Pohahahahah gerçekten öle yaaa  katılıyorum 

Valla yaa    iyi olmuş dicem ama ailemde içenler de var 

Gözlerinden belli oluyo emre 

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI
Kaba Kuvvet Dönemi(1933-1939)
Birinci Dünya Savaşı ertesi kimse yeni bir çatışma beklemiyordu. Almanya�nın silahsızlandırılması genel bir silahsızlanmaya doğru gidişe benzemekteydi ve Milletler Cemiyeti�nin kuruluşu da büyük umutlar uyandırmıştı. Üstelik cephelerden dönen savaş yorgunları,yaşadıkları dehşet yıllardan sonra barışa sahip çıkmakta kararlıydılar. Ne var ki barış antlaşmaları bazı ülkeler için pek de tatminkar olmamıştı. Milliyetler ilkesine her zaman uyulmamış ve antlaşmaların yeni devletler bünyesine, önemli oranlarda azınlıklara yer verilmişti. Almanya Versailles Antlaşması ile getirilen şartları protesto ediyor, Macaristan ve İtalya barış antlaşmalarının yeniden gözden geçirilmesini istiyordu. Ayrıca, Çekoslavakya, Romanya ve Yugoslavya, Fransa�nın desteklediği bir <<Küçük Antant>> oluşturmuş, Macaristan�a cephe alıyordu.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu�nun çok sayıda küçük devlete bölünmesi Merkezi Avrupa�nın dengesini bozmuştu. Ardı alınmaz uyuşmazlıklar, geçimsizlikler içinde olan bu devletler, aralarında iyi kötü birleşip de Almanya�nın devletler üstünde egemenlik kurma niyetlerine kuracak halde de değildi.
Bu durum, ekonomi alanındaki milliyetçiliğin-adeta doğrulamak istercesine- desteklediği 30�lu yıllarda daha belirgin hal aldı. 1929 Dünya Ekonomi Bunalımı�ndan derinlemesine etkilenen birbirinden kopuk demokrasiler, baş gösteren ve tırmanışa geçen totaliter rejimlere karşı koyacak güçten yoksundu. Diplomasi kurallarına uyma ve imzasına sadık kalma ilkelerine bağlılığın yerini dünya politikasında, demokrasileri oldubittiler karşında bırakacak kaba kuvvetler dönemi alıyordu. Japonya himaye bölgesini, adı da değişerek <<Mançukuo>> olan Mançuruya�ya kadar genişletti ve Milletler Cemiyeti�nden çıktı(1933). Aynı yıl Hitler, şansölyelik makanmına geldi ve Cenevre Silahsızlanma Konferansı�ndan çekilen Almanya Da Milletler Cemiyeti�nden ayrıldı. Milletler Cemiyeti�nin yaptırım tehdidine aldırmayan İtalya, 1935te Etyopya�yı işgal etti. Savaş <<hukuk dışı>> eylem sayan Briand-Kellog Antlaşması ruhu çok eskilerde kalmıştı.
Hitler, Avrupa�yı keşfe Çıkıyor
7 Mart 1936, Wehrmacht piyadesi Köln Katedrali önünde geçit töreninde Versailles Antlaşması�nın hükmü, Fransa ve Belçika sınırlarını korumak için, Almanya�nın Ren�in sol kıyısında asker bulundurması yasaklanmıştı. Önce <<Alman topraklarının Stsbourg�u tehdit edecek mesafeye izin vermeyeceğini>> bildiren Fransa, sonradan yelkenleri indirdi. Bu boyun eğmeden cesaret alan Hitler, 1938 martında Avusturya�yı işgal etti. Avusturya�nın Almanya�yla birleşmesi, iki halkın %97�si tarafından onaylandı. Fransa ve İngiltere, olayı kınamakla yetindi. Avrupa�yı fethetmeye devam eden Hitler, bu defa yüzünü Çekoslavakya�ya çevirdi. Bu sırda Münih Antlaşması�nı imzalayan İngiltere ve Fransa da bu yolla barışın kurtarıldığına inanıyorlardı. Aradan altı ay geçmemişti ki, Alman birlikleri Prag�a girdi. Çekoslavakya diye bir devlet kalmamıştı. Münih Antlaşmaları�ndan uzak durulmasına sinirlenen Stalin , bu kez Almanya�ya yaklaştı. SSBC, İngiltere ve Fransa arasında askeri ittifakın imzalanmak üzere olduğu günlerde, Almanya Sovyet dostluk paktının açıklanması dünyayı şaşkına döndürecekti. Hitler�in artık Polonya�yı işgal etmesine hiçbir engel kalmamıştı.
Belirsiz bir barış
1933�te Milletler Cemiyeti�nden ayrılan Almanya artık,yeniden silahlanmakta serbestti. Almanya zaten Versailles Antlaşması�nın şartlarına uymak niyetinde değildi; 7 mart 1936 günü Alman birlikleri, Ren bölgesini işgal etti.
Berlin�in bu kaba kuvvet kullanımına, önce karşı duracakmış gibi davranan Fransa, sonunda pes etti. Ve bu geri adım, savaşa giden yolda esaslı bir adım oluşturdu.
Savaş kaçınılmazdı
Milletler Cemiyeti�nin etkisizliğini anlayan Hitler, <<Büyük Almanya>> yı kurma idealini uygulamaya koydu.
Hitler�in şimdiki hedefi Çekoslavakya idi. Bu amaçla ise; üzerinde üç milyon almanca konuşan insanın yaşadığı Südetler bölgesinin Almanya�ya geri verilmesini istemekle başladı. Bu sanayii bölgesi Çekoslavakya için hayati önemdeydi. Prag kısmi seferberlik ilan etti ve bu Fransa için barış hayallerinin sonuydu. Hitler�i ancak bir savaş kurtarabilirdi.
Uçurumun kenarındaki Avrupa
Başarılarından cesaret alan Hitler, Avusturya ve Çekoslavakya� da ona şans getiren kartları Polonya�da da oynamayı düşündü.
Çekoslavakya�yı aldıktan sonra Polonya bir nehir gibi ortada kalıyordu.
23 Ağustosta Alman-Sovyet sadrazamlık paktını imzalaması, müttefikler cephesinde şaşkınlık yarattı; pakta bağlı gizli bir protokol, Bu iki ülke arasında bölüşülmesini öngörmekteydi. Artık savaş önlenmezdi. Wehrmach 1 Eylül günü Polonya�ya girerek İkinci Dünya Savaşı�nı başlatmış oldu. İki gün sonra İngiltere ile Fransa da, Almanya�ya karşı savaş ilan edecektir.
Dünya savaşı Dünya�nın doğusunda başladı
Aralık 1941�de Japonya�nın Pearl Harbor�a saldırması Asya�daki çatışmanın da Dünya Savaşı içinde yer almasıyla sonuçlanacak.
