Prostat Kanserinin Tedavisi


 Prostat kanserinin kesin tedavisi ameliyat. Kanser, prostat sınırlarını aşmadıysa, organın tamamen çıkartılması hayat kurtarıcı oluyor. Prostat kanseri oldukça ağır ilerleyen bir kanser türü olduğu için, ileri yaşta (70’in üzerinde) teşhis edildiğinde genellikle ameliyat önerilmiyor. Teşhis anında prostat dışına yayılmış kanserlerde ise yine ameliyat yapılmıyor ve ilaç tedavisi veriliyor.

 

Prostat kanserinde uygulanan ameliyata “radikal prostatektomi” deniliyor. Bu ameliyatta prostat bezi, kapsülüyle birlikte çıkartılıyor. Hedef, geride prostat dokusunun kalmaması. Radikal prostatektomi, büyük ve riskli ameliyatlardan birisi olarak kabul ediliyor.  Ameliyata bağlı ölüm riski %1 civarında. Ameliyat sonrasında ereksiyon sorunları, idrar kanalında tıkanma ve idrar tutamama görülebiliyor. Son yıllarda geliştirilen sinir koruyucu ameliyat teknikleri sayesinde penise giden ve prostatın hemen yan tarafından geçen sinirlere hasar vermeden prostat çıkartılabiliyor. Bu nedenle ameliyat sonrası sertleşme sorunu da yaşanmıyor. Eğer kanser, çevredeki lenf bezlerine veya kemiğe sıçradıysa ameliyat önerilmiyor ve ilaç tedavisi veya radyoterapi uygulanıyor. Prostat bezi testosteron uyarısına karşı hassas olduğu için, ilaç tedavisindeki temel hedef kan testosteron düzeyini azaltmak hatta sıfırlamak. Bunun için testosteron sentezini azaltan ve testosteronun etken maddesine, yani dehidrotestosterona dönüşümünü engelleyen ilaçlar kullanılıyor.
   

Prostat Kanseri

Genel Bilgi

   
   
   
   

 
 Prostat kanseri en sık kanserler arasında. ABD’de yapılan araştırmalara göre, prostat kanseri akciğer ve kalın bağırsak kanserlerinin önüne geçerek erkeklerdeki en sık kanser türü haline geldi. Prostat kanseri tüm kanserlerin %32’sini oluşturuyor. Prostat kanseri yaşlı erkek hastalığı olarak biliniyor. Ancak 40 yaş altında da nadiren görülebiliyor. Yapılan otopsi çalışmalarına göre 50 yaş üzerindeki her 10 erkeğin dördünde prostat kanseri bulunuyor. Ancak, prostat kanseri oldukça yavaş bir seyir izlediği için bu kişilerin çoğu farklı sebeplerden ölüyorlar. Yaş ilerledikçe prostat kanseri riski artıyor. Yine otopsi sonuçlarına göre 75 yaş ve daha yukarısındaki her 4 erkeğin üçünde prostat kanseri var.

 Erkek ömrünün 100-110 seneye uzaması durumunda her erkeğin prostat kanserine yakalanacağı düşünülüyor. Prostat kanseri olasılığı bu kadar fazla olsa da, klinik düzeyde, yani teşhis edilebilen prostat kanseri vakaları daha az sayıda. Prostat muayenesi ve kan tetkiki ile yapılan taramalarda hiçbir idrar yakınması olmayan erkeklerin %7’sinde prostat kanseri teşhis ediliyor. Üroloji uzmanına idrar şikayetleri ile gelip, prostat muayenesinde ve kan tetkikinde anormallik olan erkeklerin ise yaklaşık %40’ında prostat kanseri teşhis ediliyor.
   

 
 

Prostat Büyümesinin Cerrahi Tedavisi

 
 
Prostat büyümesinde TUR denilen kapalı ameliyatla prostat alınabiliyor*
 
 İlaçlardan fayda görülmeyen durumlarda cerrahi müdahaleler gündeme geliyor. Prostat tedavisinde çok çeşitli müdahale yöntemleri var. En sık olarak uygulanan cerrahi yöntem, TUR (transüretral rezeksiyon) olarak adlandırılan kapalı prostat ameliyatı. Dış idrar yolu, yani üretradan girilerek yapılan bu ameliyatla prostat içeriden kesilerek çıkartılıyor. Bu ameliyat, küçük bir delikten portakalın içerisini almaya benziyor. Prostat kapsülüne kadar tüm dokular çıkartılıyor. Bu ameliyattan sonra hastaların %90’ında şikayetlerde düzelme görülüyor. Bu ameliyat sonrasında prostat dokusunda tekrar büyüme ve tekrar ameliyat gereksinimi olabiliyor. Ameliyat sırasında kullanılan sıvılara bağlı olarak kan sodyum düzeyinde düşme ve buna bağlı metabolik bozukluklar olabiliyor. Yaklaşık olarak %2-3 oranında görülen bu duruma su zehirlenmesi deniliyor ve tedavi edilmezse öldürücü oluyor. Ameliyat sonrası idrar kaçırma veya idrar kanalında daralma diğer olumsu etkiler arasında. Prostat ameliyatı sonrasında sertleşme sorunu ve geri boşalma gibi cinsel işlev bozuklukları görülebiliyor. Kapalı ameliyat genellikle 60 gramın altındaki prostatlara uygulanırken, daha büyük prostatlara açık ameliyat yapılıyor. İdrar kesesini açarak yapılan bu ameliyatın komplikasyonları kapalı ameliyata benziyor.
 
