Tıp sözlüğü
ABDOMEN:Karın,batın.
ABORTUS:Çocuk düşürme,düşük.
ABSANS:Kısa süreli şuur kaybı.
ABSE:Çevre dokulardan kese tarzında doku ile sınırlı içerisi cerahat ile dolu oluşum.
ABSORBSİYON:Emilme, örn.sindirim, gıdaların barsaklarda absorbsiyonudur denilebilir.
ADRENALİN:Böbreküstü bezlerinin iç kısımları tarafından salgılanan birhormondur. Tabiatta bu hormonun görevi, organizmayı acil hareketehazırlamaktır ve etkisini, nabzın atışı, kanın iç organlar ve deridenkaslara sevk edilmesi, karaciğerdeki glikojenin glikoza değişmesi veböylelikle acil bir enerji kaynağı sağlanması şeklinde gösterir.
AFAKİ:Gözde, lensin olmaması.
AFAZİ:Beyindeki ilgili alanların tahribi sonucu, konuşma veyakonuşulanı anlama yeteneğinin kaybı. Disfazi, aynı durumun daha hafifbir formudur.
AFRODİZYAK:Cinsi arzuyu artırıcı maddeler, ilaçlara verilen isim.
AFONİ:Ses kaybı. Kısmi veya tam olabilir. Afoni sebepleri, genelliklekonuşma kaslarını kontrol eden sinirlerin hastalığı veya zedelenmesi,boğaz, gırtlak hastalıkları veya nörozdur. Histerik afoninin nedeni,şuuraltı, hiç konuşamamak veya özel bir durumda konuşmamamk arzusudur.
AGLÜTİNASYON:Sıvı bir süspansiyonda, ufak cisimciklerin bir araya gelip birbirlerine yapışmasıdır.
AGORAFOBİ:Geniş, açık bir sahada yalnız kalınca hissedilen, kontrol edilemeyen bir korkudur.
AJİTASYON:Kişinin etrafa saldırganlığı, aşırı aktivitesi ile karakterize durum.
AJİTE:Rahatsız, huzursuz, taşkınlık yapan.
AKNE:Yüz, omuzlar, sırt ve göğüsteki yağ bezleriyle ilgili kronik birderi hastalığıdır. En çok 14-20 yaşlar arasında görülür ve buhastalığın tipik belirtileri olan siyah noktalar, sivilceler, gençlerinbu en hassas devirlerinde genellikle psikolojik rahatsızlıklara yolaçar. Yağ bezlerinin kanalında bir tıkaç oluşur ve bu tıkacın başısertleşip siyahlaşır. Bazen, kanal tıkalı olduğu halde, bez yağsalgılamaya devam eder ve böylece içi yağ dolu bir kist oluşur. Siyahnoktalara tıpta komedon adı verilir.
AKONDROPLAZİ:Tedavisi olmayan, sebebi bilinmeyen kalıtsal bir cüceliktipidir. Gövde normal büyüklüte olup, kol ve bacaklar anormal derecedekısa ve baş normalden büyüktür.
AKOMODASYON:Gözün optik sisteminin çeşitli uzaklıklara uyum yaparak net görmenin sağlanması.
AKROMEGALİ:Beyin tabanında bulunan hipofiz bezinin ön bölümünün aşırıçalışmasına bağlı bir durumdur. Büyüme tamamlanmadan, kemiklerinuzaması sona ermeden erken çağlarda baş gösterirse jigantism adıverilen dev görünüm oluşur. Bozukluk büyüme çağının bitiminden sonrabaş gösterirse, el ve ayakların genişlemesi, çene ve burnun büyümesi vesesin kalınlaştığı görülür.
AKUSTİK SİNİR:İşitme siniri.
AMBLİYOPİ:Gözde belirli bir bozukluk olmaksızın oluşan görme tembelliği.
AMNEZİ:Hafızanın kısmen veya tamamen kaybolması.
ANALJEZİK:Ağrı kesici.
ANEMİ:Kısaca, halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi,alyuvarların sayı olarak az olması ve alyuvarların içerisinde bulunanhemoglobin adı verilen maddenin miktarının azlığıdır.
ANEMİK:Kan değerleri düşük olan, yani kan sayımında eritrosit sayıları ve hemoglobin miktarı düşük olan kişi.
ANERJİ:Özel bir antijene cevap verilmemesi hali. Organizmanın savunma yeteneğinin kaybolması.
