Kaynama noktasi 80.1 oC olan yanici organik bir sivi. Su ile karismaz. Apolar bir çözücüdür.
Aromatik bilesiklerin en temel örnegidir.
çKanserojen olmasina ragmen cözücü olarak kullanilmaktadir hala bir cok sanayide. Bunun sebebi de bir cok tepkimede benzerlerine göre cok iyi sonuclar vermesidir. Ha iki gidim soludun mu kanser yapmiyor elbette ama kanserojenligi tescilli maddeler arasinda.

Hernekadar 14 Karbon ve 20 Hidrojenden oluşan bu molekülün hayal ürünü olduğu söylense de ilginç ve aykırı dizaynı ile bir şaheser olarak karşımızda durmaktadır cythane.






Yukarıdan üç boyutlu görünüşü:







Yandan 3D görünüşü:








Gerçek uzay modeli:

Bir karbon. Sagina soluna birer hidrojen bagladik. Bir de cift bagli oksijen koyduk mu oldu size formaldehit; resmi adiyla da metanal.

Su ile karisabilen bir sividir. Kadavralarin icinde bulundugu sividir ayrica kendisi. Ama sulu cözeltisi kullaniliyor olsa gerek.

Kanserojendir. Elidor sampuanlarinda bulunur. Kullanmayin. Kendileri yazdigim mektuba verdikleri cevapta, saglik bakanliginin yasal sinirlarinin altinda kullandiklarini savunmuslardi ama ben sahsen ne kadar az da olsa formaldehit iceren bir sampuanla o güzelim saclarimi yikamak istemem. Sampuan almadan önce arkasina bakmanizi öneririm.

Paraformaldehit adinda polimer hali ((CH2O)n)vardir ki kati kristal olarak bulunur.

Herhangi bir organik kimya laboratuvarının lavabosunun kenarında duran plastik şişelerin üzerinde ne yazdığına hiç baktınız mı? Neyse bakmadıysanız ben söyleyeyim; çok muhtemel olarak şişelerin birinin üzerinde 'Aseton' yazıyordur.

Aseton bir karbonil grubuna bağlı iki metil grubundan oluşan simetrik bir moleküldür. Polaritesi yüksek olduğu için birçok organik yapıyı çözebilir. Ucuz bir madde olması ve yüksek çözücü niteliği nedeniyle kirlenen cam malzemeleri temizlemede birebirdir.

Toluen, Toluol, Fenil Metan, Metil Benzen olarak da bilinir. Renksiz, hoş kokulu bir sıvıdır. Sudaki çözünürlüğü doğal olarak azdır (100 ml suda 0.05 gr). Petrokimyasal maddelerin üretim proseslerinde hammadde olarak kullanılır. Bir çok organik madde için çok iyi bir çözücüdür.
Kullanım alanları: Bazı ilaç ve parfümlerin sentez yoluyla eldesinde, patlayıcı madde (TNT : trinitro toluen) üretiminde, boya ve petrokimya sanayisinde olmak üzere bir çok kullanım alanı vardır.

Alkol ailesinin en kücük üyesidir.CH3OH. metil alkol de denir. Kaynama noktasi 64.7°C olup yogunlugu 0.79 g/cm3 tür ve su ile her oranda karisabilen renksiz bir sividir. Oldukca zehirlidir. Buhari solunmamasi gerekir, belli bir miktari kör edebilmekte, daha fazlasi da öldürebilmektedir. Etanolden daha ucuz oldugundan midir nedir, ucuz kacak kolonyalarin icine katilir. Bu yüzden ne idügü belirsiz kolonya markalarinin, ucuz diye alinmamasi tavsiye edilinir. (bkz: araya toplumu bilinclendirici bilgi sokmak). Ismini simdi ve daha sonraki zamanlarda da hatirlayamayacagim (bkz: bilmiyorum demenin 101 yolu) bir eski yesil cam aktristi, alkolik oldugu zamanlarda ictigi kolonyada metanol olmasindan dolayi kör olmustur. Hala yasiyor kendisi sanirim.

Sanayide üretimi birazcik zahmetlidir. Metan gazinin (CH4) su ile yüksek sicakliklardaki (1000°C) tepkimesinden önce CO ve H2 gazlari elde edilir. Ardindan bu gazlar 400°C`de, bakir, alüminyum ve cinko katalizorü varliginda isitilmasi sonucu elde edilir.

Ancak bir iki hafta önce okudugum bir makalede, bir grup bilimadami (nedense hep grup halinde bulunur bu bilim adamlari, yalniz baslarina birsey yaptiklari pek görülmüyor günümüzde.Smiley) metan gazi kullanarak daha ilimli kosullarda dogrudan metanol sentezlediklerini rapor etmisler ama verimi düsük oldugu icin henüz sanayide kullanilabilmesi pek mümkün gözükmüyor. Verimi makul rakamlara getirmeleri durumunda nobel almasalarda (bkz:nobel geyikleri) epey bir zengin olacaklarini söyleyebilirim bu bir grup bilim adaminin.

Polaritesi ve dielektrik sabitinin (33.6) oldukca yüksek olmasindan dolayi oldukca iyi bir cözücüdür.