 

Prostat Büyümesinin Belirtileri

     

 Prostat büyümesi genellikle idrar yapma sorunlarına yol açıyor. Prostat, idrar kesesinin tabanında yer almasa ve idrar kanalı olan üretrayı çevreliyor olmasa, belki de hiçbir soruna yol açmayacaktı. Bu bezin iyi huylu büyümesinin idrar yapmayla ilgili sorunlara yol açması dışında vücuda başka hiçbir zararı yok. Oldukça yumuşak ve elastik yapıdaki idrar kanalı prostat bezinin içinden geçtiği için, bu bezdeki en ufak büyüme veya gerginlik idrar yapmayı zorlaştırıyor. İdrar kesesinin önünde önemli bir engel olan büyümüş prostat bezi uzun dönemde mesanenin işlevinin bozulmasına da yol açabiliyor. Basınca karşı idrar pompalayan mesane duvarı kasları ilk önceleri kalınlaşıyor, daha sonra da kasılma yeteneğini kaybediyor. Bu durumlarda, prostat bezi alınsa bile ameliyat sonrası işeme sorunları devam ediyor.
   
     
   Prostat bezinin büyümesine bağlı olarak görülen erken belirtiler arasında idrar tazzikinde azalma ve idrarın kalibresinde düşüş, yani ince idrar yapma geliyor. Kesik kesik ve ıkınarak idrar yapma, idrar kesesini tam boşaltamama, sık idrara çıkma, idrarı tutmada zorluk ve geceleri sık idrara çıkma diğer belirtiler arasında. Bu şikayetlerin şiddeti prostat bezinin boyutlarıyla paralel gitmiyor ve her erkekte farklılık gösteriyor. Orta yaş ve üzerinde bu şikayetler varsa mutlaka bir üroloji uzmanına müracaat etmek gerekiyor. Makattan yapılan prostat muayenesi, prostat kanser tarama testi olan PSA düzeyi, ultrasonografi ve üroflovmetri denilen işeme testi ile prostat büyümesinin teşhisi konuluyor. Muayene ve tetkikler neticesinde prostat büyümesinin iyi veya kötü huylu olduğu büyük ölçüde anlaşılabiliyor. Prostat kanseri şüphesi olursa prostat biyopsisi yapılarak kesin tanı konulabiliyor.
 

Kapalı Taş Cerrahisi

Tüm gelişmiş radyolojik tanı yöntemlerine karşın organın içerisini gözle görmek bir çok hastalığın kesin teşhisinin konulmasına yardımcı oluyor. Organları göstermek için kullanılan bu aletler, fiber optik görüntüleme sistemine dayanıyor. İçerisinde ince bir teleskop bulunan bu alet ışık kaynağına bağlandığında vücudun içerisini dışarıdaki bir ekrana yansıtıyor. Örneğin, nefes borusundan girerek akciğerlerdeki hava yollarını, veya yemek borusunda girip mide ve bağırsakların içini bu alet yardımıyla görmek kanser gibi önemli hastalıkların teşhisinde oldukça yararlı. Nefes borusuna kaçan yabancı maddelerin çıkartılmasında, idrar kesesindeki veya kalın bağırsaktaki tümörlerin tedavisinde de “endoskop” denilen bu aletler kullanılabiliyor.
Dış idrar kanalından yerleştirilen endoskopik cihazlar uzun yıllardır idrar kesesi, yani mesanenin içine bakmak veya kapalı prostat ameliyatları yapmak için kullanılıyor. Bu aletlerin çapı son yıllarda oldukça inceltildi. Kullanılan teknolojinin ilerlemesi, görüşü sağlayan optiklerin küçülmesi sayesinde artık dış idrar kanalından çok daha ince olan iç idrar kanallarını görmek mümkün. Böbreklerden mesaneye idrar taşıyan ve üreter denilen iç idrar kanallarının çapı 2-3mm kadar. Son yıllarda bu ince kanalların dahi içerisine girebilecek cihazlar geliştirildi. Bu cihazlar sayesinde iç idrar kanallarının, yani üreterlerin içerisine girilerek böbreğe kadar gidilebiliyor. Böylece hem kanalları hem de böbreğin içerisini görmek mümkün. Bu yöntem bazı tümörlerin teşhisinde ve tedavisinde kullanılıyor. “Üreterorenoskop” denilen bu cihazların içerisinden geçirilen ince kablolar sayesinde lazer ışınları kullanılarak tümörler yok edilebiliyor. İdrar kanalında takılmış olan taşların tedavisinde de üreterorenoskop kullanılıyor. Kendiliğinden düşmeyen veya taş kırma cihazı ile vücut dışarısından verilen şok dalgaları ile kırılamayan taşların tedavisinde oldukça etkili bir yöntem. Dış idrar kanalı yoluyla ilk önce idrar kesesine giriliyor. Burada üreterlerin giriş delikleri görülüyor ve alet buradan içeri yerleştiriliyor. Kanal içerisindeki taş görüldükten sonra cihazın içerisinden geçirilen bir katater sayesinde taş kırılarak çıkartılıyor. Hiç bir kesiye gerek olmadan yapılan bu kansız işlem sonrasında hastalar genellikle aynı gün hastaneden çıkabiliyorlar.