ANESTEZİ: Doktorlar, ameliyat sırasında ağrı duymaması için,ameliyattan önce hastaya bir iğne yapar ya da solunum yoluyla bir gazverirler. Hastanın bilincini yitirerek uykuya geçmesine narkoz, böylecevücudundaki ağrıları duyamayacak duruma gelmesine anestezi, bu duyuyitimine yol açan maddelere de anestezik denir.
ANKSİETE:İç sıkıntısı, iç daralması.
ANOSMİ:Koku alamama, nezle grip gibi enfeksiyonlarda olabildiği gibikoku siniri ile ilgili beyin bölgesindeki patolojilerde de görülebilir.
ANOREKSİ:Anorexia Nervosa, özellikle genç kadınlarda görülebilen, yemekyememek, çok az uyumak, buna rağmen çok aktif olmakla belirenpsikolojik bir bozukluktur. Bu durum genellikle kişinin çokşişmanladığı kanısı ile mübalağalı bir şekilde rejim uygulaması ilebaşlar, önceleri kontrol edilebilen iştah bir süre sonra hakikaten yokolur ve zayıflama normal ölçüleri aşar.
ANSEFALİT:Beyin iltihabı.
ANTİENFLAMATUAR:İltihabi reaksiyonu önleyen madde, ilaç...
ANTİSEPTİK:Mikropları, yani insan, hayvan ve bitkilerin dokularınayerleşerek hastalığa yol açan bakteri, virüs, mantar gibi tek hücreliasalak canlıları yok etmek sağlıklı yaşamın temel koşullarındanbiridir. Antiseptik, antibiyotik ve dezenfektan gibi değişik adlarlaanılan birçok madde bu amaçla geliştirilmiştir. Ama genel olarak"mikrop" öldürücüler denen bütün bu maddelerin bazı özellikleri vekullanımları farklıdır.
ANTİSEPTİKLERİN TARİHİ:İnsanlar, "mikrop kuramının" bulunmasındanyüzyıllarca önce neden ve nasıl etki yaptığını bilmeksizinantiseptikleri kullanıyorlardı. Örneğin çiğ etin bol tuz ve baharatlayoğrularak sucuk biçiminde saklanması, sebzelerin yoğun bir tuz velimon ya da sirke çözeltisi içinde bekletilerek turşu yapılması,bakterileri büyük ölçüde yok ederek bu besinlerin bozulmasınıönlüyordu. Bugünkü antiseptikler ise Louis Pasteur'ün değerliçalışmalarının ürünüdür.
ANTİSEPTİKLER NASIL ETKİ YAPAR?Kimyasal antiseptiklerin mikroplarüzerinde nasıl etkili oldukları tam olarak açıklanamamıştır. Bumaddeler doğrudan doğruya mikrop hücresine girerek yaşamsal işlevleriniengelleyebileceği gibi, mikrop hücresinin dış zarını eriterek de yıkıcıetki gösterebilir. Ne var ki birçok antiseptik normal hücreler üzerindede ayn etkiyi yapar. Bu yüzden bu maddelerin dikkatli kullanılmasıgerekir. Bazı antiseptikler ağızdan alındığında ya da vücuda şırıngaedildiğinde ağır sonuçlara, hatta ölüme yol açabilir.
ANTİSPAZMODİK:Spazm çözücü, daha çok iç organlardaki düz kasların kasılmalarını çözen ilaç grubuna verilen isim.
ANTİSTATİK:Statik elektrik birikimini önleyen madde.
ANTİTOKSİK:Toksin giderici.
ANTİTÜSSİF:Öksürük giderici.
ANTİVİRAL:Virüslara etkili, virusların zararlı etkilerini önleyen.
ANÜLER:Halka şeklinde.
ANÜRİ:İdrar çıkaramama.
ANÜS:Makat, sindirim kanalının bitiş kısmı.
AORTA:Kalpten çıkan, vücudun en büyük damarı, kalpten çıktıktan sonrakikavisli bölümüne arcus aorta, göğüs kafesi içersinde seyreden kısmınatorasik aorta ve karın içersinde seyreden bölümüne de abdominal aortadenir.
AORTİK ANEVRİZMA:Aort damarının her hangi bir bölümünde görülen genişleme.
APANDİSİT:Kör barsak (apendiks) iltihabı.
APATİ:Çevre ile anormal derecede ilgisizlik, duygusuzluk, kayıtsızlık.
APEKS:Uç, tepe, zirve.
APİROJEN:Ateş yükselmesine neden olan herhangi bir madde taşımayan.
APNE:Solunumun geçici bir zaman içinde durması.
APOPLEKSİ:Felç, inme.
ARAKNOİD:Beynin üzerinin örten ince zar.
