İletileri Göster

Bu özellik size üyenin attığı tüm iletileri gösterme olanağı sağlayacaktır . Not sadece size izin verilen bölümlerdeki iletilerini görebilirsiniz

Mesajlar - Alleyesonme

Sayfa: 1 ... 8 9 [10] 11 12 ... 90

136

Muhasebe / LKS MUHASEBE PAKET PROGRAMININ KURULUMU

« : Nisan 29, 2009, 09:10:46 ÖÖ »

LKS MUHASEBE PAKET PROGRAMININ KURULUMU

Programın Bilgisayara Yüklenmesi: Muhassebe paket programları cd, dvd gibi bir kayıt ortamında sıkıştırılmış olarak bulunur. Bu kayıt ortamından bilgisayara aktarılmasına yükleme denir. Programın internetteki sitesinden yükleme ve kurulum ile ilgili bilgi alabiliriz. Program dosyaları arasında benioku, gibi açıklama dosyaları varsa okunmalıdır.

Ticari işletmelerde kullanılmak üzeri alınan programların yüklendikten sonra lisans onaylama işlemi yapılır. Eğitim çalışmalarında kullanılan demo programlar için böyle bir işleme gerek yoktur. Fakat gerçek uygulamalarda kullanılacak lisanslı programlarda program firması telefonla aranır, paket programın çalıştırılmasıyla ekranda beliren şifreler firmaya bildirilir. Satıcı firmanın vereceği karşı şifre bilgisayara girilerek işlem tamamlanır yada bu işlem internet üzerinde de yapılabilir.

LKS 2 Muhasebe Programnın Bilgisayara Yüklenmesi:

Paket program CD si bilgisayara yerleştirilince AUTORUN ekranı gelir.

MSDE Kurulumu: Paket programın Autorun ekranında MSDE seçimi yapılarak, MSDE yükleme programının çalışması başlatılır. MSDE kurulumu LKS 2 için kullanılacak server ve client’ların tamamına yapılmalıdır. MSDE kurulumu sona erdiğinde tekrar Autorun ekranına dönülür.

OLE DB Kurulumu: OLE DB kurulumu için AUTORUN ekranında "Araçlar" seçilir. Bu bölümde ekrana gelen aşağıdaki pencereden OLE DB seçilerek yükleme başlatılır.

End User License Agremenet sayfasında “I accept all of the terms of the preceding license agremenet” alanı işaretlenerek “Next” ile devam edilmelidir. (Programı yükleyen kişi, programcı firmanın şartlarını kabul etmektedir.)

Sonraki ekranda Finish yapılarak yükleme tamamlanır. MSDE kurulumu program için kullanılacak server ve client’ların tamamına yapılır. MSDE/MSSQL Server ve OLE DB kurulumları tamamlandıktan sonra bilgisayar yeniden başlatılır.

LKS 2 Programının Kurulumu: programının yüklenmesine, Autorun programında paket programın seçiminin yapılması ile başlanır. Programın yüklemesinin ilk aşamasında kur dili seçim ekranından, kurulumun hangi dilde yapılacağı belirlenir.

InstallShield Sihirbazı’nın yüklenmesinin ardından, kurulum seçim ekranından “Program Kur” seçeneği işaretlenerek “İleri” butonu seçilir. Program Kurulum

“Program kur” seçiminin ardından, yükleme disketinin gösterildiği yandaki ekrana ulaşılır. Bu alanda cd sürücüsü içerisinde bulunan Paket program klasörü\Paket program dosyası\Base katalogu seçilmelidir.

Öndeğer olarak programın yükleneceği klasör olarak C:\Program Files\ paket program adı gelir. İstenirse bu klasör adı “GÖZAT” butonuna basılarak listeden mevcut klasörlerden birisi seçilerek değiştirilebilir veya edit edilebilir. Klasör seçimi yapıldıktan sonra “İleri” butonuna basılır ve diğer ekrana geçilir.

Klasör seçimi yapıldıktan sonra “İleri” butonuna basılır ve diğer ekrana geçilir.

Pogramın yükleneceği dizin “İleri” butonuna basılır. Eğer dizin değiştirilecekse “Geri” tuşuna basılır, değişiklik yapılır. “İleri” den sonra dosyalar kopyalanmaya başlar.

Kopyalama işlemi tamamlandıktan sonra aşağıdaki şifre ekranı gelir.

Şifre girilip “İleri” tuşuna basılır. Son düğmesine basılıp işlem tamamlanır.

137

Muhasebe / BİLGİSAYARLI MUHASEBE ETA KURULUM

« : Nisan 29, 2009, 09:06:29 ÖÖ »

ETA WİMDOWS MUHASEBE PAKET PROGRAMININ KURULUMU

Programın Bilgisayara Yüklenmesi: Muhasebe paket programları cd, dvd gibi bir kayıt ortamında sıkıştırılmış olarak bulunur. Bu kayıt ortamından bilgisayara aktarılmasına yükleme denir. Programın internetteki sitesinden yükleme ve kurulum ile ilgili bilgi alabiliriz. Program dosyaları arasında benioku, gibi açıklama dosyaları varsa okunmalıdır.

Ticari işletmelerde kullanılmak üzeri alınan programların yüklendikten sonra lisans onaylama işlemi yapılır. Eğitim çalışmalarında kullanılan demo programlar için böyle bir işleme gerek yoktur. Fakat gerçek uygulamalarda kullanılacak lisanslı programlarda program firması telefonla aranır, paket programın çalıştırılmasıyla ekranda beliren şifreler firmaya bildirilir. Satıcı firmanın vereceği karşı şifre bilgisayara girilerek işlem tamamlanır yada bu işlem internet üzerinde de yapılabilir.

Eta Windowsun Bilgisayar Yüklenmesi:
Muhasebe paket program CD’si takılır ve açılan menüde ETA for windows seçeneği seçilerek programın kurulum işlemlerine başlanmış olur.

Daha sonra yandaki paket program kuruluşuna başlama ekranı gelir. Bu ekranda, "İleri" seçeneğini seçilir.

Gelen ekranda SETUP TİPİ’nde demo seti ve DEMO TİPİ’nden de eğitim seti (tek kullanıcılı) veya eğitim seti (çok kullanıcılı) seçildikten sonra tekrar "İleri" seçeneğini seçilir.

Bir sonraki ekran olan yandaki ekran, paket programın bilgisayar içinde nereye kurulacağını gösteren programdır. Bu bölümde değişiklik yapılmayacaksa "İleri" seçeneğine basılarak kuruluma devam edilir. Değiştirme yapılacaksa; Göz at bölümünden değişiklikler tamamlanır ve "İleri" seçeneği ile devam edilir.

Sonraki ekran yanda görülen menü belirleme ekranıdır. Bu ekranda, paket programda çalışılacak menüler belirlenir ve "İleri" seçeneği ile kuruluma devam edilir.

Yükleme tipi ve kısayol oluşturma bölümünde ekranda görülen seçimler otomatik olarak gelmektedir. Bu bölümde de "İleri" seçeneği seçilerek kuruluma devam edilir.

Gelen bu ekran, paket program dosyalarının kopyalandığını ifade etmektedir. Kopyalamaya başlamak için bu ekranda iken "Son" tuşuna basılmalıdır. Böylece kurulum işlemi tamamlanmış olur.

138

Muhasebe / GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ

« : Nisan 29, 2009, 09:01:12 ÖÖ »

1. Geçici Vergi Tanımı: Geçici vergi gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin cari vergilendirme dönemlerinin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanıp ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır.

Geçici vergi Ülkemizde Maliye Bakanlığının iş dünyasından almış olduğu kazanç vergileridir. Kazançların vergilendirilmesiyle ilgili süreçlerden birini oluşturmaktadır. Devlet, bir takvim yılı boyunca işletmelerin elde etmiş oldukları kazançlardan bir yıl sonra vergi alacağını tahsil eder. Enflasyon ortamında paranın satın alma gücündeki değer kaybından dolayı almış olduğu verginin de değeri azalacaktır. Bundan ötürü devlet, kazanç vergilerinin tahsilatını öne almayı ve kazançların elde edildiği takvim yılına yaymayı amaçlayan geçici vergiyi uygular. Ve vergi kanunlarınca belirlenen dönemlere göre hesaplanan ve ödenen vergilerin toplamı, yıllık olarak hesaplanan kazanç vergilerinden mahsup edilmek suretiyle düşülür.

GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİNİ DÜZENLEME ÖRNEĞİ

Örnek: İstanul/Eyüp vergi dairesine bağlı ve birinci sınıf tacir olan HG ticaret işiyle uğraşmaktadır.

2008 yılı birinci geçici vergi döneminde 2.000.000 TL geçici vergi matrahı bulunmuş ve bu matrahın % 15'i oranında hesaplanan geçici vergiyi ödemiş bulunmaktadır.

Mükellefin 2008 yılı 6 aylık bilançosuna göre, Ticari kazancı: 5.000.000 TL
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderleri: 200.000 TL

Cevap: Bilgilere göre HG'nin ikinci dönem (Nisan, Mayıs, Haziran) geçici vergi beyannamesini düzenlenmesi ve bu döneme ait geçici vergisinin hesaplanması:

Geçici Vergi Matrahı = Ticari Kazancı + Kanunen Kabul Edilmeyen Giderleri
Geçici Vergi Matrahı = 5.000.000 + 200.000 = 5.200.000 TL

Hesaplanan Geçici Vergi = 5.200.000 x %15 = 780.000 TL

Birinci dönemde ödenen geçici vergi = 2.000.000 x %15= 300.000 TL

Ödenecek Geçici Vergi = 780.000 - 300.000 = 480.000 TL

Geçici Vergi Beyannamesi aşağıdaki gibi doldurulur:

Ön Yüz:

arka yüz

139

Muhasebe / YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ

« : Nisan 29, 2009, 08:57:04 ÖÖ »

YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ

1. Gelir Tanımı: Gelir, bir geçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların net (safi) tutarıdır (GVK madde 1).