Birinci Dünya Savaşı�ndan sonra Avrupalı ülkelerin Asya pazarındaki yerini alan Japonya, 1929 ekonomik bunalımından onlar da etkilenmişti. 1931�den itibaren askerler, ülkede siyasi hayata daha çok katılır oldular. Ordunun mücadeleci tutumu yanında, ırkçılık(Asya�nın birliği) ilkesiyle şiddetli bir komünizm karşıtlığı da gelişti. Savaş yolunda genişleme politikası-Tokyo�nun aradığı ham madde ve ihracat pazarıdır- Japonya�nın önünde yeni ufuklar (Güneydoğu Asya bölgesi) açıyordu.
7 Temmuz 1937 günü, Pekin yakında bir Çin devriyle birliğiyle manevra yapan Japon askerleri arasında patlak veren bir çatışma, kısa sürede yaygın çarpışmalara dönüştü. Ve Japonya, savaş ilanına gerek duymadan Çin�i işgale başladı. Pekin olayı ertesinde başlayan milliyetçi-komünist yakınlaşması, Moskova�nın da desteğinden de güç alarak gelişti. Dış tehlike karşısında Çin, birliğine yeniden kavuşmuştu.
Savaş Yılları(1939-1945)
İkinci Dünya Savaşı1 Eylül 1939�da Wehrmacht�ın Polonya�yı işgaliyle başlamış oldu. Almanya�nın zorlamasıyla yeni harekat sahaları açıldı; nisan 1940�tan başlayarak Danimarka ve Norveç işgal edildi. Ertesi ay Fransa, Hollanda,Belçika ve Lüksemburg da işgal edildi. İtalya 10 Haziran 1940�ta Almanya saflarında savaşa girdi. 1941 ilkbaharında, Yugoslavya, Alman ve İtalyanlarca işgal edildi. Bu sırada Alman-Sovyet anlaşmasının bozulmasıyla savaşın seyri tümüyle değişti: 2 Haziran 1941�de Reich, SSBC�ye saldırdı;bu harekata Romanya,Macaristan ve Bulgaristan da katıldı. 1941 sonunda çatışma, tüm dünyaya yayılmıştı. Japonlar 7 aralıkta Büyük Okyanus�taki Amerikan filosunu batırdıktan sonra ABD�ye savaş ilan ettiler. Ardından Singapur�da İngiltere�ye ve Malezya�da Hollanda�ya saldırdılar. Mihver Devletleri�nin muzaffer ilerleyişi ancak 1942 sonundan itibaren durdurabilecekti (Romel�in El Alameyn�de yenilgiye uğraması, kasım 1942�de İngiliz-Amerikan askerlerinin Kuzey Afrika�ya denizden yaptığı çıkarma, şubat 1943�te Almanlar�ın Stalingrad önlerinde yenilmesi). O tarihten itibaren Mihver kuvvetleri, bütün cephelerde başarısızlığa uğradı.
1939-1940 Yıldırım Savaşı
Almanya ve Sovyetler Birliği arasında paylaşılan Polonya�nın uluslar arası birliği sona erdi(28 Eylül 1939).Sovyetler Birliği, Finlandiya�ya saldırarak kendi barış şartlarını kabul ettirdi. Bu arada Nazi kuvvetleri Danimarka ve Norveç�e yöneldi.
1941 Savaşın Yayılması
Wermacht, martta Bulgaristan�ı , nisanda yugoslavya ile Wermacht, martta Bulgaristan�ı , nisanda Yugoslavya ile Yunanaistan�ı işgal etti. Bu arada İngilizler, mayısta Alman paraşütçülerin ele geçireceği Girit Adası�nı boşaltmışlardı. 22 Haziran�da Hitler, Stalin�e karşı cephe aldı: 6 ay sonra Wehrmacht, Moskova�ya 22 km yaklaştı. Suriye ve Lübnan İngilizlerce ele geçirildi(haziran-temmuz) Rommel, İtalyan birliklerinin yardımına koştu.Rommel, Montgomery komutasındaki İngilizler karşısında hızla geriledi ve El Agelya�ya kadar çekildi. Japonlar Pearl Harbor�ı (ABD) bombaladıktan sonra(7 aralık) Tayland, Guam Adası, Wake Adası ve Gilbert Adası�nı (ABD) ele geçirdi
1942 Almanya zorlanıyor
Joponlar ocakta Filipinler�le Malezya�yı , martta Endonezya�yı, haziranda Aleut Adaları�nı, temmuzda Solomon Adaları�nı işgal etti.Pasifik�teki Japon yayılmasını Amerikan filosu ağustos ayına kadar durdurdu.Afrika�da Rommel, İngilizleri önce Tobruk�ta (şubat), sonra da Mısır�da El Alameyn�e kadar geri çekilmek zorunda kaldı. Burada Wavell�in yerine geçen Montgomery, birliklerini toplayıp Trablusgarp istikametinde Alman birliklerine karşı yeniden taaruza geçti(ekim).
8 kasımda Afrika�daki Fransız birlikleri, Müteffiklerle birlikte Tunus�taki Alman ve İtalyan birliklerine karşı yeniden savaşa girdi. SSBC�de sıkışan Hitler birlikleri, ilkbaharda yeniden saldırıya geçti.Wehrmacht, Don Irmağı boyunca ilerledi ve Elbruz Dağı�ndan Kafkaslar�a kadar ulaştı(21 ağustos). Mareşal Paulus, Stalingrad yakınlarına geldi ancak Kızıl Ordu büyük bir saldırı başlattı(19 kasım).
1943 Dönüm noktası
Artık insiyatifler Müteffiklerdeydi.Kuzey Afrika�da Fransızlarla birleşen Montgomey, Trablusgarp�a kadar ilerledi ve 12 mayısta İtalyan ve Alman kuvvetlerinin teslim olacağı Tunus�a girdi(şubat). Mütteferiklerin Sicilya çıkarması, Mussollini�nin düşüşünü sağladı; onun yerini Bodoglio aldı.Hitler hemen harekete geçti ve Alman birlikleri İtalya�ya saldırdı.Şubattaki Stalingrad zaferinden sonra Kızıl Ordu, her yerde saldırıya geçti, ancak Wehrmacht�ın güney kanadını çevirmeyi başaramadı..Pasifik Okyanusu�nda Amerikalılar, Guandalcanal�ı geri aldı, Aleut Adaları�na, Avusturalyalıraın desteğiyle Yeni Gine�ye ve Gilbet Adaları�na çıktı
1944 Mengene daralıyor
Sovyetler, ocak ayında Leningrad�ı kurtardıktan sonra, Romanya,Bulgaristan, ve Galiçya�ya girip Polonya�da Lvov�a doğru ilerlemeye başladı.Ancak Macaristan�da Almanlar�la karşılaştılar. Şubattan itibaren Nimitz komutasındaki Amerikalılar, Marshall Adaları�nı geri aldılar ve haziranda Mariana Adaları�na saldırdılar.6 haziranda Normandiya�ya çıkarma yapan Müttefikler, eylülde Rouen hattını geçtiler.15 ağustostaki Provence çıkarmasından sonra Amerikan ve Fransız birlikleri, Normandiya�dan gelen birliklerle buluştular 15 eylülde Belçika kurtaıldı ve aralık ayına kadar Belçika-Hollanda sınırında bir cephe oluşturdular.
1945 Son çarpışmalar
Sovyetler, ocak ayında Doğu Purusya�ya girdikten sonra, Silezya�ya ulaşarak Oder Irmağı�nı aştılar:13 şubatta Budapeşte,13nisanda Viyana ve 24 nisanda Berlin düştü.Müteffiklerle Sovyetler, Elbe üzerinde buluştular.7-8 mayısta Wehrmacht teslim oldu..Büyük Okyanus�da Amerikalılar İvo Cima ile Okinava�yı alırken Birmanya�dan sürülen Japonlar, Çin Hindi ve Çin kıyılarında tutuynuyorlardı.6-9 ağustosta Hiroşim ve Nagazaki�ye atılan atom bombaları Japonları teslime zorladı.