Şok Dalgaları ile Taşların Tedavisi – ESWL

Taşların tedavisi, taşın büyüklüğü ve yerine göre planlanıyor. Ağrı anında ilk uygulanacak tedavi kuvvetli ağrı kesiciler vermek. Ağrının giderilmesi ve vücudun kaybettiği suyun telafi edilmesinden sonra kesin tedavi planlanıyor. Küçük veya orta büyüklükteki taşlar, vücut dışarısından uygulanan ultrasonik şok dalgalarıyla kırılabiliyor. Bu yönteme ESWL (extra corporeal shock wave lithotripsy) deniliyor. Vücut dışarısından uygulanan ses dalgaları, taşın üzerine odaklanarak burada yüksek bir enerji elde ediliyor. Taşlar, bulunduğu yere göre %85-95 arasında değişen başarı oranlarıyla kırılabiliyor. Taşın 2cm’den büyük ve çok sayıda olması başarıyı olumsuz etkiliyor. Böbreklerde şekil bozukluğu, aşırı kilo ve çok küçük yaş da başarıyı düşüren etkenler arasında. Kalp pili olanların, hamilelerin, karnındaki aorta damarında balonlaşma olanlar ve kanamaya eğilimli olan (hemofili hastalığı gibi) kişilerde bu yöntemin uygulanması sakıncalı.
 

KERATOKONUS'DA İLK BELİRTİ NEDİR ?

Keratokonuslu gözlerde, başlangıçta astigmat denilen görme bozukluğu ortaya çıkar. Bu, genellikle miyop-astigmat türündedir. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte göz gittikçe daha fazla miyop ve astigmat olmaya başlar, özellikle astigmatizma çok ilerler, kornea (saydam tabaka) giderek öne doğru konikleşir ve incelir, düzensiz bir şekil alır. Bu şekil bozukluğuna paralel olarak da gözlükle düzeltilemeyen bir astigmatizma oluşur.

ŞAŞILIKTA GÖRME TEMBELLİĞİ

Eğer kayan göz, diğer gözden çok daha zayıf görme düzeyindeyse yani görme tembelliği varsa, bu durumda sadece gözlük takılması, görme düzeyinin artması için yeterli olmayacaktır. Bu hastalarda, kaymayan göz, tembelliğin derecesine göre her gün belirli sürelerle kapatılarak kayan ve tembel olan gözün görme derecesinin arttırılmasına çalışılır. İyi gören gözün kapatılması genellikle çocuk tarafından tepkiyle karşılanır. Böylece, kapama tedavisinin uygulanması güçleşir. Burada anne-babaya durumun önemi anlatılıp belki aylarca devam edecek bu uygulamanın sürdürülmesine çalışılmalıdır. Kapama tedavisi, uzun, yorucu ve sabır gerektiren bir uygulamadır. Kapama tedavisiyle tembelliğin azaltılması, özellikle 7-8 yaşlarına kadar etkili olabilmektedir. Bu nedenle, görme tembelliği ne kadar erken yaşta tanınır kapama tedavisine başlanırsa alınacak sonuç da o kadar iyi olacaktır.
İçe şaşılıklar, en çok çocuk yaşta görülmekle birlikte yaşlılarda da olabilmektedir. Fakat yaşlılarda görülen içe şaşılıklar, daha çok gözü hareket ettiren kaslardan birinin felç olmasına bağlıdır. Burada felçden genellikle hipertansiyon ve diabet (şeker hastalığı) sorumludur.
Dışa şaşılıklar, içe şaşılıklara göre daha az sıklıkla görülürler.