2. Gelir Vergisinin Konusu: Yıllık gelir vergisine konu olacak kazanç Gelir Vergisi Kanununun 2. maddesinde yer alan gelir unsurlarından oluşur. Bir geçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların net tutarıdır.
- Ticari kazanç,
- Zirai kazanç,
- Ücret,
- Serbest meslek kazancı,
- Gayrimenkul sermaye iradı,
- Menkul sermaye iradı,
- Diğer kazanç ve iratlardır

3. Gelir Vergisinin Esasları:
- Şahsidir.
- Yıllıktır (Muhasebede bir takvim yılı 1 Ocak - 31 Aralık olarak tanımlanır)
- Net gelir üzerinden hesaplanır.
- Gerçektir, mükellefin gerçekten elde etmiş olduğu gelir üzerindendir,
- Geneldir, bir takvim yılı içinde gerçek kişiler tarafından elde edilen kazanç ve iratların toplamı dikkate alınır.
- Elde edilmiştir, elde etme vergiyi doğuran olaydır. Gelir, fiilen veya hukuken kişinin tasarruf edebildiği zaman elde edilmiş sayılır.

Aşağıda yazılı gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:
1. Türkiye'de yerleşmiş olanlar,
2. Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısiyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları (bu gibilerden, bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısiyle gelir vergisi'ne veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, mezkur kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler).

4. Gelir Vergisi Oranı: Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan vergi tarifesi, 2009 takvim yılı gelirlerine uygulanmak üzere, gelir dilimleri tutarları ve uygulanan oranlar yeniden düzenlenmiştir.

Gelir vergisine tabi gelirler:

GELİR VERGİSİ ORANLARI
2009 Yılı Ücret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranları
8.700 Yeni TL kadar %15
22.000 Yeni TL sinin 8.700 TL si için 1.305 TL, fazlası için %20
50.000 Yeni TL sinin 22.000 TL si için 3.965 TL, fazlası için %27
50.000 YTL sinden fazlasının 50.000 TL si için 11.525 TL, fazlası için %35

5. Gelir Vergisi Yönünden Şahıs Şirketleri: Şahıs şirketleri 1.Adi şirketler 2. Kolektif şirketler 3. Komandit şirketler'dir. Şahıs şirketlerinin ortakları gelir vergisi mükellefidir (KDV ve GV Stopaj açısından ise ortaklık sorumlu tutulur).

Adi Şirketler: Ticari faaliyette bulunan adi ortaklıklarda ortakların paylarına düşen kazançlar ayrı ayrı ticari kazanç sayılır. Ortaklar kendi paylarına düşen karlarını ayrı ayrıbeyan etmek zorundadırlar.

Kolektif Şirketler: Kolektif şirketler tüzel kişiliğe sahip ayrı varlıklar olmalarına rağmen gelir vergisi yönünden bu tüzel kişilik dikkate alınmamış, doğrudan doğruya şirketin ortağı olan gerçek kişiler vergiye muhatap tutulmuşlardır. Kolektif şirketler 1.sınıf tüccar sayılırlar ve şirket ortaklarının aldıkları kar payları ticari kazanç sayılır. Her ortak ticari kazancı üzerinden ayrı ayrı beyan vermek zorundadır.

Adi Komandit Şirketler: Birinci sınıf tüccar sayılırlar. Kazancın saptanmasında GVK’na tabidirler. Bu şirketlerde sınırsız sorumlu olan komandite ortakların şirket kazancından aldıkları payları ticari kazanç, sınırlı sorumlu olan komanditer ortakların payları ise menkul sermaye iradı (vergisi kesinti yoluyla alınmamış) dır.

5. Kullanım Amacı: Yıllık beyanname, muhtelif kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde edilen kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanmasına ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesine mahsustur (GVK madde 84).

YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİ DÜZENLEME ÖRNEĞİ

Örnek: İkinci sınıf tacir olan HG Eyüp/İstanbul da HG isimli işletmesi ile ticaret yapmaktadır.

HG'nin 31.12.2007 tarihli işletme hesabı özet bilgileri aşağıdaki şekildedir:

Dönem Başı Mal Mevcudu Tutarı.....................22.000 TL
Dönem İçi Mal Alış Tutarı...............................55.000 TL
Dönem İçi Giderler Tutarı.................................4.000 TL
Dönem İçi Mal Satış Tutarı............................74.000 TL
Dönem Sonu Mal Mevcudu.................................32.000 TL
- HG 2.000 TL Bağ-Kur primi ödemiştir.
- 2008 yılında ödediği ve mahsubu gereken Geçici Vergi tutarı 3.200 TL'dir.

Cevap: Yıllık gelir vergisi beyannamesini ve ekini doldururken ilk önce ticari kazancı buradan da gelir vergisini hesaplayalım

Dönem Başı Mal Mevcudu Tutarı.................................22.000 TL
Dönem İçi Mal Alış Tutarı...........................................55.000 TL
Toplam:(22.000 + 55.000).............................................77.000 TL

Dönem Sonu Mal Mevcudu.............................................32.000 TL
Satılan Malların Maliyeti:(77.000 - 32.000)...........45.000 TL

Dönem İçi Mal Satış Tutarı........................................74.000 TL
Satış Karı:(74.000 - 45.000).......................................29.000 TL

Dönem İçi Giderler Tutarı.............................................4.000 TL
Ticari Kazanç-Kar:(29.000 - 4.000).............................25.000 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 17. satır -kar-)

Beyan edilen Ticari Kazanç............................................25.000 TL
Bağ-kur primleri.................................................................2.000 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 17. satır -zarar-)
Safi Ticari Kazanç:(25.000 - 2.000)............................23.000 TL

Vergiye Tabi Gelir Vergisi Matrahı.............................23.000 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 26. satır ve 38. satır)
Gelir Vergisi:(23.000 x %20)..........................................4.600 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 39. satır)

Mahsup edilecek vergi(Geçici Vergi)..............................3.200 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 42. satır)

Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi (4.600 - 3.200)....1.400 TL (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 44. satır)

2008 yılı damga vergisi 22,70 TL'dir. (yıllık gelir vergisi beyannamesi, 48. satır)

Yıllık gelir vergisi beyannamesi aşağıdaki gibi doldurulur:

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi

Ön Yüz:

arka yüz

140

Muhasebe / Ynt: KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ - KDV

« : Nisan 29, 2009, 08:52:06 ÖÖ »

KDV BEYANNAMESİ DÜZENLEME ÖRNEĞİ

Örnek: HG İstanul/Eyüp vergi dairesine bağlı olan bir işletmedir. HG işletmesinin Şubat 2009 hesapları aşağıdaki gibidir:

600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 800.000 TL (KDV %18)
600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 400.000 TL (KDV %8)
600 Yurt içi Satışlar Hesabı: 300.000 TL (KDV %1)

391.02 Alışlardan İade KDV: 5.000 TL

191 İndirilecek KDV: 70.000 TL

190 Devreden KDV: 10.000 TL

Cevap: KDV Beyannamesinin düzenlenmesi:

Tablo - 1:
600 Yurt içi Satışlar: 300.000 TL......................................................6 numaralı satıra yazılır
600 Yurt içi Satışlar: 400.000 TL......................................................8 numaralı satıra yazılır
600 Yurt içi Satışlar: 800.000 TL.....................................................10 numaralı satıra yazılır

391.01 Hesaplanan KDV 300.000 x %1 = 3.000 TL............................7 numaralı satıra yazılır
391.02 Hesaplanan KDV 400.000 x %8 = 32.000 TL........................9 numaralı satıra yazılır
391.03 Hesaplanan KDV 800.000 x %18 = 144.000 TL...................11 numaralı satıra yazılır

Tablo - 3:
300.000 + 400.000 + 800.000 = 1.500.000 TL ...............................28 numaralı satıra yazılır

3.000 + 32.000 + 144.000 = 179.000 TL .........................................29 numaralı satıra yazılır

391.04 Alışlardan İade KDV 5.000 TL ..............................................30 numaralı satıra yazılır

179.000 + 5.000 = 184.000 TL ...........................................................31 numaralı satıra yazılır

Tablo - 4:
190 Devreden KDV =10.000 TL ............................................................32 numaralı satıra yazılır

191 İndirilecek KDV =70.000 TL .........................................................33 numaralı satıra yazılır

10.000 + 70.000 = 80.000 TL ...............................................................37 numaralı satıra yazılır

Tablo - 5:
184.000 - 80.000 = 104.000 TL ..........................................................39 numaralı satıra yazılır

Sonuçlara göre ödenmesi gereken KDV = 104.000 TL
KDV Tahakkuk kaydında 104.000 TL 360 Ödenecek vergi ve fonlar hesabında yer alır.

KDV Beyannamesi aşağıdaki gibi doldurulur:

Ön Yüz:

arka yüz

yazının tamamı ve kaynağı : www.muhasebedersleri.com

141

Muhasebe / KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ - KDV

« : Nisan 29, 2009, 08:50:18 ÖÖ »

1. Katma Değer Vergisi - KDV Tanımı: Katma Değer Vergisi yani KDV, yapılan mal ve hizmet teslimlerinde, mal veya hizmeti teslim alanın, teslim edene ödediği vergi türüdür. Katma değer vergisi dolaylı bir vergidir. "KDV" de Katma değer vergisinin kısa adıdır.

1.1. KDV Kullanım Amacı: Mal ve hizmet teslimi yapan tacirler teslim sırasında fatura vb. belgeler düzenlerler. Belge üzerinde görünen mal ve hizmet bedeli ie KDV tutarını, teslim ettikleri kişilerden tahsil ederler. Bu KDV'ye hesaplanan KDV denir. Kendileri mal ve hizmet aldıklarında ise karşı tarafa mal ve hizmet bedeli ile KDV tutarını öderler. Bu KDV ise ödeme yapan için indirilecek KDV kapsamındadır. Her dönem için hesaplanan KDV tutarları ve matrahları ve indirilecek KDV tutarları toplanır.

Hesaplanan KDV: Mal ve hizmet teslimlerinde alıcıdan tahsil edilir.
İndirilecek KDV: Mal ve hizmet alımlarında satıcıya ödenir.