Yeni saldırılar yeni stratejiler
Hava kuvvetlerinin desteğindeki tanklarıyla Mütteffik ordularını dağıtan Almanlar, Batı Avrupa�nın işgalini birkaç ayda tamamladılar.Ancak bu tatik , SSBC�de başarısızlığa uğradı.Paulus�un Stalingrad�da sarılan ordusu, kışın çetin koşollarına dayanamayarak teslim olmak zorunda kaldı.
Amerikan uçaklarının Japon uçakları tarafından bombalanmasıyla yeni bir çarpışma biçimi doğuyordu.Uçak gemileri, hava-deniz savaşlarının en önemli unsuru oldu.1945�te Amerikalılar
Savaşın iki yıl daha sürüp bir milyondan fazla cana mal olacağını düşünmüyorlardı.Önce Hiroşima, sonra da Nagazaki'�de atom bombası kullanması, binlerce sivil kurban alırken, Japonları teslim olmaya zorladı.
Yıldırım Savaşından Atom Savaşına
İkinci Dünya Savaşı, silah donanımının hızla gelişimine tanık oldu. 1941�de çatışmalr tüm dünyayı sarmıştı..Hareket alanlarının genişliği, savaşan ülke çokluğu, uygulana yöntemelin niteliği ve etkisi. daha önce benzeri görülmemiş bir savaş ortamı yaratmıştı. Taktik bakımından Birinci Dünya Savaşı�nda başlayan zırh kalınlığı ve mermi arasındaki düelloyu, hava , kara, deniz gibi çeşitli harekat alanlarına damgasını vuran ateş gücü, topların artan şekilde otomatikleşmesi ve motorun sağladığı yeni hareket kabiliyeti izledi.Top-zırh savaşımının hızlandığı kalibre artışı yaygınlaştı;karada Alman tankı <<Kaplan>>da 88mm�lik ,Sovyet tankı <<Yosif Stalin>>de 122mm�lik toplar kullanıldı.Denizde Amerikan zırhlılarında 406mm�lik, Japon gemilerinde ise457 mm�lik toplar yer aldı ve havada 1941�den itibaren tüm avcı uçaklarının kullandığı 20mm�lik toplar yaygınlaştı.Pasifik savaşlarında uçak gemileri,kumanda gemisi olarak zırhlının yer aldı;ağır bombardıman uçakları taşyabiliyordu.
Gittikçe artan savaş malzemesi ihtiyacını karşılamak için savaş ülkeler, kendi üretim araçlarında en yüksek verimi alma çabasına girdiler; iş gücünü en yüksek biçimde kullanma, hammadde sağlama politikasını saptama, ekonomik alt yapıyı koruma ve rakip üretim sistemlerini ortadan kaldırma yollarını aradılar.Müteffiklerde olduğu gibi Almanya�da da araştırma ve geliştirme kurumları, yeni silah ve teknolojiler üretti: bunlar radar,denizaltıları arama ve bulma sistemi, tepkili motorlarla itme ve atom bombasıydı.
Yeni silahların gücü ve rakibin sanayi potansiyelini yıkma istemi, sivillein ön plana çıkmasına çıkmasın yol açtı.Böylece cephe ile cephe gerisi arasında net bir ayrım kalmadı.
Atom şoku
Hiroşima ve Nagazaki�ye atılan atom bombalarının imha gücü, Japonya�nın teslim olmasına yol açtı.
Atom bombası, Japon direnişi gören ABD�ye göre çatışmayı kısaltabilirdi.26 temmuzda Potsdam Konferansı sıransında Başkan Truman, Churchill ve Stalin�e Japonya�ya karşı atom bombası kullanmaktan bahsetti.Washington, başbakan Suzuki başkanlığındaki Japon Hükümetinin bu ümitsiz savaşa son vermek istediğini biliyordu.Ancak Japonya�daki savaş yanlısı kanatlar bu ihöale karşı çıkmaktaydı ve sonuna kadar savaşmakta kararlıydı.Ancak atom bombası Suziki hükümetinin durumunu güçleştirebilir ve savaş yanlılarını zayıflatabilirdi.
Hiroşima�nın hedef seçilmesinde iki neden vardı.Orta derecede önemli olan bu şehir, savaşın başından beri Güneydoğu Asya�ya giden kuvvetlerin transit geçit merkezi olmuştu.Ayrıca o zamana kadar bilinçli bir şekilde dokunulmayan Hiroşima, Amerikalı komutanlara, atom bombasının etkilerini bu sağlam kalmış şehirde değerlendirme olanağı verecekti. 6 ağustos 1945�te saat 8:15�te, Hiroşima�daki ırmağın en geniş kolunun iki yakasını birbirine bağlayan köprünün üstünde Enola Gay bombardıman uçağının kapakları açıldı:51 saniye sonra Little Boy, yani tarihteki ilkatom bombası, 600 metre yükseklikte ve hedefine 20 metreden az bir uzaklıkta patladı.Şok dalgasının yarattığı rüzgar, fabrikaları,büroları ve evleri yaktı;binlerce insan öldü. x ve y ışınları, akyuvarları yok ederek ağır anemi krizlerine yol açarken, ısı rüzgarı korkunç yanıkalara yol açtı.Tek bir bomba 78 150 kişinin ölümünden 13 982 kişinin kaybolmasından 9 428 kişinin ağır ve hafif yaralanmasından sorumlutdu. 9 ağustosta Nagazaki�ye atılan ikinci bomba(36 000 ölü ve 40 000 yaralı), imparator Hirohito�yu teslim olmaya mecbur etti(14 ağustos).
Direnişçiler ve İşbirlikçiler
Mihver orduları tarafından işgal edilen bütün ülkelerde direniş hareketleri kendiliğinden örgütlendi.Başlangıçta bir kitle hareketinden söz etmek mümkün değildi.Ama vatanın kurtuluşu söz konusu olduğunda, barış dönemindeki bütün politik, idolojik, ve dini ayrılıklar unutuldu..Direniş hareketlerii ülkelere ve koşullara göre değişik biçimde örgütlendi:bazen düşman kaynaklarının sabotajla yok edilmesine yönelik partizan savaşına dnüştü, bazen de Müttefikler adına yoğun bir istihbarat faaliyetlerine girişildi. Yeraltında basılıp dağıtılan gazetelere ve bildirilere de pskolojik bir rol oynayarak işgal altındaki halkların ve düşmanlarını moralini etkiledi.Askeri yönüyle direniş, düşmanı zayıflatmayı ve morelini bozmayı amaçlayan gerilla eylemleriyle sınırlıydı.Siyasi düzlemde ise direnişin amacı, her ülkede farklı unsurlerı birleştirmek ve ülkenin savaş sonrası siyasi tablosunu biçimlendirmekti.
