün—ce, eğlen—ce

--ocak—ecek: giyecek, yok—ocak, aç—ocak

--ak:yat—ak, kaç—ak, dur—ak,

--ga:böl—ge, bil—ge, süpür—ge,

--gan:çalış—kan, unut—kan, kay—gan

--gı:sev—gi, çal—gı, as—kı

--gıç:bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç

--gın:yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin

--ı,--i:yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u

--ıcı—ici:yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı,

--ık—ik:kes—ik, aç—ık, göç—ük,

--ım—im:say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm

--ın—in:yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in,

--nç:gül—ünç, sev—inç

--ıntı:kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü,

--ır-er:gel—ir, gid—er, ok—ur,

--ış:otur—uş, yürü—y-üş,

--ıt:geç—it, yak—ıt, ölç—üt,

--ma:gülmeyi severim , konuşmayı bil.

--mak:gelmek, gitmek

--tı:belir—ti, kızar—tı,



Fiilden Fiil Yapan Ekler:Fiil soylu kelimelerden yeniden fiil yapan eklere denir.



--dır:gül—dür, yap—tır, koş—tur,

--ala:kov—ala, silk—ele,

--er:gider, çık—ar,

--imsa:gül—ümse, an—ımsa,

--ın:gez—in, gör—ün, sev—in, taşı—n,

--r:kaç—ır, bat—ır, iç—ir,

--ş:gör—üş, uç—uş, gül—üş,

--t:uza—t, sap—ıt, korku—t, üşü—t,

--ı:sev—il, kır—ıl, sat—ıl



BİRLEŞİK SÖZCÜK



İki sözcüğün bir araya gelerek yeni bir kavramı karşılamak üzere birleşip kalıplaşmasıyla oluşan sözcüklerdir.

Birleşik sözcükler değişik şekillerde oluşur. Bazıları isim tamlamalarının kaynaşmasıyla , bazılarının da sıfat tamlamalarının kaynaşmasıyla oluşur.

Birleşik sözcükleri şu şekilde sıfatlandırılır



A)ANLAMSAL KURULUŞLARINA GÖRE BİRLEŞİK SÖZCÜKLER



1)Her iki sözcük de gerçek anlamını yitirebilir.

*Saksıdaki hanımeli mi?

*Kuşburnu içer misin?

*Biraz da imambayıldı alır mısın?

*Seni tahtakurusu sırmış.



2)Sözcüklerden yalnız biri anlamını yitirmiş olabilir.

*Şu yeryüzünde ne insanlar var.

*Eskişehir e gittin mi?



Not:Sözcükler birleşirken sözcüklerden bir dahi gerçek anlamını yitirirse birleşik sözcük bitişik yazılır.



3)Her iki sözcük de gerçek anlamını koruyabilir:



*Kuzeybatı ya gideceksin.

*Bu ayakkabı ne kadar?



B)BİÇİMSEL KURULUŞLARI (YAPILIŞLARI) BAKIMINDAN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER



1.İsim Tamlaması Yoluyla:



*Yüzbaşı seni çağırıyor.

*Batık denizaltı çıkarıldı.

*Balayına nereye gidecekler?

*Saksıdaki aslanağzı mı?



2)Sıfat Tamlaması Yoluyla:



*Askerliğini Kırıkkale de yapmış.

*Sen ne kadar açıkgöz birisin?

*Sivrisinek bataklıklarda çok olur.

*Acıgöl e hangi yoldan gidebilirim?



3)İyelik Ekinin Kaynaştırması Yoluyla:



*Öğrencileri başıboş bırakmamak lazım.

*O bağrıyanık bir annedir.

*Bunlar sütübozuk insanlardır.



4)İki Çekimli Fiilin Kaynaşması Yoluyla:



*Sen ne kadar vurdumduymaz bir insansın.

*Bu çekyat eskimiş

*Dedikodu yapanları sevmem.

*Uyurgezerlik bir hastalıktır.

*Gelgitin diğer adı ne?







EKLERLE İLGİLİ GENEL UYARILAR



1)-i 1.tekil kişi ekiyle,bu eke benzeyen diğer ekler karıştırılmamalıdır.



*Evi yandı. (3.t.k.iyelik eki)

*Evi yaktı. (İsmin –i hali)

*Bu yapı Osmanlılardan kalmadır. (Fiilden isim y.eki)



2)Çekim ekleri eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmez.Fakat isim çekim eklerinden olan -de ve –den hal ekleri eğer sıfat olarak kullanılırsa yani sıfat yapımında görev alırsa o zaman ismin anlamını değiştirir ve yapım eki olur.



*Okuldan geliyorum. (Çıkma durum eki)

*Senin gibi bir candan arkadaşım yok. (Sıfat yaptığı için yapım ekidir.)S İ

*Yalandan bir kavga çıkardılar. (Sıfat yaptığı için yapım ekidir) İ

*Sıradan insanlarla işim olmaz.