Tek düzen muhasebe planında:
Hesaplanan KDV: 391
İndirilecek KDV: 191
Ödenecek Vergi ve Fonlar: 360
Devreden KDV: 190

Bir dönemde toplam hesaplanan KDV fazla ise:

Hesaplanan KDV - İndirilecek KDV = Ödenecek KDV (Vergi dairesine ödenir)

391 Hesaplanan KDV - 191 İndirilecek KDV = 360 Ödenecek vergi ve fonlar

Bir dönemde toplam indirilecek KDV fazla ise:

İndirilecek KDV - Hesaplanan KDV = Devreden KDV (Ertesi döneme indirilmek üzere devreder)

191 İndirilecek KDV - 391 Hesaplanan KDV = 190 Devreden KDV

Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile: hesaplanan KDV'ye ilişkin matrah, KDV oran ve tutarları ile indirilecek KDV toplamları, vergi dairesine beyan edilir. Hesaplanan KDV, matrahları ile beyan edildiğinden vergi dairesi kişi ve kurumların o dönemki gelir takibini de yapmış olur.

1.2. Katma Değer Vergisinin Mükellefleri: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu md.8’e göre:

- Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanlar,
- İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,
- Transit taşımalarda gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar,
- PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo ve televizyon kurumları,
- Spor-Toto, piyango (Milli Piyango dahil) ve benzeri oyunlarda oyunların teşkilat müdürlükleri,
- At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertipleyenler,
- GVK (Gelir Vergisi Kanunu) 70. maddesinde yer alan mal ve hakları kiraya verenler

1.3. Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabidir: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 maddesine göre:

- Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetler,
- Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
- Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

1. Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,
2. Spor-Toto oynanması, piyango tertiplenmesi (Millî Piyango dahil), at yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunları tertiplenmesi, oynanması,
3. Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi,
4. (5228 sayılı Kanunun 59/2-a maddesiyle değişen bent. Yürürlük: 1.8.2004) Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,
5. Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,
6. Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,
7. Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,
8. Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler. Ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilir. Bu faaliyetlerin kanunların veya resmî makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin yahut kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil etmez. İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.

1.4. KDV Oranları: KDV Oranları Maliye Bakanlığınca düzenlenmektedir. Zaman içerisine değişiklik gösterebilir. En son KDV oranları aşağıdaki gibidir.

Güncel KDV oranları >>>>>

Güncel KDV oranları (Word) >>>>>

2. KDV Beyannamesi Beyan Şekli Ve Zamanı: 3065 sayılı KDV Kanunu md. 39’a göre Vergilendirme Dönemi:
- Katma Değer Vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının üçer aylık dönemleridir. Ancak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı mükelleflerin yıllık gayri safi hâsılatlarına göre üç aylık vergilendirme dönemi yerine birer aylık vergilendirme dönemi tespit etmeye yetkilidir.

- Aşağıdaki hallerde vergilendirme dönemi:
a) Götürü usulde vergilendirilen mükellefler için bir takvim yılı,
b) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için bir ay,
c) İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde gümrük bölgesine girildiği veya gümrük bölgesinden çıkıldığı andır.

- Maliye ve Gümrük Bakanlığı, mükellefleri gruplar içinde toplamaya ve gruplar için vergilendirme dönemlerinin başlangıç aylarını tespit etmeye yetkilidir. Bu takdirde üçer aylık dönemlerin aynı takvim yılı içinde olması şartı aranmaz.

3. KDV Beyannamesi Verme Süresi: 3065 sayılı KDV Kanunu madde 41’e göre:
- Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmidördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler (VUK 17/04/2007 371 sıra nu.lu tebliğ).
- Katma Değer Vergisi beyanının gümrük giriş beyannamesi veya özel beyanname ile yapılması gerektiği hallerde bu beyannameler vergi mükellefiyetinin başladığı anda ilgili gümrük idaresine verilir.
-İşi bırakan mükellefin Katma Değer Vergisi beyannamesi, işin bırakıldığı tarihi izleyen ayın yirmidördüncü günü akşamına kadar verilir.
- E-Beyanname uygulamasından yararlanabilenler ise eloktronik ortamda, beyannamenin kanuni olarak teslim etme süresinin bittiği iş günü saat 24:00’ a kadar gönderebilirler.

4. Verginin Ödeme Şekli ve Zamanı:
- Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait katma değer vergilerini beyanname verecekleri ayın yirmialtıncı günü akşamına kadar ödemeye mecburdurlar (VUK 17/04/2007 371 sıra nu.lu tebliğ).
- İthalde alınan katma değer vergisi, gümrük vergisi ile birlikte ve aynı zamanda ödenir.
- Gümrük vergisine tabi olmayan ithalata ve ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi yurt dışında bulunanlar tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi, bu işlemlere ait özel beyannamelerin verilme süresi içinde ödenir.
- Beyanname vermek mecburiyetinde olmayan mükelleflerin Katma Değer Vergisi, tarh süresi içinde ödenir. Götürü usulde vergilendirilen mükelleflerin katma değer vergisi, Gelir Vergisi Kanununun götürü vergilendirmeye ilişkin usul ve esasları ile vergilendirme dönemine ait hükümleri çerçevesinde tarh ve tahakkuk ettirilerek, götürü gelir vergisinin ödeme süreleri içinde ödenir.
- Maliye ve Gümrük Bakanlığı, işlemin mahiyetini göz önünde tutarak Katma Değer Vergisinin işlemden önce ödenmiş olması şartını koymaya yetkilidir. Ödeme vergi dairelerinin anlaşma yapmış olduğu bankalar kanalı ile (internet bankacılığı dahil) yapılabilir.

5. 1 Numaralı KDV Beyannamesi: Gerçek usulde vergilendirilen ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden mükellefler 1 numaralı KDV beyannamesini düzenlerler. 1 numaralı beyanname 1015A formudur. 1 numaralı KDV Beyannamesi 3065 sayılı KDV Kanunu madde 39’a göre aylık ya da üç aylık dönemler itibari ile düzenlenir. Bu kanuna göre vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için vergilendirme dönemi bir aydır.

yazının tamamı ve kaynağı : www.muhasebedersleri.com

142

Muhasebe / Ynt: Muhtasar Beyannamesi

« : Nisan 29, 2009, 08:47:48 ÖÖ »

MUHTASAR BEYANNAME DÜZENLEME ÖRNEĞİ

Örnek: HG İstanul/Eyüp vergi dairesine bağlı olan bir işletmedir. HG işletmesinde 2 işçi çalıştırmaktadır. İşletme muhtasar beyannamesini aylık dönemler halinde vermektedir.

HG işletmesinin Eylül 2008 dönemi içinde yapmış olduğu ödemeler aşağıdaki gibidir.

- İşletmesinde çalıştırdığı işçilerden birine aylık olarak brüt 1.500 TL, diğerine ise 1.000 TL ödemiştir.
- İşyeri kirası olarak 800 YL parayı A şahsına ödemiştir.
- Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ücreti olarak B şahsına brüt 1.000 TL ödemiştir.

Cevap: Muhtasar Beyannamenin düzenlenmesi:

İşletmede çalışan işçilerin ilk önce ücret bordrosunu düzenleyerek gelir vergisini ve damga vergisini hesaplayalım:

Brüt Ücret SSK İşçi Payı İşsizlik Sigortası İşçi Payı Gelir Vergisi Matrahı Gelir Vergisi Damga Vergisi Kesintiler Toplamı Net
Ücret
1. İşçi 1.500 210 15 1.275 191,25 9 425,25 1.074,75
2. İşçi 1.000 140 10 850 127,5 6 283,5 716,5
TOPLAM 2.500 350 25 2.125 318,75 15 708,75 1.791,25

SSK işçi payı: brüt ücret x %14:

1.500 x 0.14 = 210
1.000 x 0.14 = 140

İşsizlik sigortası işçi payı: brüt ücret x %1:

1.500 x 0.01 = 15
1.000 x 0.01 = 10

Gelir vergisi matrahı: brüt ücret - (SSK işçi payı + İşsizlik sigortası işçi payı):

1.500 - (210 + 15) = 1.275
1.000 - (140 + 10) = 850

Gelir vergisi: Gelir vergisi matrahı x %15:

1.275 x 0.15 = 191,25 (muhtasar beyanname, tablo-1, 8. satır)
850 x 0.15 = 127,5 (muhtasar beyanname, tablo-1, 9. satır)

Damga vergisi: brüt ücret x %06:

1.500 x 0.006 = 9
1.000 x 0.006 = 6

Kesintiler toplamı: SSK işçi payı + İşsizlik sigortası işçi payı + Gelir vergisi + Damga vergisi:

1. işçi = 210 + 15 + 191,25 + 9 = 425,25 TL
2. işçi = 140 + 10 + 127,5 + 6 = 283,5 TL

Net ücret: brüt ücret - kesintiler toplamı:

1. işçi = 1.500 - 425,25 = 1.074,75 TL
2. işçi = 1.000 - 283,5 = 716,5 TL

Otomatik ücret bordrosu düzenleme programı (Excel) >>>>>

Ücret bordrosunda hesapladığımız gelir vergisi ve damga vergisi muhtasar beyannamede gösterilecektir:

Gelir vergisi = 318,75 TL
Damga vergisi = 15 TL (muhtasar beyanname, tablo-2, 6. satır)

Ödenen Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ücreti stopajı muhtasar beyannamede gösterilecektir:

Brüt ücret: 1.000 TL
Stopaj oranı: %20
Stopaj = 1.000 x 0.20 = 200 TL (muhtasar beyanname, tablo-1, 10. satır ve tablo 3)

Ödenen kira tutarı stopajı muhtasar beyannamede gösterilecektir:

Brüt kira: 800 TL
Stopaj oranı: %20
Stopaj = 800 x 0.20 = 160 TL (muhtasar beyanname, tablo-1, 11. satır ve tablo 3)

Muhtasar beyannamenin bir de damga vergisi bulunmaktadır:

2008 yılı için muhtasar beyanname damga vergisi tutarı = 15,10 TL (muhtasar beyanname, tablo-2, 7. satır)

Damga vergisi oranları ve tutarları için >>>>>

Muhtasar beyannamedeki kesintiler toplamı:

Gelir Vergisi= 318,75 + Damga Vergisi= 15 + Kira Stopaj= 160 + SMMM Stopaj= 200 + Beyannameye ait damga vergisi= 15,10

Kesintiler toplamı: 708,85 TL

HG işletmesi 708,85 TL yi ekim ayının 26. sına kadar ödenek zorundadır.