Almanya ve İtalya�da direniş
Bu iki ülkede faşist ideolojilere muhalefet daha savaşta önce gelişmişti.Ama savaşın ilanından sonra, düzene karşı her direniş doğrudan vatana ihanet sayıldı.
Batı Avrupa�da direniş
1940�tan itibaren İngilizler, Batı Avrupa�da gelişen direniş hareketlerine önemli destek sağladılar.Maneviyatı güçlendirmeye yönelik faaliyetler bu desteğin önemli bir unsuruydu.
Orta ve Doğu Avrupa�da direniş
Acımasız Nazi işgaline karşı mücadele hem kendiliğnden, hem de topluca gelişti.Hem bu bölgede Gerilla savaşı pskolojik savaşın önüne geçti.
İşbirlikçiler
Alman işgalindeki ülkelerde işbirlikçilik, işgalciler tarafından yerinde tutulan veye işbaşına getirilen rejimlere göre değişik görünümler aldı.
Gölge savaşçıları
Alman işgaline kerşı direniş Avrupa�da 1940 yılından itibaren örgütlendi.Bu direniş başlangıçta örgütsüz, silahsız, ve çok büyük riskleri göze alan küçük grupların eseriydi.Almanlar onları savaşçı değil <<terörist>> olarak nitelendiriyordu.İşkence, hapis, toplama kampı ve ölüm genellikle bu savaşçılarım ortak yazgısıydı.Faaliyetleri arasında istihbarat,sabotaj ve maneviyatı güçlendirmeye yönelik eylemler yer almaktaydı.İngiltere özellikle BBC aracılğıyla bu örgütlere önemli bir destek verdi.Pek etkili olmamakla birlikte Almanya�ya burjuva,aydın ve din çevrelerinde Nazi karşıtı direnişer görüldü.
Nazi Kamp Sistemi
Avrupa�daki toplama ve imha kampları
Bu iki kamp biçimi arasındaki ayrım önemliydi.
1933�ten itibaren Almanya toprakları üstünde kurulan toplama kamplarında her eğilimden siyasi tutuklular, adi tutuklular, eşcinseller, Yehova Şahitleri kalıyordu.Kampların sayısı bir düzüneyi buluyordu.
Tamamı 1939 yılında Polonyo toprakları üzerinde kurulan imha kampları 1941�den 1944�e kadar kullanıldı.Dördü tümü imha kampı, diğerleri karmaydı: önce toplama kampları, sonradan gaz odaları ve fırınlarla imha kampı olarak düzenlenmişti.Auschwitz, soykırım tahihinde bir simge olarak özel bir yer tutar. En büyük kamp olan Auschwitz, hem bir toplama kampı, hem de bir çalışma kampıydı.Birkenau�ya Avrupa�nın tüm yerlerinden getirilen en az bir milyon kadın, erkek ve çocuk gaz odalarında öldürüldü.
İlk kamplar 1933-1939
Naziler, ilk toplama kamplarını rejim karşıtı Almanları hapsetmek niyetiyle kurdular.
1939 sonrasında toplama kampı sisteminin yaygınlaştırılması
Naziler, zorunlu göç ve imha politikalarını tüm Avrupa�ya yaymaya çalıştılar.
<<Kesin çözüm>>
İmha kamplarının kurulması, III. Riech�in Yahudileri Avrupa�dan silme politikası son aşamasındaydı.
Yahudiler�in imha edilmesine ilişkin istastikler:5 100 000 Yahudi imha edilmiştir.
Akıl hastalarının yok edilmesi: Toplam 100 000 kişi imha edilmiştir.
Çingenelerin yok edilmesi: 250 000(Avrupa�da yaşayan çingenelerin üçte biri).
İkinci Dünya Savaşı�nın Bilançosu
Yaşaşnan çatışmanın dünya üzerinde eriştiği sınırlar Birinci Dünya Savaşı�nı geride bıraktı. Tarafsız ülkeler dışında Avrupa, Don ve Volga�ya kadar uzanan askeri harekata sahne oldu.Afrika Kıtası�nda Mısır, Libya, Somali ve Etyopya�da çarpışma meydana geldi. Yakın Doğu yani Lübnan, İran, Irak ve Suriye aynı ölçüde savaşa tanık oldu. Güney Doğu Asya da savaştan kendini kurtaramadı: Birmanya, Maleyza, Taylan, Çin Hindi, Filipinler, Endonezya ve Yeni Gine�de çarpışmalar oldu. Pasifik Adalarını saran savaş, Çin ve Japonya�yı derinden sarstı. Çok sayda insanın ölümüne ve eşi görülmemiş maddi yıkımlara ve Yahudilerle Çingenelerin soykırıma uğramasına, başta Orta Avrupa olmak üzere toplumun parçalanmasına yol açtı. Polonya�da Almanlar, ülkelerinin aydın ve politik kesimlerini sistemli biçimde yok etmeye girişti. 1941�den beri SSBC, çeitili komünist partiler Kızıl Ordu�nun bu ülkedeki varlığının da desteğiyle iktidara gelirken, Batı�da komünistlerin direniş hareketlerine katılmış olmaları, yeni kurulan hükümetlerde yer almalarına olanak tanıdı. 1945�te SSBC ve ABD, dünya çapındaki çatışmanın büyük galipleri ortaya çıktı. Devlet konumlarını bu iki odağa göre belirlemek durumunda kaldılar: iki kutuplu bir dünya bu koşullarda doğdu.
Asker ve sivil insan kaybı
Tahminlere göre 7 milyonu Almanya�daki toplama kampında olamak üzere 40-52 milyon arasında insan ölmüştür.
ABD:300 000 dolayısında asker, nüfusun %0,2�si
Almanya:4,5 milyon; 1 milyonu sivil nüfusun %6�sı
Belçika:89 000; 27 000�i Yahudi
Çin: 8 000 000
Finlandiya:90 000
Fransa:535 000:200 000�i asker, 180 000�i Almanya�daki kamplarda, nüfusun %1,5�i
İngiltere:390 000: 326 000�i asker, nüfusun %1�nden az
İtalya:450 000
Japonya:2 000 000 dolaylarında; 1 600 000�i asker
Macaristan:450 000
Polonya:5 000 000: 3 100 000�i Yahudi, nüfusun %19,7�si
SSBC:20 000 000 dolaylarında:9 000 000�u asker, nüfusun %10�u
Yugoslavya:1 500 000: 1 200 000�u sivil, nüfusun %10,6�sı
Yunanistan:500 000: nüfusun %8�i
Yeni dünya haritası
Sınır değişiklikleri 1918�e göre daha önemsiz olmakla birlikte, iki ordunun, Batı ve Sovyet ordularının karşılıklı ilerleyişi Avrupa�da yepyeni bir ayrım çizgisi yaratmıştı.
Ekonomik sonuçlar
İkinci Dünya Savaşı�na sahne olan devletlerin ekonomik gücü çökmüştü. Ağır bir borç yükü ve her yerde kendini gösteren enflasyonla baş etmek zorunda kaldılar.
Parçalanmış Avrupa
İkinci Dünya Savaşı ertesinde Avrupa, yeni ekonomik ve siyasal yapılanmasında ABD�nin ve SSBC�nin gücünü de hesaba katmak zorundaydı.