*Sende bir şeylerim kaldı.(Bulunma durum eki)

*Bunlar,gözde öğrencilerdir.(Sıfat yaptığı için yapım ekidir)



3)1.Tekil kişi eki olan -m ile bu eke şekilce benzeyen diğer ekler birbiri ile karıştırılmamalıdır.



*Seçimi kim kazandı? (F.i.yapım eki)

*Bir dilim ekmek verir misin? (F.i.y.eki)

*Bu işten dilim çok yandı. (1.t.k.i.eki)

*Sana saçımı süpürge ettim.

*Ama ben daha çok küçüğüm. (Ek-fiil)

*O benim kalemim. (Tamlayan durum eki)

*Beni bırakıp gitme küçüğüm. (1.k.i.eki)



4)2. kişi iyelik eki olan -n ile buna şekilce benzeyen diğer ekler karıştırılmamalıdır.



*Aklın neredeydi? (2.t.kişi iyelik eki)

*Bu yıl ekin ekmeyeceğiz. (F.i.y.e.)

*Buraya gelin. (2.ç.kişi emir eki)

*Yurdun soruları bitmiyor. (İlgi eki)

*Turistler,bu yıl Türkiye’ye akın edecek. (F.i.y.e.)



5)İsim-fiil eki olan -ma,-me ile f.f. yapan olumsuzluk eki karıştırılmamalıdır.



*Yürümeyi severim.(İsim-fiil)

*Onunla biraz konuşmayı dene.(İsim-fiil)

*Artık benimle konuşma.(F.f.yapan olumsuzluk eki)

*Peşimden gelme.(F.f. yapan olumsuzluk eki)



6) “L” fiilden fiil yapım ekiyle “L” isimden fiil yapım eki birbirine karıştırılmamalıdır.



*Artık günler kısaldı.(İ.f.y.e.)

*Bardak kırıldı.(F.f.y.e.)



7) “Ş”filden fiil yapım ekiyle (işteşlik eki), “ş” fiilden isim yapım eki (isim-fiil) birbiriyle karıştırılmamalıdır.



*Hep birlikte gülüştüler.(F.f.y.e.) (işteşlik eki)

*Bakışların beni heyecanlandırıyor.(F.i.y.e.) (isim-fiil)

*Bu gülüşü,bu bakışı hiç unutmam.(F.i.y.e.) (isim-fiil)

*Bir süre öylece bakıştık.(F.f.y.e.) (işteşlik eki)



Ş:Karşılıklı ya da birlikte yapılma anlamı veriyorsa f.f. yani “işteşlik eki” dir.



8)İsimden isim yapım eki olan “-cı” ile fiilden isim yapım eki ici birbiriyle karıştırılmamalıdır.



*Yolcu var mı?(i.i.y.e.)

*Kalıcı bir işin yok mu?(f.i.y.e.)



9)Fiilden isim yapım eki olan “-sal” ile isimden isim yapım eki olan “-sal” birbiriyle karıştırılmamalıdır.



*Kumsal (i.i.y.e.) *Gör-sel (f.i.y.e.)

*Evren-sel (i.i.y.e.) *işit-sel (f.i.y.e.)



10)İsimden fiil yapan “-imse” ile F.F.yapan “-imse” karıştırılmamalıdır.



*Ben-imse (i.f) *Gül-ümse (f.f)

*Öz-ümse (i.f) *An-ımsa (f.f)



11)Türkçede önce yapım eki sonra çekim eki gelir.



*Kork-u-yor-um *taşlıklar

Bunun istisnaları da olabilir.

*Annemsiz gitmem.



12)Bir sözcük birden çok yapım eki alabilir.



*Gözcülük, korkulu, dalgalı, ışıksız, örtülü…

6878
Komik Resimler / Dünyanın en büyük internet cafesi
« : Eylül 14, 2007, 01:17:27 ÖÖ »
    Dünyanın en büyük internet cafe si  :heyo


6879
Hayvan Resimleri / kartal resimleri..
« : Eylül 14, 2007, 12:14:43 ÖÖ »
Evet güvercin olup insanların üstüne .... çok zevkli bişeydir bence  :kk

6880
OYUN / Sevgilim olur musun?
« : Eylül 14, 2007, 12:08:34 ÖÖ »
   Türk oyunu, Sevgilim olur musun?

tıkla

6881
OYUN / Worms 2
« : Eylül 13, 2007, 11:56:38 ÖS »





6882
OYUN / Monopoly 3
« : Eylül 13, 2007, 11:50:07 ÖS »
 Monopoly 3 Oyunu     Deneme Süresi:60 dk  252MB


6883
OYUN / Age Of Empires 3
« : Eylül 13, 2007, 11:47:14 ÖS »
   En son çıkan Age Of Empires 3

Açılan sayfadaki download düğmelerine basın...

6884
OYUN / NFS II
« : Eylül 13, 2007, 11:43:38 ÖS »
    NFS II demo versiyon

NFS II

6885
OYUN / Age Of Empires II
« : Eylül 13, 2007, 11:41:32 ÖS »
 Bu linkten Age Of empires oyununun demo versiyonunu bulabilirsiniz

TIKLA

Sayfa: 1 ... 457 458 [459] 460 461 ... 495