Muhtasar Beyannamenin Düzenlenmesi:

Muhtasar beyanname aşağıdaki gibi doldurulur:

Ödemesi gereken tutar: 678,75 + 15 + 15,10 = 708,85 TL

arka yüz

muhtasar beyanname

yazının tamamı ve kaynağı : www.muhasebedersleri.com

143

Muhasebe / Muhtasar Beyannamesi

« : Nisan 29, 2009, 08:40:35 ÖÖ »

MUHTASAR BEYANNAME

1. Muhtasar Beyanname: Muhtasar beyanname gelir vegisi beyanlarından biridir. Muhtasar beyanname, işverenler veya vergi tevkifatı yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine mahsustur (GVK mdadde 84). Muhtasar beyannamede stopaj usulü vergilendirme söz konusudur. Stopaj usulünde vergi asıl borçludan değil, vergi sorumlusundan talep edilir. Bu tür vergiler kaynakta kesilen vergilerdir. Bu yolla gelir daha sahibinin eline geçmeden önce vergilendirilmiş olmaktadır. Yani, işçiye veya memura ücret veya maaş ödeyen işveren, daha bu ödemeyi yapmadan önce, işçi veya memurun aldığı ücret veya maaştan kanunen ödemesi gerekli olan gelir ve damga vergisini kesecek ve yasal süre içinde kestiği bu vergileri bir muhtasar beyanname düzenleyerek vergi dairesine ödeyecektir.Anlaşılacağı üzere burada işçi veya memur kanuni mükelleftir, fakat onların adına ve hesabına vergilerini ödeyen ve muhtasar beyanname veren işveren, vergi sorumlusudur.

2. Muhtasar Beyannamenin Beyan Şekli ve Zamanı: Gelir vergisi, mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı (bildirimi) üzerine tarh (vergi hesaplama) edilir. Mükellef ilgili vergi tevkifatlarını (stopaj, vergi kesintisi) muhtasar beyanname doldurmak ve doldurmuş olduğu beyannameyi bağlı olduğu vergi dairesine vermek sureti ile bildirir. Muhtasar beyanname aylık veya üç aylık dönemler itibari ile
düzenlenip verilebilir. Ancak üç ayda bir muhtasar beyanname verme imkanından yararlanabilmenin koşulları vardır. Üç aylık beyanname vermek isteyen mükelleflerin aşağıdaki şartların tümünü taşıması gerekmektedir:
- Çalıştırdıkları hizmet erbabı sayısı 10 ve daha az olmalıdır.
- Yapılmış tevkifatlar arasında zirai ürün bedellerinden yapılmış tevkifat bulunmamalıdır.
- Üç aylık dönemler halinde muhtasar beyanname verileceği vergi dairesine önceden bildirilmiş olmalıdır.
3. Vergi tevkifatı yapacaklar:
- Kamu idare ve müesseseleri
- İktisadi kamu müesseseleri
- Ticaret şirketleri
- İş ortaklıkları
- Dernekler, vakıflar ve bunların iktisadi işletmeleri
- Yatırım fonu yönetenler
- Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı
- Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler listede sayılan ödemeleri nakden veya hesaben yaptıklarında, ödeme yaptıkları kişiler adına belirtilen oranlarda tevkifat yapmaya mecburdurlar.

4. Muhtasar Beyannamenin İçeriği: GVK madde 99’a göre muhtasar beyannamede aşağıdaki bilgilerin gösterilmesi gerekir:

1- Tevkifat yapanın adı ve soyadı veya ünvanı ile adresi;
2- Muhtasar beyannamenin ilgili bulunduğu ay veya aylar,
3- Aylık ücret bordrolarının icmali,
- Hizmet erbabının sayısı,
- Hizmet erbabına verilen ücretler tutarı,
- Ücretlerden yapılan vergi tevkifatının(vergi kesintisi) tutarı (Üç aylık muhtasar beyannamelerde her aya ait bordronun icmali ayrı gösterilir),
4- Vergi tevkifatına tabi diğer ödemeler,
- İstihkak sahibinin(ödeme yapılan kişi) adı ve soyadı ile iş adresi, varsa bağlı bulunduğu vergi dairesi ve mükellef hesap numarası,
- Ödemenin nev'i (türü),
- Ödemenin miktarı,
- Ödemeden yapılan vergi tevkifatı,
5- Muhtasar beyannamenin tanzim(düzenleme) tarihi ve yetkili imza.

Tevkifata tabi menkul sermaye iratları ile bunlardan yapılan vergi tevkifatı, nev'i itibariyle icmalen ayrı bir muhtasar beyannameye alınır.

5. Vergi Tevkifatı Yapılacak Ödemeler ve Vergi Kesinti Oranları: Vergi tevkifat oranları Maliye Bakanlığı tarafından düzenlenir.Ücretler için uygulanacak gelir vegisi oranları her yıl düzenlenir. Bu nedenle tevkifat oranları yıllara göre değişiklik gösterebilir.

Gelir vergisi kanununun 94 ile geçici 61, 64, 67, 68 ve 69. maddesine göre bazı tevkifat oranları >>>>>

2009 Yılı Ücret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranları:

GELİR VERGİSİ ORANLARI
2009 Yılı Ücret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranları
8.700 Yeni TL kadar %15
22.000 Yeni TL sinin 8.700 TL si için 1.305 TL, fazlası için %20
50.000 Yeni TL sinin 22.000 TL si için 3.965 TL, fazlası için %27
50.000 YTL sinden fazlasının 50.000 TL si için 11.525 TL, fazlası için %35

Ücret Gelirlerine Uygulanacak Gelir Vergisi Oranlarının tutarlar >>>>>

İşverenler, hizmet erbabına ödedikleri ücretlerden yaptıkları vergi tevkifatını ücret bordrosunda göstermeye mecburdurlar. Ücretlerden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.

Ücretler için uygulanacak damga vergisi oranı binde 6 (%0,6)’ dır. Ücret bordrosunda yer alan gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri toplamı muhtasar beyannamede gösterilir.

6. Verginin Ödeme Şekli ve Zamanı: Vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi ayın yirmi üçüncü günü akşamına kadar, bağlı oldukları vergi dairesine bildirmeye ve yirmi altıncı günü akşamına kadar da ödemeye mecburdurlar. Üç aylık bildirimde bulunanlar da ilgili dönemin 23. günü akşamına kadar bildirimde bulunup altı gün sonra 26. günü akşamına kadar ödeme yapmak zorundadırlar. (VUK 17/04/2007 371 sıra nu.lu tebliğ)

yazının tamamı ve kaynağı : www.muhasebedersleri.com

144

Muhasebe / BANKALARIN TEK DÜZEN HESAP PLANI

« : Nisan 29, 2009, 08:37:08 ÖÖ »