KAYNAKLAR
1- ThéMA Larousse(cilt:1 sf:256-257-260-261-262-263-264-265-266-267-268-269)
2- Büyük Larusse(cilt:7 sf:3456)

HİTİTLER SİYASİ TARİH
Anadolu'da ilk devlet kuranlar Hattiler'dir.
Hattilerin başkenti Alacahöyük'tü.
Hititler M.Ö. 2000'lerde devletlerini kurdular. Hititlerin başkenti Hattuşaştır.
M.Ö. 1280'de Mısırlılarla savaştılar.
Mısır savaşı sonunda tarihte bilinen ilk antlaşma olan KADEŞ Antlaşması imzalandı.
Hititler, M.Ö. 1200'de Asurlular'ın ve Frigler'in saldırısı sonunda yıkıldı.

HİTİTLER KÜLTÜR VE UYGARLIK
Hititlerdekralın yetkileri pankuş meclisi ile sınırlandırıldı.
Hititler, anayasa ile taht kavgalarını engellediler.
Hititler'demerkezi krala Tabarna denirdi.
Kraldan sonra ana kraliçe Tavananna söz sahibiydi.
Hititlere ait en önemli sanat eserleri, Alacahöyükteki Sfenks, Yazlıkaya Kabartması ve İvriz Kabartması'dır.
Anadolu'da feodal bir tımar sistemi vardı. Hititler'in,güçlü orduları vardı.
Hititler, Asurlular'dan öğrendikleri çivi yazısını kullandılar.
Hititler hiyeroglif yazısı da kullandılar. Hititler'in tanrılar için yazdıkları yıllıklara Anal denir. Evliliği sözleşmeye dayandırıp aile hukuku meydana getirdiler.
Anadolu ekonomisi tarıma dayalıydı.
Hititler dokumacılıkta ilerlediler.
Hitit ülkesine Bin Tanrı İli denir.
Hititler'de öbür dünya inancı yaygın değildi.
Teşup ve karısı Hepat Hitit tanrılarıdır.

FRİGYALILAR SİYASİ TARİH
M.Ö. 750 Yıllarında kuruldu.
Başkenti Gordion, yani Yassıhöyüktü.
M.Ö. 676 yılında Kimmerler ve Lidyalıların saldırısı sonunda yıkıldı.

FRİGYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Frigyalılar Kaya mimarisi, dokumacılık ve kilimcilikte ileri gittiler.
En önemli sanat eseri Midas Mezarı'dır.
Frigyalılar Fenike harf yazısını kullandılar
Tarımı koruyucu yasalar yaptılar.

LİDYALILAR SİYASİ TARİH
Lidya Devleti M.Ö. 687'de kuruldu.
Başkentleri Sart'tı.
M.Ö. 546 yılında Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.

LİDYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Lidyalılar mimaride ileri gittiler.
Kuyumculuk ve heykelcilikte ilerlediler.
Paralı askerlerden oluşan bir ordu kurdular.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Tarihte parayı ilk defa Lidyalılar kullandı.
Dünyanın en eski serbest pazar şehri Sart'ı kurdular.
Sart'tan başlayan ve Ninova'da biten Kral Yolu'nu yaptılar.
Kibele, Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan tanrılarına taptılar.

İYONYALILAR SİYASİ TARİH
İyonya Devleti, Batı Anadolu'da Akalar tarafından kuruldu.
Batı Anadolu'da polis (Şehir devletleri) kurdular.
Bu polislerin en önemlileri Milet, Foça, Efes ve İzmir'dir.
M.Ö. VII. Yüzyılda Lidyalılar'ın ve Persler'in saldırısı sonunda yıkıldı.

İYONYALILAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
İyonyalılar, önce monarşi ve oligarşi ile daha sonra demokrasi ile yönetildiler.
Zaman zaman tiran yönetimi de görüldü.
İyonyalılar daha çok dini mimaride ileri gittiler.
En önemli sanat eserleri, Artemis Tapınağı ve Apollo Tapınağı'dır.
Fenike harf yazısını kullandılar.
Özgür düşünce, demokrasi ve bilimde ileri gittiler.
Denizcilikle uğraştılar, koloniler kurdular.
İyonyalılarda, öbür dünya inancı yoktu.

URARTULAR SİYASİ TARİH
Urartu Devleti M.Ö. IX. Yüzyılda Hurriler tarafından kuruldu.
Başkentleri Tuşpa, yani bugünkü Van'dı.
M.Ö. 600 yılında,İskitler ve Medler'in saldırısı sonunda yıkıldı.

URARTULAR KÜLTÜR VE UYGARLIK
Mimaride oldukça ilerleyen Urartular, bir çok kale, bend ve kanal yaptılar.
Urartular'dan günümüze kadar gelen en önemli sanat eserleri, Van Kalesi, Çavuştepe Kalesi ve Altıntepe Kalesi'dir.
Urartular, çivi yazısını kullandılar.
Mezopotamya'nın aksine Anadolu'da ölümden sonra hayata inanış görüşmüştür

Göktürkler veya Kök-Türkler Orta Asya ve Çin'de yaşamış eski bir Türk toplumuydu. Göktürkler inanç ve düşünce yapılarına göre Göktanrı (Tanrı veya Tengri) tarafından devlet kurma görevinin kendilerine verildiğine inanmakta ve bu doğrultuda hareket etmektedirler. Bu yüzden kendilerini Göktürk olarak tanımlamışlardırlar. Türk adı ilk kez Göktürkler dönemine ait Orhun Yazıtları'nda geçmektedir.(Asya Hun Devleti yıkıldıktan sonra Orta Asya'da kurulan 2. Türk devletidir.Ayrıca "Türk" adını siyasi olarak kullanılan ilk Türk devletidir.Devletin kurucusu Bumin kağan'dır.Bumin Kağanın kardeşi İstemi yabgu ile ülkeyi yönetirler.Göktürkler komşuları olan çin,Sasani(İran)ve Bizans ile askeri,siyasi ve ekonomik ilişkiler kurdular.Doğu göktürk devleti 630 yılında batı göktürkler ise 659 yılında Çin yönetimi altına girdiler.)

Konu başlıkları
1 Tarih
1.1 I.Gök Türk Kağanlığı(Doğu-Batı Kağanlıkları)
1.2 II.Gök Türk Kağanlığı
1.3 İdare Ve Ordu
1.4 Sanat Ve Edebiyat
2 Göktürklerin Kuruluş Mitolojisi
2.1 I. Göktürk Kağanlığı Hükümdarları
2.2 II. Göktürk Kağanlığı Hükümdarları
3 Ayrıca bakın



Tarih [değiştir]Göktürk İmparatorluğu Türk toplumu tarafından kurulan dördüncü devlettir. Göktürk İmparatorluğu 552 - 745 yılına kadar varlığını sürdürdü. Çin İmparatorluğu ile uzun süre rekabet ve savaş içinde bulundu. Kardeş kavgaları, iç savaşlar ve Çinliler ile olan uzun savaşlar Türk 422345yıkılmasına neden oldu. Yine de Türk toplumu tarafından kurulmuş olan bu İmparatorluk Asya tarihinde kalıcı izler bıraktı.

Göktürk Tarihi (552 - 745)
I. Göktürk Kağanlığı (552�581)
I. Göktürk Kağanlığı'nın Bölünmesi (581�603)
Doğu Göktürk Kağanlığı'nın Çöküşü (603�630)
Batı Göktürk Kağanlığı'nın Çöküşü (603�659)
II. Göktürk Kağanlığı (681�745)