Sanayide, formaldehit eldesinde kullanilmaktadir.

Bunun yanisira baska bir cok maddenin sentezinde de rol almaktadir. Roket yakitlarinda ve yüksek oktan sayisina sahip olmasindan dolayi kursunsuz benzinlerde de kullanilmaktadir.

Bir cok sebzede bulunan en kücük dikarboksilik asit ailesi üyesi organik asit. Kapali formülü H2C2O4.



Sistematik adlandirma ile etandioik asit denir ve pKa1`i 1.46, pKa2`si 4.40`dir. Organik asitler icin biraz yüksek pKa degerine sahip denilebilir. Fikriniz olmasi acisindan söyleyeyim; 0.1 M`lik sulu cözeltisi yaklasik 1.3 pH degerine sahip.

Suda oldukca kolay cözünür. Polar organik cözücülerindeki(dietil eter, metanol gibi) cözünürlügü de hayli yüksektir.

Oldukca higroskopik yani havadan nem kapma özelligi oldugu icin ticari olarak genelde dihidrat yani H2C2O4.2H2O halinde satilir. Renksiz, kokusuz kristal ya da toz halindedir.

Tektil yikamada, metal temizleyicilerinde, pas gidericilerinde, seramik ve kaucuk sanayinde, fotografcilikta kullanilir.

Toksin olarak dogada bircok bitkide (kabak, ispanak, bezelye, kakao, patates, karabiber, cay, findik, cilek, badem, patlican vs.) bol miktarda bulunur. Insan vücudunda C vitamininin yani askorbik asitin ic yikimi (matabolizmasi) sonucu az miktarda olusur. Kalsiyum, demir gibi bircok metalle yaptigi okzalat tuzlari az cözünür oldugu icin vücut icin zararlidir. Vücuda herhangi bir sekilde fazla alinimi böbrek tasi üretimine yaptigi katkidan dolayi kalsiyum eksikligine neden olur. Bu nedenle böbrek hastalarinin yukarida sayilan bitkileri fazla tüketmemesi önerilir. Fazla aliminin vücuda zarari sadece böbrek tasi olusumu olarak degil sindirim sistemine özellkle de mide ve böbreklere tahris edici etkisi olarak da var.
[/quote]

Evet, aspirin kadar ünlü ama bir cok ticari isme sahip olmasindan dolayi tam olarak da bilinmeyen ama yine de hangi ilaci ictigini bilen zihniyet tarafindan cok iyi bilinen ve özellikleri nedeniyle de tartismalara neden olan, agri dindirici ve ates düsürücülerin etken maddesi, harika ilac.

Yapisi oldukca basit :




para-hidroksi anilinin asetillenmesi ile kolayca elde edilebilir. 4-asetamidofenol kimyasal ismiyle de bilinir. Asetaminofen patent ismine sahiptir.

Dünya da aspirinden sonra en cok kullanilan ilac desem abartmis sayilmam sanirim. (Ingiltere de en cok tüketilen ilac oldugunu okumustum) Gripin, Novalgin, Tylol Hot ticari isimleri ile bilinen ilaclarin etken maddesi. Agri giderici ve ates düsürücü özelligi aspirinle karsilastiralabilecek kadar güclüdür. Almalarinin zararli oldugu tesbit edilen herhangi bir insan grubu yoktur. Baska ilaclarla olumsuz etkilesime girdigi gozlenmemistir ve tavsiye edilen dozajlarda görülebilen bir yan etkisi de yoktur (Daha ne olsun). Aspirine hassas olanlar ve ülser hastalarinin da alabilecegi bir ilac olan parasetamolun kücük cocuklarda da herhangi bir olumsuz etki yapmadigi görülmüstür.

Yetiskinler icin 500 mg tabletler halinde satilan parasetamolun, her alim arasinda en az 4 er saat ve 24 saat icinde 8 kereden fazla alinmamasi tavsiye edilmektedir.

Yaklasik 100 küsür yildir bilinen parasetamolün etki mekanizmasi günümüzde dahi net olarak aciklanamamistir.
Vücudumuzdaki yüksek ates dedigimi biyolojik olay, hastaliga karsi vücudun tepkilerinden biri olan prostaglandin üretimidir. Aspirin ve iboprüfen gibi diger ates düsürücülerin, prostaglandinlerin üretiminden sorumlu COX-1 ve COX-2 enzimlerini inhibe ederek etkili oldugu bilinmektedir. Ayrica bu ilaclarin midesel yan etkilerinin, COX-1 enzimine olan etkilerinden dolayi oldugu da bilinmektedir.
Parasetamol`ün ise bu enzimlere belirgin bir etkisi olmamasi, parasetamolün prostaglandin üretimini inhibe ederek ates düsürme etkisi göstermedigi kanisini ortaya atmasina ragmen, birkac yil önce yapilan son arastirmalara göre, tam olarak bilinmeyen, beyinde ve omurilikte bulunan yeni bir grup enzim olan COX-3 enzim grubunu secici olarak inhibe ettigi ve bu nedenle de midesel yan etkiler göstermedigi düsünülmektedir.