100 İSKONTO VE İŞTİRA SENETLERİ - T.P.
10000 İSKONTO SENETLERİ
100000 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
1000001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1000002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
100001 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
100008 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
1000080 KAMU İDARELERİ
1000081 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1000082 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
100009 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
10001 İŞTİRA SENETLERİ
100010 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
1000101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1000102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
100011 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
100018 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
1000180 KAMU İDARELERİ
1000181 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1000182 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
100019 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
101 İSKONTO VE İŞTİRA SENETLERİ - Y.P.
10100 İSKONTO SENETLERİ
101000 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
1010001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1010002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
101001 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
101008 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
1010080 KAMU İDARELERİ
1010081 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1010082 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
101009 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
10101 İŞTİRA SENETLERİ
101010 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
1010101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1010102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
101011 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
101018 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
1010180 KAMU İDARELERİ
1010181 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
1010182 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
101019 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
102 İSKONTO VE İŞTİRA SENETLERİNDEN KAZANILMAMIŞ GELİRLER (-) –T.P.
10200 İSKONTO SENETLERİNDEN
10201 İŞTİRA SENETLERİNDEN
103 İSKONTO VE İŞTİRA SENETLERİNDEN KAZANILMAMIŞ GELİRLER (-) - Y. P.
10300 İSKONTO SENETLERİNDEN
10301 İŞTİRA SENETLERİNDEN
104 FAKTORİNG İŞLEMLERİNDEN ALACAKLAR – T.P.
10400 SATICIYA RÜCU EDİLEBİLEN FAKTORİNG ALACAKLARI
104000 ENDEKSLİ
104001 ENDEKSLİ OLMAYAN
10401 SATICIYA RÜCU EDİLEMEYEN FAKTORİNG ALACAKLARI
104010 ENDEKSLİ
104011 ENDEKSLİ OLMAYAN
105 FAKTORİNG İŞLEMLERİNDEN ALACAKLAR – Y.P.
10500 SATICIYA RÜCU EDİLEBİLEN FAKTORİNG ALACAKLARI
105000 ENDEKSLİ
105001 ENDEKSLİ OLMAYAN
10501 SATICIYA RÜCU EDİLEMEYEN FAKTORİNG ALACAKLARI
105010 ENDEKSLİ
105011 ENDEKSLİ OLMAYAN
110 KISA VADELİ AÇIK İHRACAT KREDİLERİ - T.P.
11000 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
110001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
110002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11001 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11010 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
110100 KAMU İDARELERİ
110101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
110102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11011 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
111 KISA VADELİ AÇIK İHRACAT KREDİLERİ - Y.P.
11100 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
111001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
111002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11101 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11110 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
111100 KAMU İDARELERİ
111101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
111102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11111 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
112 KISA VADELİ TEMİNATLI İHRACAT KREDİLERİ - T.P.
11200 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
112001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
112002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11201 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11202 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
112021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
112022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11203 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11210 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
112100 KAMU İDARELERİ
112101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
112102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11211 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
113 KISA VADELİ TEMİNATLI İHRACAT KREDİLERİ - Y.P.
11300 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
113001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
113002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11301 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11302 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
113021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
113022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11303 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11310 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
113100 KAMU İDARELERİ
113101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
113102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11311 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
114 KISA VADELİ TEMİNATLI İTHALAT KREDİLERİ - T.P.
11400 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
114001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
114002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11401 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11402 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
114021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
114022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11403 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11410 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
114100 KAMU İDARELERİ
114101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
114102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11411 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
115 KISA VADELİ TEMİNATLI İTHALAT KREDİLERİ - Y.P.
11500 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
115001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
115002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11501 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11502 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
115021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
115022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11503 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11510 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
115100 KAMU İDARELERİ
115101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
115102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11511 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
116 KISA VADELİ AÇIK DİĞER KREDİLER - T.P.
11600 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
116001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
116002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11601 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11610 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
116100 KAMU İDARELERİ
116101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
116102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11611 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
11620 TÜKETİCİ KREDİLERİ
116200 KONUT KREDİLERİ
116201 TAŞIT KREDİLERİ
116202 İHTİYAÇ KREDİLERİ
116209 DİĞER
11621 BİREYSEL KREDİ KARTLARI
116210 TAKSİTLİ
116211 TAKSİTSİZ
11630 TAKSİTLİ TİCARİ KREDİLER
116300 İŞYERİ KREDİLERİ
116301 TAŞIT KREDİLERİ
116302 İHTİYAÇ KREDİLERİ
116309 DİĞER
11631 KURUMSAL KREDİ KARTLARI
116310 TAKSİTLİ
116311 TAKSİTSİZ
11640 PERSONEL KREDİLERİ
116400 KONUT KREDİLERİ
116401 TAŞIT KREDİLERİ
116402 İHTİYAÇ KREDİLERİ
116409 DİĞER
11641 PERSONEL KREDİ KARTLARI
116410 TAKSİTLİ
116411 TAKSİTSİZ
11642 KREDİLİ MEVDUAT HESABI
116420 GERÇEK KİŞİ
116421 TÜZEL KİŞİ
117 KISA VADELİ AÇIK DİĞER KREDİLER - Y.P.
11700 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
117001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
117002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11701 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11710 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
117100 KAMU İDARELERİ
117101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
117102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11711 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
11720 TÜKETİCİ KREDİLERİ
117200 KONUT KREDİLERİ
117201 TAŞIT KREDİLERİ
117202 İHTİYAÇ KREDİLERİ
117209 DİĞER
11721 BİREYSEL KREDİ KARTLARI
117210 TAKSİTLİ
117211 TAKSİTSİZ
11730 TAKSİTLİ TİCARİ KREDİLER
117300 İŞYERİ KREDİLERİ
117301 TAŞIT KREDİLERİ
117302 İHTİYAÇ KREDİLERİ
117309 DİĞER
11731 KURUMSAL KREDİ KARTLARI
117310 TAKSİTLİ
117311 TAKSİTSİZ
11740 PERSONEL KREDİLERİ
117400 KONUT KREDİLERİ
117401 TAŞIT KREDİLERİ
117402 İHTİYAÇ KREDİLERİ
117409 DİĞER
11741 PERSONEL KREDİ KARTLARI
117410 TAKSİTLİ
117411 TAKSİTSİZ
11742 KREDİLİ MEVDUAT HESABI
117420 GERÇEK KİŞİ
117421 TÜZEL KİŞİ
118 KISA VADELİ TEMİNATLI DİĞER KREDİLER - T.P.
11800 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
118001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
118002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11801 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11802 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
118021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
118022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11803 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11810 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
118100 KAMU İDARELERİ
118101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
118102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11811 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
11814 MÜŞTERİ ADINA MENKUL DEĞER ALIM KREDİLERİ
11820 TÜKETİCİ KREDİLERİ
118200 KONUT KREDİLERİ
118201 TAŞIT KREDİLERİ
118202 İHTİYAÇ KREDİLERİ
118209 DİĞER
11821 BİREYSEL KREDİ KARTLARI
118210 TAKSİTLİ
118211 TAKSİTSİZ
11830 TAKSİTLİ TİCARİ KREDİLER
118300 İŞYERİ KREDİLERİ
118301 TAŞIT KREDİLERİ
118302 İHTİYAÇ KREDİLERİ
118309 DİĞER
11831 KURUMSAL KREDİ KARTLARI
118310 TAKSİTLİ
118311 TAKSİTSİZ
11840 PERSONEL KREDİLERİ
118400 KONUT KREDİLERİ
118401 TAŞIT KREDİLERİ
118402 İHTİYAÇ KREDİLERİ
118409 DİĞER
11841 PERSONEL KREDİ KARTLARI
118410 TAKSİTLİ
118411 TAKSİTSİZ
11842 KREDİLİ MEVDUAT HESABI
118420 GERÇEK KİŞİ
118421 TÜZEL KİŞİ
119 KISA VADELİ TEMİNATLI DİĞER KREDİLER - Y.P.
11900 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (KAMU)
119001 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
119002 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11901 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR - (ÖZEL)
11902 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (KAMU)
119021 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
119022 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11903 İŞTİRAKLER VE BAĞLI ORTAKLIKLAR KEFALETİYLE - (ÖZEL)
11910 DİĞER MÜŞTERİLER - (KAMU)
119100 KAMU İDARELERİ
119101 İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLLERİ
119102 KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI
11911 DİĞER MÜŞTERİLER - (ÖZEL)
11914 MÜŞTERİ ADINA MENKUL DEĞER ALIM KREDİLERİ
11920 TÜKETİCİ KREDİLERİ
119200 KONUT KREDİLERİ
119201 TAŞIT KREDİLERİ
119202 İHTİYAÇ KREDİLERİ
119209 DİĞER
11921 BİREYSEL KREDİ KARTLARI
119210 TAKSİTLİ
119211 TAKSİTSİZ
11930 TAKSİTLİ TİCARİ KREDİLER
119300 İŞYERİ KREDİLERİ
119301 TAŞIT KREDİLERİ
119302 İHTİYAÇ KREDİLERİ
119309 DİĞER
11931 KURUMSAL KREDİ KARTLARI
119310 TAKSİTLİ
119311 TAKSİTSİZ
11940 PERSONEL KREDİLERİ
119400 KONUT KREDİLERİ
119401 TAŞIT KREDİLERİ
119402 İHTİYAÇ KREDİLERİ
119409 DİĞER
11941 PERSONEL KREDİ KARTLARI
119410 TAKSİTLİ
119411 TAKSİTSİZ
11942 KREDİLİ MEVDUAT HESABI
119420 GERÇEK KİŞİ
119421 TÜZEL KİŞİ
120 KISA VADELİ İHTİSAS KREDİLERİ - T.P.
121 KISA VADELİ İHTİSAS KREDİLERİ - Y.P.
123 KIYMETLİ MADEN KREDİSİ - Y.P.
12300 YURT İÇİ KISA VADELİ KIYMETLİ MADEN KREDİLERİ
123000 BANKALAR
123001 DİĞER MALİ KURULUŞLAR
123009 DİĞER
12301 YURT DIŞI KISA VADELİ KIYMETLİ MADEN KREDİLERİ
123010 BANKALAR
123011 DİĞER MALİ KURULUŞLAR

145

Muhasebe / Kambiyo İşlemleri

« : Nisan 29, 2009, 08:36:09 ÖÖ »

1. Kambiyo İşlemleri: Millî para ve yabancı paraların dolaşımına ilişkin olarak kambiyo; para yerine geçen ve ödeme aracı olarak kullanılabilen her türlü bono, çek, poliçe ve diğer menkul kıymetler anlamında kambiyo olarak tanımlanabilir. Para ve diğer menkul kıymetler ile maden ve taşların iç piyasada tedavülü ve memleketten ihraç veya memlekete ithaline ilişkin usul ve esasları düzenleyen hukuki metinler bütününe kambiyo mevzuatı denilir.

1567 numaralı "Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu"na göre, bu konu ile ilgilikararları vermeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Kambiyo iktisat literatüründe "döviz", "efektif" anlamlarında da kullanılmaktadır.
2. Kambiyo İşlemlerinin Özellikleri: Kambiyo işlemleri gerçekleştirilirken aşağıdaki özellikler dikkate alınmalıdır,
- İşlemler yabancı para birimi üzerinden (sabit kurla) tek numaralı hesaplara kaydedilir.
- İşlem (efektif vaziyeti ve döviz vaziyeti hesapları dışındaki), iki yabancı paralı hesabı ilgilendiriyorsa sadece bu yabancı paralı hesaplar arasında kaydedilir.
- İşlem, bankanın yabancı para pozisyonunda (durumunda) azaltma yaratıyorsa efektif vaziyeti veya döviz vaziyeti hesaplarından biri, yabancı paralı diğer hesaplara karşılık, borçlanır. Tersi durumda da alacaklanır.
- Efektif Vaziyeti borçlandığı zaman, işlemin yabancı paralı tutarının karşılığı Türk parası üzerinden, Efektif Alım Satım Hesabı alacaklanır. Aynı ilişki Döviz Vaziyeti ile Döviz Alım Satım hesapları arasında da geçerlidir.
- Yabancı para alım satımın yarattığı kâr veya zarar Efektif Alım Satım ve Döviz Alım Satım Hesapları üzerinden ve ticari işletmelerinde emtia satış kârının “tek hesaplı” uygulamada belirlendiği şekilde hesaplanır.
- Efektif ve döviz satışında satılan efektif ve döviz satış bedeli üzerinden % 0,1 Komisyon ve Komisyon üzerinden de % 5 Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi tahakkuk ettirilir.

3. Efektif: Efektif, nakit biçimindeki yabancı paralar demektir. Paranın gerçek değeri, itibari değer. Kambiyo rejimine göre "nakit yabancı para" demektir. Döviz kavramının aksine efektif kur, çek, senet, poliçe ve hazine bonosu gibi ödeme araçlarını kapsamaz. Efektif satış kuru, döviz satış kurundan genellikle daha yüksektir. Efektif ilk olarak “gerçekleşmiş” anlamında kullanılmaktadır. Örneğin, efektif kur, gerçekleşmiş kur anlamında kullanılmaktadır. Bankaların kasalarında durduğu sürece, faiz kaybına yol açan, ancak dövize çevrilerek yurt dışı banka hesaplarına intikal ettirildikten sonra faizlendirilebilinen kâğıt para olarak da tanımlanabilir. 1970'li yıllarda yayılan esnek (dalgalı) döviz kuru sistemiyle birlikte kullanımı yaygınlaşan bir kavramdır. Nominal veya reel olarak hesaplanabilir. Esnek döviz kurları yaygınlaşınca, çok taraflı kur değişmelerinin ticari rekabet gücü açısından önemi de artmıştır.