I.Gök Türk Kağanlığı(Doğu-Batı Kağanlıkları) [değiştir]Gök Türk Devleti VI.yüzyılın ortasında, Asya'nın doğusunda Çin devletinin, batısında Sasani-İran devletinin sınırladığı İç-Asya bozkırlarında ,doğuda Avarlar batıda Eftalit/Ak Hunlar ile yapılan mücadeleler sonucunda ortaya çıktı.Kurucuları doğuda Bumin Kağan,batıda kardeşi İstemi Kağan'dır. İli derleyen ve bu nedenle iliğ kağan diye de adlandırılan Bumin Kağan'ın ölümünden sonra yerine oğlu Ko-lo/Kara Kağan geçtiyse de iktidarı kısa sürdü. Bir yıl sonra Mukan Kağan devletin başına geçti. Mukan Moğol soylu Kitanları yenerek Doğu Göktürk Devleti'nin sınırlarını Büyük Okyanus'a kadar genişletti. Mukan'dan sonra tahta Ta-po/Taspar Kağan geçti. Ta-po Budizmi kabul eden ve Çin'i baskı altında tutan yönleriyle sivrildi. Doğuda bunlar olup biterken batıda sınırlarını Kırım'a kadar genişletmiş İstemi Kağan öldü. Yerine oğlu Tardu Kağan geçti.Tardu 603 yılına kadar hükümdarlığını sürdürdü. Doğuda Ta-po'nun ölümü üzerine tahta çıkan To-lo-pien(ya da sonraki adıyla Apa Tarkan) toyda/kurultayda yapılan kengeş'te (müzakere) onaylanmadı. Yerine Ta-po'nun yeğeni Şa-po-lio/İşbara kağan ilan edildi. Çin politikalarının da tesiriyle batı kağanı Tardu, To-lo-pien'i destekledi. İşbara'nın Apa'nın annesini öldürtmesi doğu ile batı arasındaki ilişkileri bir daha düzelmemek üzere bozdu; iki budun artık birbirlerine düşman hale geldi. Tardu'nun ölümünden sonra Batı Gök Türkleri güçlerinin zayıfladığının bir göstergesi olan yabguluk ve şadlık adları altında Aşena ailesine mensup kişilerce yönetildikten sonra 630 yılında Çin egemenliğine girdi. Bundan sonra On Oklar adını alarak Türgiş boyunun önderliğindeki boylar federasyonu şeklinde yüzyılın sonuna kadar Çin hakimiyetinde kaldılar. Doğu Gök Türkleri ise, Şi-pi Kağan'nın 618'de ölümüne kadar benliklerini korudular. Ondan sonra görülen Hie-li/İliğ Kağan Çin'in başkentini kuşattı ise de tutsak alındı; esarette kederinden ölmesiyle I. Gök Türk İmparatorluğu tamamen yıkılmış oldu (630). Aynı tarihte Çin İmparatoru Tai-tsung kendisini Türklerin Gök Kağanı ilan ediyordu. Hakanlığa bağlı Türk ve yabancı boylar etrafa dağılmaya başladılar bir kısmı ise Çin'e sığındı. 50 yıl süren esaret hayatında Türk budununu toparlama çalışmaları ve Çin'e karşı başkaldırma hareketleri(isyanlar) eksik olmadı. Bunların en ünlüsü 639'da Gök-Türk prensi Kürşad'ın ihtilâl denemesidir
II.Gök Türk Kağanlığı [değiştir]681 yılında Aşena ailesinden Kutluk, Çin'in kuzeyine yerleşmiş Türk boylarını yeniden toparlamayı başardı. Çin, Kitan ve Dokuz Oğuzlar/Uygurlar (onlar da Türkçe konuşuyorlardı)ile yapılan savaşlar sonucunda Ötüken ormanında Göktürk Kağanlığı yeniden ihya edildi. Kutluk ili (devleti/ulusu) yeniden derlediği için İlteriş (ili derleyen) adını aldı. 692'de ölen İlteriş'in yerine kardeşi Kapgan/Kapağan (Günümüz Türkçe karşılığı kapan=alan=Fatih) kağan oldu. Devlet kurulalı beri kağanlık danışmanı olan Tonyukuk'un da bulunduğu Kitan'a Tatabilere, Basmıllara, Çiklere, Azlara, Bayırkulara, Türgişlere/On Oklara (Batı Gök Türk budunu. Kitabelerde sürekli Türgiş Kağanı Türküm, budunum idi ifadeleri bununla ilgilidir), Kırgız ve Dokuz Oğuzlara yapılan seferlerle II.Gök Türk Devleti'nin sınırları Okyanus'tan Mâveraünnehir'deki Temir Kapığ/Demirkapı'ya kadar ulaştı.İpek Yolu'nun büyük bir kısmı denetim altına alınmış oldu. Kapgan'ın Bayırkuların kurduğu bir pusuda öldürülmesi üzerine Gök Türk Devleti'nin başına Bilge Kağan geçti. Kardeşi Kül Tigin ordunun komutanlığını üzerine alırken Tonyukuk danışmanlık görevini sürdürmekteydi. Onun dönemi de amcası dönemindeki gibi devletin egemenliğindeki boyların başkaldırılarıyla geçti. Çin'in desteklediği Uygur-Karluk-Basmıl bağlaşmasının Ötüken'e yönelik sürekli saldırıları, İpek Yolu'nun kilit noktası olan Çungarya'nın Çin'in denetimine geçmesi ve batıda On Ok budununu hakimiyetine alan Türgişlerin gün geçtikçe güçlenmesi neticesinde II.Gök Türk Kağanlığı çöküşe sürüklendi. Bilge Kağan'ın, danışmanı Tonyukuk'u ve küçük kardeşi Kül Tigin'i kaybetmesinden sonra zehirlenerek ölümü üzerine yerine geçen Tengri Kağan çocuk yaştaydı. Onun kağanlığına karşı gelen Ozmış da ülkeyi toparlayacak güçte değildi. Nihayet Uygurlar 745'te Ötüken'e girerek Gök Türk devletine son verdiler.


İdare Ve Ordu [değiştir]Devleti Kağan ünvanlı hükümdâr idâre ederdi. Kağan'da Bilgelik, Alplik ve Erdemlilik özellikleri aranırdı. İl denilen ülkeyi bilgili, kahraman, özü sözü doğru, fazîletli devlet başkanı idâre ederdi. Kağan'ın vazîfeleri arasında savaş gücüyle devleti kurma ve düzene koyma, yeni alınan yerlere iskan, töre yâni kânunları düzenlemek, ahâliyi doyurup giydirmek vardır.Ülke geniş bölge teşkilâtı gereğince Doğu ve Batı olmak üzere ikili devlet sistemine göre idâre edilirdi.

Kağanın eşine Katun denirdi.Kağandan sonra gelen yüksek rütbe Yabguluktur'. Göktürkler, devlet idâresinin en soylu, tecrübeli Türk boylarının elinde kalmasına dikkat etmişlerdir.Önceleri sayısı bir olan Yabgu�ya, devlet genişledikçe ihtiyaç çoğalmış, Batı Türkistan gibi bölgelere de yenileri tâyin edilmiştir. Şehzâdelere Tigin veya Tegin, Şad; eşlerine de Konçuy adı verilirdi. Tiginler, umûmî vâlilik, başkumandanlık gibi mühim memuriyetleri yaparlardı. Boy hükümdârına Kan (Han) denmektedir. Tarkan, Çur, Apa, Tudun, büyük memuriyetlerdendir.

Göktürk ordusu, yükselme döneminde Asya�nın en güçlü askerî kuvvetiydi. Ordunun üçte ikisi süvâri, biri de piyâdeydi. Akınlarda ve savaşlarda sür�atli hareket etmek esastı. Gece ve gündüz sıkı yürüyüşle yol alan ve atlarına nöbetle binen Türk süvârisi, hiç ümit edilmedik anda, hiçbir haber alma şansı bırakmadan düşman ordusuna saldırırdı. Savaşta düşman asker miktârı yüzbinleri bulursa, Türk ordusu kırdırılmazdı. Bozkır taktiği ile ilk önce geri çekilinirdi. Merkez üssünden ayrılan düşman, vur kaç ve gerilla savaşı ile yıpratılıp, ânî baskınla yok edilirdi.Göktürklerin bayrak ve tuğlarının tepesinde altından yapılmış kurt başlı heykel bulunurdu. Tuğ ile davul da bağımsızlık sembolleriydi. Göktürklerin başşehri Ötüken�dir. Burası Orhun Irmağı ile Selenge Irmağı'nın Tarim kolu arasında, ormanlar içinde bitki örtüsü ve suyu bol bir şehirdi. Ötüken�den başka Barshan, Çargelen-Çumgal, Çaldıvar, Atbaş, Şirdakbeg, Nanageldi, Fergana, Yassıkugart,Çikircik başlıca Göktürk şehirleridir.