ASETABULUM:Uyluk kemiğinin başının, kalça kemiği ile eklem yaptığı çukurluk
ASETİLSALİSİLİK ASİT:Yaygın olarak kullanılan ve bilinen aspirinin kimyasal adı.
ASİDOZ:Organizmanın asit baz dengesinde asit istikametinde bozulma sonucu ortaya çıkan entoksikasyon tablosu.
ASO:"Antistreptolizin O" için kullanılan kısaltma. Streptolizin,"Hemolitik Streptokok" adı verilen bakterilerin salgıladığı toksininadıdır. Bu toksinin varlığını tespit için yapılan tetkike de kısaca ASOadı verilir. ASO, romatizma gibi bazı Hemolitik Streptokokenfeksiyonlarında yükselir bu açıdan teşhis te ASO değerleri önem taşır.
AŞİL TENDONU:Baldır arka kısmındaki kas grubunun, topuk kemiğinebirleşmesini ve ayağın aşağı yukarı hareketini sağlayan yapı(kiriş).
ATROPİN:Belladonna (Güzel Avrat Otu) adlı bitkiden elde edilen biralkaloiddir. Tıpta çok değişik kullanım alanları vardır. Örneğin, gözdibinin muayenesinde, göz bebeğinin genişletilmesi için, ayrıcaanesteziden önce üst solunum yollarında salgıların azaltılması içinkullanılır.
BAĞIŞIKLIK:Belirli bir mikroorganizmaya karşı vücudun direncidir. Aktifve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık (immünite) vardır. Aktifimmünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur.Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonlarıuyandırırlar ve bu reaksiyonlar, bazı vakalarda, hayat boyu devam eder.Pasif immünite ise, antikor reaksiyonu uyandırıcak nitelikte, fakatkuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikropların vücudaaşılanmasıyla oluşur.
BAKTERİ:Tek hücreli mikroorganizmalardır. Bunlar, mantarlardan küçük,fakat virüslerden büyüktürler. Bazıları hastalık yapıcı, bazılarızararsızdır; bazı bakteriler ise, faydalıdırlar: Örneğin, toprağınnitrojen yapıcı bakterileri. Bakteriler, şekillerine göresınıflandırılabilirler: Coccus'lar yuvarlak, bacillus'lar çubuksu,vibrio'lar virgül şeklinde, spirillum'lar dalgalıdır.
BAKTERİYEMİ:Bakterilerin veya bakteri toksinlerinin kana geçmesiyleoluşan ateş, titreme ile seyreden klinik tablonun adıdır. Eş anlamlıolarak septisemi de kullanılır.
BALLİSMUS:Kol ve bacakların, istemsiz, şiddetli, atıcı hareketleridir.Bu durum, gövdenin yarısında görüldüğü takdirde, "hemiballismus" adınıalır.
BANDAJ:Yara sarmaya veya yaraları kapatan gazları ve tespit edici tahtaları yerinde tutmaya yarayan kumaş parçasıdır.
BARBİTÜRAT'LAR:Sinir sistemini uyuşturucu etkileri olan maddelerdir.
BASİL:Çomak şeklindeki mikroorganizmalardır. Örneğin Tüberküloz'un etkeni Koch adı verilen basildir.
BAZAL METABOLİZMA:Vücut yüzeyi birimine göre hesap edilen, istirahatanında sarf edilen enerji miktarıdır.Vücut yüzeyi şahsın, boyu vekilosundan hesap edilir.Troid bezinin fazla çalışmasında, bazalmetabolizma yükselir.
BATIN:Gövdenin, göğüs ve pelvis bölgeleri arasındaki kısmıdır.Göğüsten, bir kas bölme teşkil eden diafragma ile ayrılmış olanbatının, alt kısmında pelvis boşluğu ile devamlılığı vardır.
BELL PARALİZİSİ:Yüz siniri felcidir.
BENCE-JONES PROTEİNİ:Myelomatosis gibi kemik iliğini ilgilendiren hastalıklarda, idrarla çıkartılan bir cins protein.
BENİGN:İyi huylu.
BERİBERİ:B vitamini noksanlığında meydana gelen ağır bir polinevrit.
BİKONKAV:Her iki yüzeyide konkav, iç bükey veya oyuk olan.
BİFİD:İki bölüme ayrılmış durumda olan, çatallı, yarık.
BİFURKASYON:İki dala ayrılma yeri.
BİLATERAL:Her iki tarafa ait olan, iki taraflı.
BİLİRUBİN:Hemoglobinin yıkılmasından açığa çıkan kırmızı boya.