3.1. Nominal Efektif Kur: Bir paranın belli başlı diğer paralar karşısında değerinin değişmesi, hem döviz piyasasındaki hem de ticari rekabet gücündeki gidişin göstergesidir. Buna, nominal efektif kur denilmektedir. Ancak, ülkelerin yaşadığı enflasyon oranının farklı olması dolayısıyla, nominal efektif kur değişmeleri ticari rekabet gücünü göstermekte yetersiz kalır.

3.2. Reel Kur: Bir ülkenin parası, dünya piyasasında, ancak o ülke ile dış dünya arasındaki enflasyon farkını telafi edecek oranda değer yitiriyorsa reel olarak kur aynı kalmıştır; ticari rekabet gücünde kur değişmesinden kaynaklanan bir değişme olmamıştır. Efektif kurlardaki reel azalış veya artış, döviz piyasasındaki ve ticari rekabet gücündeki durum değişmesinin göstergesi olarak kullanılır. Nominal değerden reel değere varmak için, döviz kuru, ilgili ülke ile dış dünya arasındaki enflasyon oranındaki fark için düzeltilir. Ancak, reel kurların hesaplanmasındaki (kullanılacak fiyat istatistikleri başta olmak üzere) çeşitli istatistiksel sorunlar vardır. Bunun yanında, ticari rekabet gücünü belirleyen diğer etkenlerin varlığı da bir gerçektir. Efektif kurların hesaplanmasında iki ayrı çeşit tartı kullanılabilir:
- Çok taraflı ticaret tartısında, ülkelerin dünya ticaretindeki payı veya belirli bir bölge ticareti söz konusu ise (sanayileşmiş ülkeler veya B. Avrupa ülkeleri gibi) buradaki pay söz konusu olur,
- İki taraflı ticaret tartısıyla her ülkenin birbirleriyle karşılıklı ticaretindeki payları belirlenir. Genellikle iki taraflı ticaret tartısı birinciye tercih edilmektedir. Bunun iki nedeni vardır: Birincisi, her ülke piyasasında alıcı ve satıcıların karşılaştığı yerli ve yabancı fiyatlara olan ortalama döviz kuru etkilerini yansıtmasıdır; diğeri de, reel kurların hesaplanmasında, fiyat seviyesi değişmeleri ile döviz kuru değişmelerinin incelenmesine daha uygun olmasıdır. Buna karşılık, çok taraflı ticaret tartısı, iki ülkenin üçüncü piyasadaki rekabet gücünü saptamak açısından daha uygun düşmektedir.

3.3. Efektif Deposu: Bankanın banknot cinsinden yabancı para kasasıdır. Bankaların kabul ettiği her tür para için aktif karakterli ayrı bir efektif deposu hesabı bulunmaktadır. Herhangi bir müşteri hesabına alınan yabancı paralar efektif deposuna borç verilirken ilgili müşteri hesabına alacak verilir.

4. Döviz: Döviz, Ülkelerin elinde bulunan madeni ve kâğıt para cinsinden bütün ülke paraları ve bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü hesap, belge ve vasıtaların tümüne denir. Uluslararası ödemelerde geçerli olan yabancı para, para işlevi gören her tür bono, poliçe, kredi mektubu, havale ve benzeri varlıklar, her türlü mal ve hizmet alımında, ödemede bulunulurken kullanılan paranın, alacaklı tarafından kabul edilebilir cinsten olması gerekir. Bütün ülkeler, mal ve hizmet satışında kendi parası ile satma taraftarıdır. Yani kendi ülkesinin çıkardığı paraya güvenilmesini isterler.

Uygulamada, satın alınan bir malın bedelini, alıcı ülkenin yabancı para stoklarında satıcı ülkenin para biriminden para olmaması durumunda, satıcı ülkenin kabul edeceği bir başka para birimi ile ödeme gerçekleştirilir. Satıcı ülke de eline geçen bu para ile diğer ülkelerle alış verişini yapabilecektir. Bu nedenledir ki ülkelerin uluslararası ticaret yapabilmeleri için ellerinde diğer ülkelerin paralarının stoklarında bulunması gerekir. İşte bu ülkelerin elinde bulunan madeni ve kâğıt para cinsinden bütün ülke paraları ve bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü hesap, belge ve vasıtaların tümüne döviz denir.

4.1. Döviz Kuru: Döviz Kuru, Bir ülke parasının diğer ülke parasına göre değerini ifade eder. Alım satımları efektif ve serbest piyasa olmak üzere iki ayrı değerde yapılır. Efektif döviz, nakit biçimindeki yabancı para anlamına gelir. Efektif satış kuru genellikle döviz satış kurundan daha yüksektir. Bu iki fiyat arasındaki fark, "kur farkı" veya "kur makası" olarak bilinir. Bu farkın büyümesi dövize olan talebin arttığını, farkın kapanması da talebin azaldığını gösterir.

4.2. Döviz Piyasası: Döviz arz edenlerle döviz talep edenlerin karşılaştıkları piyasaya döviz piyasası denir. Döviz piyasasının üç ayağı vardır. Arz edenler, talep edenler ve aracılık edenler. Döviz piyasalarının diğer piyasalar gibi belirli fiziksel mekânlarda bulunmaları gerekmez. Günümüzde uluslararası döviz piyasasının başlıca merkezleri, New York, Paris, Tokyo, Frankfurt ve Londra'dır.

4.3. Döviz Paritesi: Bir ülkenin parası esas alınarak, diğer iki ülke parasının bu esas alınan ülke parası karşısındaki değeri olarak kabul edilir. Örneğin Mart 2007’de, Uluslararası piyasalarda avrodolar paritesi 1,3311, sterlin-dolar paritesi 1,9637, yen-dolar paritesi ise 117,54 düzeyinde seyrediyor. Burada, dolar karşısında diğer ülkelerin paralarının değeri gösterilmiştir. Bir başka deyişle, kamu otoritesinin ulusal para ile değer standardı olan yabancı para arasında belirlemiş olduğu fiyata döviz paritesi denilmektedir.

4.4. Döviz Bonosu: Bankada mevduatın bulunduğunu gösteren, isme veya hamiline düzenlenen kıymetli evraktır.

4.5. Döviz Spekülasyonu: Döviz kurlarının gelecekte göstereceği gelişmelere ilişkin tahminlere dayanılarak kazanç sağlamak amacıyla döviz piyasalarında sürdürülen alım satım işlemleri. Spekülatörler, değerinin düşeceğini bekledikleri dövizi elden çıkarmakta, değer kazanacağını düşündükleri dövizlere yatırım yapmaktadır. Spekülatörlerin etkinlikleri uluslararası para piyasasında döviz kurlarındaki istikrarsızlıkları güçlendiren bir faktördür.

146

Muhasebe / Ticari Mevduat

« : Nisan 29, 2009, 08:34:38 ÖÖ »

TİCARİ MEVDUAT

1. Ticari Mevduat: Gerçek kişilerin ticari işletmeleri, her çeşit ortaklık, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunlara bağlı müessese ve bağlı ortaklıklara, Genel ve Katma bütçeli kuruluşlara, yerel yönetimlerin ticari işletmelerine, döner sermayeli kuruluşlara, vakıf, dernek, sendika, birlik ve mesleki kuruluşların kurdukları ya da katıldıkları ticari işletmelere, sigorta şirketlerine açılan mevduat hesaplarına ticari mevduat denir. Mevduat güvencesi düzenlemelerinde Ticari Mevduat hiçbir zaman güvence kapsamına alınmamışken Tasarruf Mevduatı, mevduat güvencesi kapsamındadır.

Ticari mevduatın, paranın yönetilmesi için açılmasından dolayı hesaptan yapılan ödemelerde yoğun olarak çek kullanılması uygulamasınıgetirmiştir. Çek kullanımı tasarruf mevduatında da mümkündür, ancak uygulaması ticari mevduattaki kadar yaygın değildir. Çeklerle ilgili verilecek örneklerdeki muhasebeleştirme işlemleri, çok yaygın olmamasına rağmen tasarruf mevduatı sahiplerine verilen çekler için de geçerlidir. 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamilinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca sadece bankalar çek bastırabilir. Diğer kişi ve kuruluşlar çek karnesi bastırıp kullanamazlar. Çek karnesinin baskı şekline ilişkin esaslar BDDK’nın görüşü alınarak T.C Merkez Bankası tarafından belirlenir.

Bankalar, çek karnelerinin her yaprağına çekle işleyen hesabın bulunduğu şubenin adını ve hesap sahibinin hesap numarasını yazmak zurundadırlar. Bankalar, çek karnesi verdikleri müşterinin açık kimlik ve adreslerini ve vergi numaralarını T.C Merkez Bankasına bildirirler.

2. Çek Karnesinin Şubelerce Teslim Alınması: Banka Genel Müdürlüğü tarafınca bastırılan çek karneleri şubelere gönderildiğinde maliyet bedelleri üzerinden stoka alınır.

3. Müşteriye Çek Karnesi Verilmesi: Çek karnesi isteyen müşteri hakkında gerekli araştırma yapıldıktan sonra, uygun görüldüğü takdirde, banka şubesinin adı ve müşterinin hesap numarası çek karnesinin her bir sayfasına yızılır. Müşteriye çek karnesini aldığına dair, bir makbuz imzalatılarak çek karnesi kendisine teslim edilir. Verilen çek karnesinin bedeli müşteriden nakten veya hesaben alınıyorsa çek bedeli olarak alınan tutar ile çek karnesinin maliyet bedeli arasındaki fark “banka lehine alınmış para” olarak kabul edilerek Banka ve Sigorta Muameleleri vergisine tabi tutulur.

4. Müşteri Tarafından Keşide Edilen Çeklerin Ödenmesi: Ticari Mevduat sahibi müşterinin, şubedeki hesabı üzerine keşide ettiği çekler, hesabın bulunduğu şubeye, bankanın bir başka şubesine veya başka bir bankaya ibraz edilebilir.