Göktürklerde karar, seçim, insan ve hayvan sayımı için ziyâfetli devlet meclisi mâhiyetinde Kengeş (Müşâvere) Meclisi toplanırlardı.


Sanat Ve Edebiyat [değiştir]Orta Asya'da yapılan araştırma ve kazılarda Göktürkçe yazılı eserler bulunmuştur. Para, taş ve ağaç üzerine yazılan metinlerden, para ve taşlar üzerine yazılanlar günümüze kadar gelmiştir.İlk Türk âbidelerinde yazılara altıncı yüzyılda rastlanmıştır. Bunlar kısa metinlerdir. Elde kalan Bengü Anıtları, Orhun Yazıtları veya Türük Bengü Taşlarıda denen üç büyük kitâbedir. Taşların üzeri oyulmak suretiyle yazılmıştır. Bu kitâbeler; Göktürk Kağan'ı Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Bilge Tonyukuk adlarına yazılıp, dikilmiştir. Kitâbeler kireç taşına yontularak yazıldığından zaman ve açık havanın tahribâtına mâruz kalıp, bozulmuştur. Bu yüzden bâzı satırları ve birçok kelimeleri okunamaz durumdadır. Kül Tigin kitâbesi, içlerinde en az tahribâta uğrayanıdır.

Orhun Âbidelerinin yazıldığı Göktürk alfabesi 38 harflidir.Türklerin millî alfabesi olan bu yazı sisteminde 4 sesli, 9 birleşik, 25 de sessiz harf bulunmaktadır.Kelimeler birbirinden iki noktayla ayrılır. Türklerin İslâm dînini kabülünden önce yazılan Orhun Âbideleri, muhtevâ olarak Türk târihi ve kültürü bakımından önemlidir.Âbidelerde; Türklerin yabancıların siyâsetine âlet olduğu zamanlarda bozulduğu, devlet kademelerinde bilgili ve ehil olmayan kadronun iş başına getirildiği zaman idâre mekanizmasının iyi çalışmayıp, ahâlide hoşnutsuzluk görüldüğü, yabancı kültürünün Türk birliğini zedeleyip, şahsiyetini kaybettirdiği, hitâbet sanatına uygun bir anlatımla verilmiştir.Türk milletinin en zor şartlarda bile içinden kuvvetli şahsiyetler çıkıp, ülkeyi kurtarıp, devleti yeniden kurup, güçlendirdiği anlatılan âbidelerde, devlet tecrübesi yanında Türklüğün, istiklal fikrine yer verilmiştir.Ayrıca bu, Hâkanların millete hesap vermesidir. Bilge Kağan Âbidesinde bugünkü dille şöyle denmektedir:

Türk Oğuz Beyleri, işitin! Üstte gök çökmedikçe, altta yer delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir.
Ey Türk Milleti! Kendine dön.Seni yükseltmiş Bilge Kağanı�na, hür ve müstakil ülkene karşı hatâ ettin, kötü duruma düşürdün.
Milletin adı, sanı yok olmasın diye, Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım.Kardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile ölesiyle bitesiye çalıştım...
Bu imparatorluk sadece Asya tarihini değil Türk siyasi tarihini ve aydınlatan anıtlar bıraktı, Orhun yazıtları. Göktürkler'in Göktanrı olarak adlandırılan bir inanca sahip oldukları tarih araştırmacıları tarafından dile getirilmektedir. Orhun yazitları bu görüşü doğrulamaktadır. Müslüman olmadan önce tarihte ilk kez Türk adını devlet adı olarak kullanmış Göktürklerin dini Göktanrı diniydi.

Dil örnekleri klasik eski Türkçe kültürü (Göktürk 6/7/8yy. ile Orhun yazıtları) ve Türkiye Türkçesi kültürü

Göktürkçe
Turk Oguz begleri, budun, esidin uze tenri basmasar asra yir telinmeser Turk budun ilinin, torunun kim artati?
Türkiye Türkçe
Türk Oğuz beyleri, soyu, işitin; üstte gök Tanrı basmasa, altta yer delinmese, Türk ulusu, ülkeni, töreni kim atar?




Göktürklerin Kuruluş Mitolojisi [değiştir]Çin yazılı kaynaklarına göre (550-557 yılın tarih kronikileri), Göktürklerin kökleri Orta Asya Hunlar'dan gelir. Göktürklerde hükümdar soyunun adı yazılı Çin kaynaklarına ve Türk sözlü geleneğine göre Asen (Asena veya Zena) dir.Bu kaynaklarda Göktürk imparatorluğunu kuran Asena veya Zena ailesi kendi tanımlamada dişi bir kurdun soyundan geldiği anlatılmaktadır. Asena/Aşina/Zena/Aşına ailesinin, yalnız bir erkek çocuk hayatta kalmak üzere, katliama uğramış olduğu söylencesinde Göktürklerin erken tarihinde bir soyun topluca kıyımının toplumsal bilinci etkilediği bilinmemektedir. [[1]], [[2]]


I. Göktürk Kağanlığı Hükümdarları [değiştir]534-552 Bumin Kağan
Qara-Issyk Khagan/Han <=> Kelo Khan <=> Kolo Khan <=> Kök-Khan (552)
Kushu Muqan-Khagan/Han <=> Sekin Khan (553-72)
Taspar Khan/Han <=> Arslan Tobo-Khan (572 -81)
Amrak <=> Tanhan Khagan/Han (581)
Shetu Baga Yshbara-Khan/ Han (581-87)
Chulo-Khan Tolos-Shad (587-88)
Yun Yolliyg Dulan-Khan (588-99; ile Zhangar)
Qara-Churin Turk Bogiu (Tardush)-Khan <=> Tardu (576-603; Batı Göktürk)
Zhangar Kimin-Khan <=> Tuli Khan (597-609; Dulan-Khan ile Qara-Churin)
Dugi Shibir-Khan (609-19)
Chulo Khan (619-21)
Kat Ilkhan Tugbir <=> Xieli Khagan (621-30)
Chebi-Khan (630-49; )
Symno ?? (639-41)
Nishu-Beg (679-80; )
Funian (680-81; )

II. Göktürk Kağanlığı Hükümdarları [değiştir]680-691 Kutluk Kağan(İlteriş ünvanını almıştır.)
691-716 Kapgan Kağan (Öldürüldü)
716 İnel Kağan
716-734 - Bilge Kağan (Öldürüldü)
Yollyg-Tegin Izhan-Khan/Han (734-39)
Bilge Kutluk Tengri-Khan/Han (739-41)
??
Siuan Khan/han (741)
Il-Itmysh Bilge-Khan/Han (741-42)
Ozmyş Khan/Han (742-43)
Bomei-Tegin Khan/Han (743-45)

Türk Milleti'nin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. "Türk" sözü tarihin en eski çağlarından beri kullanılıyordu ve belirli bir kavmin yada kavimler birliğinin adı olarak mevcuttu.
Türkler'in köklü ve çok zengin bir tarihe ve kültüre sahip olması nedeniyle birçok bilim adamı "Türk" adının nereden geldiği hakkında araştırmalar yapmış, bu araştırmalar neticeside Türk adı ilk defa MÖ. XIV. yy'da "Tik" vveya "Tikler" adıyla geçmeye başlamıştır. Diğer bir görüşe göre ise Türk adı MÖ. XIV. yy'dan öncede varolduğudur. Zira Türk ırkının tarihi insanlığın tarihi kadar eskidir. Bu gerçeği kavmi ve milli mitolojilerde ve tarihi oluşumlarda izaheden eski kayıtlarda görmek mümkün olmaktadır.
Türk ırkının çok eski olması nedeniyle Türk adının nerden geldiği hakkında birçok iddia ve görüşler ileriye sürmüşlerdir. Buna göre,

-Heredotos'un doğıu kavimleri arasında zikrettiği TARGİTAB'lar.