4.1. Çekin Hesabın Bulunduğu Şubeye İbraz Edilmesi: Ticari Mevduat sahibi müşteri tarafından keşide edilen çek, kendisi veya emrine çek düzenlenen kişi tarafından, Şubeye ibraz edildiğinde çek üzerinde gerekli inceleme yapıldıktan ve hesabın kalan tutarının çek bedelini karşılamaya yeterli olduğu da görüldükten sonra, kimlik tespiti yapılır ve çek bedeli müşteriye ya da çek lehdarına ödenir. Ödeme miktarı müşterinin hesabına borç yazılır. Eğer müşterinin hesabında kalan tutar çek bedelinin bir kısmını karşılıyorsa, hesapta kalan miktar ödenir.

4.2. Çekin Bankanın Bir Başka Şubesine İbraz Edilmesi: Çekler, hesabın bulunduğu şubeden başka bir şubeye tevdi edilirse (verilirse); bilgisayar sisteminde (on- line) müşterinin hesabına girilerek, karşılığının olup olmadığına bakılır, karşılık varsa ödeme yapılır. Ödeme yapıldığında, ödemenin yapıldığı şubenin, mevduatın bulunduğu şubenin ve hesaplaşma merkezinin kayıtları aynı anda ağ bağlantısı aracılığı ile gerçekleştirilir. Eğer on-line sistemi dışında işlem yapılacak olursa, çekin ibraz edildiği şube tarafından, hesabın bulunduğu şubeden hesap kalanının çek tutarını karşılamaya yeterli kalan olup olmadığı sorulur. Bu işleme “provizyon alma” denir. Provizyon alınan çekin tutarı çekin lehdarına ödenir.

4.3. Çekin Hesabın Bulunduğu Banka Dışındaki Bir Bankaya İbraz Edilmesi: Elinde “A Bankası” nın çeki bulunan bir şahıs, çek bedelini aynı bankanın herhangi bir şubesinden alabileceği gibi, aynı çekin karşılığını herhangi bir bankanın herhangi bir şubesinden de alabilir. Başka bir bankanın çekini müşterisi adına tahsil etmek üzere teslim alan şube, söz konusu çekleri tahsil edinceye veya çekin karşılığı olmaması durumunda, müşteriye iade edinceye kadar, bu konuya özel, muhasebeleştirme yaparak, nazım hesaplarda izler.

4.4. Çekin Takas Odasına Verilmesi: Bankalar ile diğer mali kuruluşlar ve borsalar arasındaki takas işlemlerinin yapıldığı yer. Takas odaları, para kullanmadan ödeme sisteminin gelişmesi için gerekli kurumlardır. Takas odasında her üye bankanın bir masası veya bürosu bulunur. Bankalar müşteriler tarafından kendilerine verilen ve başka bir banka tarafından ödenecek olan çekleri diğer bankalar tarafından tahsil edilmek üzere yollanan çeklerle karşılaştırarak takas ederler. Takas odası sisteminin yönetimi ve denetimi T.C. Merkez Bankası tarafından yapılır, merkezi Ankara’dadır ve özel hukuk hükümlerine tabidir. Takas odası ilk olarak Osmanlı Bankası bünyesinde başlamıştır, 1931 yılında T.C Merkez Bankası’nın kurulması ile Takas Odasını Merkez Bankası, Osmanlı Bankası’ndan devralmıştır.

T.C Merkez Bankası Yönetmeliği 10. maddesine göre, bankalarca, muhatap bankalara fiziken ibraz edilen, elektronik ortamda işlem görmeyen ve elektronik ortamda işlem gören çekler ile bankalarca, muhatap bankalara fiziken ibraz edilmeyen çeklere ilişkin işlemler, bu odalar aracılığı ile yürütülür. Elektronik ortamda işlem yapılmayan takas odalarında: Her iş günü iki toplantı yapılır. Çekler “ilk” toplantıda muhatap bankalara fiziki olarak ibraz edilir. İkinci toplantıda “tesviye” işleminin yanısıra iade edilmesi gereken çekler, ilgili bankalara fiziki olarak teslim edilir. (TCMB Bankalararası Takas Odaları Yönetmeliği 15/A)

Takas odasının bulunduğu şehirdeki şubeler üzerine çekilmiş çeklere “Şehir İçi Çekler” ve başka il ve merkezleri ile ilçe merkezlerindeki şubeler üzerine çekilmiş çeklere “Şehir Dışı Çekilmiş Çekler” veya “Taşra Çekleri” denilmektedir. Bir çekin takasa ibraz edilmesi için belirli bir tutarın üzerinde düzenlenmiş olması gibi bir zorunluluk yoktur. Takas odasının bulunduğu yerlerdeki üye bankalar, takas odasına bir veya iki temsilci ile katılırlar. Banka temsilcileri ellerindeki diğer bankalar üzerine keşide edilmiş çekleri her banka için ayrı ayrı düzenlenen “çek teslim cetveli”ne yazarak “ilk” toplantıya katılırlar. T.C

Merkez Bankası temsilcisinin toplantıyı açması üzerine temsilciler çekleri birbirilerine teslim ederler. Çeklerin imza karşılığı teslim edildiği “ilk seans” sona erer. Banka temsilcilerinin diğer bankalardan aldıkları kendi şubeleri üzerine keşide çeklerin karşılıklarının ilgili şube nezdindeki müşteri hesaplarında mevcut olup olmadığı araştırılır. Şehir dışındaki çeklerin bir sonraki iş günündeki toplantıda sonuçlandırılması mümkündür. Karşılığı olmadığı belirlenen çeklerin arka yüzüne “karşılıksızdır” yazılıp yetkililerce imzalanır. Bu çekler “tesviye seansı”nda lehdar banka yetkilisine geri verilir. İlgili banka da “karşılıksız” çeki tahsile veren müşterisine iade eder. Karşılıksız çıkması yanında, çekin karşılığı olmasına rağmen, keşidecinin ödeme yasağı koyması, çekin taşıması gereken unsurlardan bazılarını taşımaması, hesap üzerine rehin veya haciz konmuş olması gibi nedenler de iade edilmesini gerektirebilir. Bu gibi durumlarda da çeklerin arka yüzüne ödenmeme nedeni yazılır.

5. Diğer Mevduatlar: Tasarruf mevduatı ve ticari mevduat dışında, bankalar mevduatı, resmi mevduat ve diğer mevduatlara ait işlemlerin muhasebeleştirilmesi de aynı tasarruf ve ticari mevduatlaradaki gibidir. Örneğin, resmi mevduatlarda da hesap açılması, açılan hesapla iligili kullanılmak üzere çek verilmesi, virman yapılması, para çekilmesi gibi işlemler tasarruf veya ticari mevduatlarda olduğu gibi muhasebeleştirilecektir.

5.1. Resmi Kuruluşlar Mevduatı: Genel ve katma bütçeli daire ve kurumların, yerel yönetimlerin, mahkemelerin, savcılıkların, icra ve iflas dairelerinin, tereke hakimliklerinin mevduatı "resmi kuruluşlar mevduatı" dır.

5.2. Bankalararası Mevduat: Bankalar (Kamu İktisadi Teşebbüsü olarak kurulan bankalar ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası dahil), özel finans kurumları ve özel kanunlarına göre mevduat kabulüne yetkili bulunan kuruluşlara ait mevduat " bankalararası mevduat " dır. Yani, bankalararası mevduat daha çok iki banka arasındaki cari hesap ilişkisini anlatır. Uluslararası düzenlemelerde bankaların aralarındaki mevduat, kredi ve diğer işlemlerden doğan borç ve alacaklar “Kredi Kurumlarından Alacaklar” ve “Kredi Kurumlarından Borçlar” olarak biri borç karekterli diğeri alacak karekterli olmak üzere iki grup hesapta izlenmesi öngörülmektedir. Tekdüzen Hesap Planı’nda bankaların birbirilerinde tuttukları paralar mevduat olarak değerlendirildiği için bu işlemler de aynen tasarruf ve ticari mevduatlarda olduğu gibi muhasebeleştirilecektir. Bankalar arası mevduatta stopaj olmayacaktır. Ancak buna yurt dışı bankalar dahil değildir. Yurt dışı bankalar ile yapılan mevduat işlemlerinde stopaj olacaktır.

5.3. Diğer Kuruluşlar Mevduatı: Kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumlarına, vakıflara, derneklere, meslek teşekküllerine, sendikalara, kanunla veya bir kanuna dayanılarak kurulmuş tasarruf sandıklarına, resmi ve özel idare, müessese ve ortaklıklarla mesleki teşekküllerde yalnız kendi mensuplarına ait olmak üzere sağlık, sosyal yardım ve tasarruf sağlamak amacıyla kurulan sandıklara ait paralar, noter teminat ve emanet paraları, mahkemeler, savcılıklar, icra ve iflas daireleri ve tereke hakimlikleri nezdindeki paralar, mahkemelerce tevdi mahalli gösterilmek suretiyle yatırılan paralar, yöneticiler tarafından apartman yönetimi ile ilgili olarak yatırılan paralar, elçilik ve konsolosluklara ait paralar, uluslararası kuruluşların Türkiye'deki büro ve temsilciliklerine ait paralar, fonlara ait paralar, genel ve katma bütçeli kuruluşlar içerisinde yer almayan üst kurul, kurul ve kurumların paraları ile bunların dışındaki paralar "diğer mevduat" başlığı altında toplanmıştır. Muhasebeleştirilmeleri ise aynen tasarruf ve ticari mevduatlarda olduğu gibidir.

147

Muhasebe / Banka İşlemleri

« : Nisan 29, 2009, 08:32:52 ÖÖ »

BANKA

1. Bankanın Tanımı: Banka, mevduat kabul eden, bu mevduatı en verimli şekilde çeşitli kredi işlemlerinde kullanmak amacını güden veya faaliyetlerinin esas konusu düzenli bir şekilde kredi almak ya da kredi vermek olan ekonomik bir kuruluştur. Diğer bir tanım olarak banka, para, kredi ve sermaye konularına giren her çeşit işlemleri yapan ve düzenleyen, özel veya kamusal kişilerle işletmelerin bu alandaki her türlü ihtiyaçlarını karşılama faaliyetlerinde bulunan bir ekonomik birimdir. En basit tanımını ise şöyle yapabliliriz: Bankalar faizle para alıp veren, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlardır.

2. Bankaların Görevleri: Bankaların kuruluş amaçlarına göre çeşitli faaliyetleri olmasına rağmen, bankaların yerine getirdikleri temel görevlerini şöyle sıralayabiliriz:

2.1. Aracılık: Bankalar tasrrufu olan kişi ve kuruluşlardan mevduat alarak topladıkları fonları, kredi olarak talep eden kişi ve kuruluşlara aktarmada aracılık ederler. Böylelikle ekonomi içinde en önemli görevi üstlenirler.

2.2. Kaynaklara Akıcılık Sağlama: Bankacılık sistemi paranın transferi sistemi olma görevi ile ulusal ve uluslararası düzeyde kaynaklara akıcılık sağlar. Yani paranın bir müddet için ihtiyacı olmayandan ihtiyacı olanlara aktarılması işlevini görür.

2.3. Kişilerin ve Kurumların Sahip Oldukları Maddi Varlıkların Rasyonel Bir Biçimde Kullanımını Sağlama: Halkın, parasal, finansal ve reel aktiflerinden oluşan mal varlıklarının kullanım biçimi üzerinde, bankacılık kesiminin oluşturduğu, faiz seçenekleri, gelir imkânları, vade farkları ve nakit akışı kolaylıklarnın önemli rolü vardır. Bu konuda hâlkı aydınlattığı gibi ekonomideki nakit akışlarının daha sağlıklı dolaşımını sağlar.

2.4. Kaynak Kullanımlarını İyileştirme: Bankaların ekonomik kalkınmaya katkıda bulunabilmesi için, yeni bir değer, yeni bir servet yaratmakla beraber, topladıkları kaynakların belirli yörelere, sektörlere, kişilere aktarılması ile ülke kaynaklarının dağılımını da yönlendirecektir.

2.5. Kısa Süreli Fonları, Uzun Süreli Fonlar Hâline Dönüştürme: Kişilerin kısa süreli ve sahip oldukları küçük miktardaki fonları toplayan bankalar, bunları ekonomide uzun süreli fonlar hâline dönüştürmekte ve böylelikle de yatırımlara finans sağlamaktadır.

2.6. Kaydi Para veya Banka Parası Yaratma: Bankalar satın alma gücüne, genellikle hesaptan hesaba devir esasına dayandığı için kaydi para denilmektedir. Kaydi para, maddi varlığı olmayan, yalnızca bankaların hesaplarına alacak veya borç kaydı düşülmek suretiyle yaratılan bir değişim, bir ödeme aracı olarak tanımlanabilir. Bankaların müşterilerine kredi açması ve bu kredi limitleri içinde çek kullanma hakkı tanıması veya kredi kartı uygulamaları, kaydi para yaratabilmektedir. Günümüzde elektronik bankacılığın gelişmesi ile ekonomide banknot ve çeklerin daha az dolaştığı, ödemelerin yaygın olarak bankalarda hesaptan hesaba aktarma yolu ile yapıldığı ekonomik düzene geçiş yaşanmaktadır.

2.7. Ulusal ve Uluslararası Ticareti Geliştirme: Bankacılık sistemi, geliştirdiği, uyguladığı çeşitli ödeme ve kredilendirme yöntemleri finansal kiralama, factoring, forfaiting gibi finansman teknikleri, teminat mektupları, belgeler karşılığında ödeme, akreditif (belirli bir nicelikteki para için bir bankanın veya bir finans kurumunun yükümlülüğü altında, üçüncü bir kişi yararına bir başka bankada veya şubesinde açtırılan kredi) gibi ödeme yöntemleri ile ulusal ve uluslararası ticaretin artmasına katkıda bulumaktadır.

2.8. Para Politikasının Etkinliğini Artırma: Bir ekonomide etkili bir para politikasının izlenebilmesi için gelişmiş bankacılık sisteminin varlığı gereklidir. Merkez bankalarının para politikasına ilişkin olarak kullandıkları reeskont faiz hadleri, açık piyasa işlemleri, karşılık oranları gibi tüm araçlar, ancak gelişmiş bir bankacılık sistemi aracılığı ile ekonomi üzerinde etkili olmaktadır.

2.9. Gelir ve Servet Dağılımını Etkileme: Bankacılık sistemi izlediği kredilendirme politikası ile ekonomide gelir ve servet dağılımını etkileyebilmektedir.

3. Banka Türleri:

- Sermaya kaynaklarına göre bankalar
- Yaptıkları işlere göre (Faaliyet alanları ve amaçlarına göre) bankalar
- Faaliyet konularına ve işlemlerinin finansal hacimlerine göre bankalar

3.1. Sermaye Kaynaklarına Göre Bankalar: Sermaya kaynaklarına göre bankalar ikiye ayrılır bunlar, Milli sermayeyle kurulan ve yabancı sermaye ile kurulan bankalardır.

3.1.1. Milli Sermayeli Bankalar: Ülkeminizin kanunlarına göre kurulmuş olan, sermayesi Türk parası olarak konulan, sermayesinin çoğunluğu ve yönetimle denetimi Türklere ait olan bankalar bu grupta yer alır. Bu tür bankalar kendi aralarında şöyle sıralanır.

- Devlet Bankaları: Sermayelerinin tümü kamuya, yani kamu adına hazineye ya da diğer kamu tüzel kişilerine ait bankalardır. T.C Ziraat Bankası, İller Bankası, Vakıflar Bankası, Hâlk Bank, Türk Kalkınma Bankası gibi bankalar devlet sermayeli bankalardır.
- Özel Sermayeli Bankalar: Sermayesinde kamu payı bulunmayan, özel kişi ve kuruluşların sahip olduğu bankalar bu niteliktedir. Özel sermayeli bankalar, genellikle ticaret, mevduat ya da yatırım bankası şeklinde kurulurlar.
- Karma Sermayeli Bankalar: Özel sektör ile kamu sektörünün belirli oranlarda sermaye koymaları ile kurulan bankalardır.

3.1.2. Yabancı Sermaye ile Kurulan Bankalar: Sermayesinin tamamı yabancı uyruklu kişi ve kuruluşlara ait olan bankalardır. Bu bankaların yönetim ve kuruluş merkezleri Türkiye sınırları dışında bulunur.

Merkez Bankasının Görev ve Yetkileri:
- Banknot ihraç etmek,
- Devletin veznedarlık görevini yapmak,
- Mali ve iktisadi konularda devletin danışmanlığını yapmak,
- Ticari bankaların para rezervlerini (mevduat sahiplerine güvence sağlamak ve mali kesimde panikleri önlemek amacı ile merkez bankasının ticari bankalara tutmalarını zorunlu belli oranlardaki mevduat)).muhafaza etmek,
- Ülkenin uluslararası ödeme araçlarının muhafızlığını yapmak,
- Bankaların öz kaynaklarını ve yabancı kaynaklarını kullandıktan sonra, Merkez Bankası son borç verme görevini yapar,
- Bankaların takas, tasfiye ve virman görevini yapmak,
- Krediyi düzenlemek ve denetlemek,
- Kliring (iki ülke arasındaki alışverişten doğan borç ve alacağın nakit kullanılmaksızın karşılıklı olarak mahsubu suretiyle hesabın tasfiye edilmesi.) Kurumu olarak Kliring hizmetleri yapmak.

3.2.2. İş ve Ticaret Bankaları: İş ve Ticaret Bankaları İş bankaları ortakların ve endüstri işletmelerinin kurulmaları ile uzun vadeli kredi işlemleriyle uğraşan, çalışmaları bu konularda geliştirilmiş olan bankalardır. Geleneksel faaliyetleri mevduatın her çeşidini toplayarak bu fonları, kısa, orta ve uzun vadeli krediye dönüştürebilmektedirler. Devlet sermayeli bankalar, bu tip bankaların yaptıkları işleri yapmakta olup özel sermayeli millî ve yabancı bankaların pek çoğu da bu alanda faaliyetlerini yürütmektedir. Günümüzde faaliyet alanları oldukça genişlemiş olan bu bankalara örnek verecek olursak, T.C Ziraat Bankası, Akbank A.Ş, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş , Oyak Bank A.Ş gibi.

3.2.3. Tasarruf (Mevduat) Bankaları: Özellikle gelişmiş ülkelerde bulunan bu tür bankalar, şahısların küçük çaplı tasarruflarını toplayarak işleten kuruluşlardır. Kısa ve uzun vadeli mevduat toplayarak karşılığında faiz verirler. Her ülkede yasalarla düzenlenen ve denetlenen tasarruf bankalarının yatırım alanı genellikle ipotek karşılığı gayrimenkul kredileri, devlet tahvilleri ile güvenilir şirketlerin hisse senedi ve tahvil piyasasıdır.

3.2.4. Ziraat ve Sanayi Bankaları: Ziraat bankaları adından da anlaşılacağı gibi, tarımla uğraşanların, kredi ihtiyaçlarını karşılama işlemini yaparlar. Sanayi bankaları da bir çeşit spekülasyon ve finansman bankalarıdır. Yalnız daha çok endüstri alanında çalışan ortakların kurulmasını sağlarlar.

3.2.5. Yatırım ve Kalkınma Bankaları: Özel ya da kamu işletmelerinin genellikle uzun dönemli finansal ihtiyaçlarını karşılayan bankalardır. Yatırım bankaları, bu işletmelerin çıkarmış olduğu hisse senetlerini ve tahvillerini tasarruf sahiplerine ulaştırır. Kâr amacı ile şirketlerin hisse senedi ve tahvillerinin piyasaya sunulması işlerini üstlenir. Kalkınma bankalarının fonksiyonları, yatırım bankalarının fonksiyonlarından farklıdır. Özellikle az gelişmiş ekonomilerde yatırım projelerinin hazırlanması ve değerlendirilmesinde eksikliği duyulan teknik bilgi ve deneyim ihtiyacı ve bu yatırımları için gerekli uzun vadeli fon kaynaklarının bulunabilmesi için kalkınma bankaları kurulmaktadır.

148