-İskit topraklarında doğdukları söylenen TYRKAE'ler

-Tevratta adı geçen Togarma'lar.

-Eski Hint kaynaklarında tesadüf edilen TURUKHA'lar veya THRAK'lar

-Esiki Ön Asya çivili metinleride görülen TURUKKU'lar.

-Çin Kaynaklarında MÖ. I.yy'da rol oynadıkları belirtilen TİK veya Dİ'ler
Bizzat "Türk" adını taşıyab Türk kavimleri olarak gösterilmektedir.

İslam kaynaklarında yer alan İran menşeli "Zend - Avesta" rivayetleri ile İsrail menşeli "Tevrat" rivatetleride Nuh Peygamber'in torunu olan Yafes'in oğlu "Türk" ile İran rivayetlerideki Feridun'un oğlu "Türac" vveya "Tur"un soyu türk adını taşıyan ilk kavim olarak gösterilmek istenmiştir.
"Avesta"da yer alan "Ebül Beşer"den (1) ,Cemil ve oğu Ferdiun'dan bahsedilmektedir. "Ferdidun ülkesi Salm, Irak ve Turak (Türk) ismindeki üç oğlu arasında pay etmiştir. Salma!a bugünkü İran ve havalisi, Irak'a bugünkü Irak ve havalisi ,Turak'a ise Orta Asya ve Çin havvalisi düşmüştür. Feridun ölünce Irak, Salm'a saldırarak İran ve havalisini almış,dahasonra Turak'a saldırmıştır.
Irak, Turak'ı yenememiş, savaş bunların torunlarına uzanan dek senelerce sürmüştür. Sonunda Turak'ın torunu "Afrasyap"(2) Irak torunun "Muncihir"i mağlup ederek Ceyhun nehri sınır kabul edilen bir anlaşma yapmıştır. Bu tarihten sonra ceyhun nehri doğusunda "TURAN", batısına da "İRAN" denmiştir.
Tevrat rivayetleride ise Nuh tufanından sonra Nuh peygamber dünyayı üç oğlu arasında pay etmiş.Yafes'e Orta Asya ve Çin ülkeleri düşmüş,Yafes ölürken tahtını sekiz oğullarından biri olan "TÜRK" e bırakmıştır.
Görülmektedirki Hz. Adem devrina yakın zamanlarda Turak(Türk)'den İran-Turan savaşlarından ve Alp Er Tunga gibi büyük bir Türk Başbuğunndan ve Saka İmparatorluğu Kağa'nından bahsedilmektedir. Yukarıda mitoloji ve tarihi kayıtlar içerisinde yer alan "Türk" kelimeleriden ,Türk adının nekadar eski olduğu ortyaya çıkmaktadır.
MÖ XIV. yy'da yer alna "Tik"ler ile dünyada mevcut olan medeniyetlerin en eskisi olan MÖ. VII. yy. da Orta Asya'da kurulan "Anav" medeniyeti de Türkler tarafından kurulmuştu. O halde Türkler MÖ. XIV. yy'da Tik'ler , MÖ. VII. yy'da Anavlar ,MÖ IV yy'da Sakalr ile tarih kayıtlarında yer almaktadır.
Türk kelimesinin yazılı olarak kullanılması ilk defa MÖ 1328 yılında Çin tarihide "Tu-Kiu" şeklinde görülmektedir.
MÖ. I yy'da Roma'lı yazarlardan biri olan Pompeius Meala'nın Azak Denizi kuzeyinde yaşayan halktan "Turcae" olarak bahsetmesi ile ilk defa yazılı olarak karşılaşıyoruz.
Türk adının tarih sahnesine çıkışı MS VI yy'da kurulan Kök-Türk Devleti ile olmuştur. Orhun kitablerinde yer alan "Türk" adı daha çok "Türük" şeklide gösterilmektedir. Bundan dolayı Türk kelimesini Türk Devleti'nin ilk defa resmi olarak kullanılan siyasi teşekkülün Kök-Türk imparatorluğu olduğu bilinmektedir. Kök-Türkler'in ilk dönemlerinde Türk sözü bir devlet adı olarak kullanılmışken,sonrada Türk millietini ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır.
MS. 585 yılında Çin İmparatoru'nun KÖK-TÜRK Kağanı İşbara'ya yazdığı mektupta"Büyük Türk Kağanı" diye hitap etmesi, İşbara Kağan'ın ise Çin İmparatoruna vverdiği cevabi mektupta "Türk Devleti'nin Tanrı tarafından kuruluşundan bu yana 50 yıl geçti" hitapları Türk adını resmileştirmiştir.
Kök-Türk yazıtlarında Türk sözü daha çok "Türk Budun" şeklide geçmektedir. Türk Budun'un ise Türk Milleti olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla türk adı bu dönemlerde bir topluluğun veya kavmin isminden ziyade ,siyasi bir mensubiyeti belirleyen bir kelime olarak görülmektedir. Yani Türk soyuna mensup olan bütün boyları ve toplulukları ifade etmek üzere milli bir isim haline gelmiştir.

Türk'ün Manası


Türk adına çeşitli kaynak ve araştırmalarda türlü manalar verilmiştir. Çin kaynakları Tu-küe (Türk)'ü miğfer olarak , İslam kaynakları ise ses benzetmesine dayanarak terkedilmiş,olgunlukçağı ve benzeri manalar vererek yeni anlamlar üretmiştir.
XIX. asırda A. Vambery'nin ilmi izaha yakın olan fikrine göre ise Türk kelimesi "TÜREMEK"ten gelmektedir. Zira Gökalp bunu "TÜRELİ" yani kanun ve nizam sahibi olarak açıklamıştır.
Ancak Türk sözünün cins isim olarak "GÜÇ-KUVVET" manasında olduğu, buradaki Türk kelimesinin milletin adı olan "Türk" kelimesi ile aynı olduğu A.V. Le Coq tarafından ileri sürülmüştür. Bu iddia Kök-Türk kitabelerinin çözücüsü olan V. Thomsen tarafından kabul edilmiş,aynı iddia G. Nemeth'in tetkikleri ile de ispat edilmiştir.
Ayrıca Türk kelimesinin cins isim olarak "ALTAYLI" (Ceyhu ötesi Turanlı) kavimlerini ifade etmek üzere 420 yıllarına ait bir Pers metninde,daha sonradan 515 hadiseleri dolayısıyla "Türk-Hun"(Kudretli-Hun) tabirleride geçtiği bilinmektedir.
İran kaynaklarında Türk sözü "Güzel İnsan" karşılığında kullanılırken, XI. yy'da Kaşkarlı Mahmut "Türk adının Türkler'e Tanrı tarafından verildiğini " belirterek,"Gençlik,kuvvet,kudret ve olgunluk çağı" demek olduğunu bir kez daha belirtmiştir. Tarihçiler ise Türk kelimesinin "Güçlü-Kuvvetli" anlamına geldiğini kabul