BİLİRUBİNEMİ:Kanda bilüribinin artması.
BİYOPSİ:Canlı bir dokudan muayene edilmek üzere küçük bir parça alınması.
BİSEKSÜEL:İki cinsiyetli, hem erkek hem dişi.
BLEFARİT:Göz kapaklarının, özellikle kenar bölümlerinin iltihabı.
BONE:Kemik.
BOTULİSMUS:Basillus Botulismus toksinleri ile meydana gelen zehirlenme.
BRAKİYALJİ:Kol ağrısı.
BRADİKARDİ:Kalbin dakikadaki atım sayısının azalması.
BRONCHİOLİTİS:Solunum sisteminin en küçük fonksiyonel üniteleri olan bronşiollerin iltihabına denir.
BÜL:Ciltte içi sıvı dolu kabarık oluşumlar. Çapları 0.5 cm'den büyüktür. Küçük olanlarına vezikül denir.
BÜLLÖZ:Büllerden oluşan lezyon.
CADUCEUS:Mitolojide Tanrı'nın habercisi olan Merkür'ün asasıdır. ABDordusu tıp mensuplarının sembolü olup, tıp biliminin sembolü olanEskülap asaından farklıdır. Merkür asaının çevresinde iki yılan vardır,Eskülap'ta ise, bir yılan bulunur.
CAISSON HASTALIĞI:Vurgun. Dalgıçlarda ve çok yükselen havacılardaatmosfer basıncının ani değişimlerine bağlı olarak meydana gelir.
CALCANEUS:Topuk kemiği.
CANDIDA:Bir mantar çeşidi.
CERAHAT:Alyuvarlar, bakteri ve yıkılmış doku kalıntıları gibi iltihap ürünlerini kapsayan doku sıvısıdır.
CERRAHİ:Tıbbın en eski dallarından biridir. İlaçla ya da başka tedaviyöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların,vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklıorganı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır.
CERUMEN:Kulak kiri. İnsan kulağında normal olarak bulunan balmumukıvamındaki salgıdır. Bu salgının fazlalığı, kulak tıkanması ve geçicisağırlığa yol açar.
CESTODIASIS:Yassı solucan enfeksiyonudur.
CLAVİCULA:Köprücük kemiği.
COR:Kalp.
COXAE:Kalça kemiği.
ÇEKUM (Caecum):İncebarsakla kalınbarsağın birleştiği yerdeki kesedir.Bu bölgede, iltihaplanma, ülserasyon veya kanser görülebilir.
ÇIBAN:Çıbanlar, derideki ter bezleri veya kıl keselerinin enfeksiyonlarıdır.
ÇİÇEK:Akut, enfeksiyöz bir hastalıktır. Her yaşta ve her cinstenkişiler bu hastalığa yakalanabilir. İki tipi vardır: Variola major vevariola minor.
ÇİL Deride, güneşe maruz kalma sonucu beliren, ufak lekelerdir. Bunlar,daha fazla, lokalize güneş yanıklarına benzetilebilir ve ekseriyetlesarışın veya kızıl saçlılarda görülen melanin pigmenti birikimidir.
DAKRİYOADENİT:Gözyaşı bezi iltihabı.
DAKRİYOSİSTİT:Gözyaşı kesesi iltihabı.
DAKRİYOSİSTEKTOMİ:Gözyaşı kesesinin ameliyatla çıkartılması.
DAKRİYOSİSTOGRAFİ:Kontrast madde verilerek gözyaşı kesesi ve kanalının radyolojik olarak incelenmesi.
DAKRİYOSİSTORİNOSTOMİ:Gözyaşı kanalının tıkalı olduğu durumlardauygulanan, kesenin burun boşluğuna diranajını sağlayan ameliyat.
DAKRİYOLİT:Gözyaşı taşı.
DALTONİZM:Renk körlüğü.
DEBİLİTE:Zeka geriliği.
DEFEKASYON Dışkının dışarı atılması.
DEFEKT:Eksiklik, kusur.
DEFİBRİLATÖR:Kalbin normal dışı hızlı atımını durdurarak tekrar normal kalp ritmine dönmesini sağlayan araç.
DEFLORASYON:Kızlık zarının yırtılması.
DEFORMİTE:Şekil bozukluğu.
DEFORMASYON:Şeklini bozma.
DEKÜBİTİS:Yatalak olanlarda hareketsizlik sonucu sırtta ve kalçalarda açılan yaralar.
DEKOMPRESYON:Baskı yapan gücün veya baskının kaldırılması.
DEKONJESTAN:Konjesyonu (şişme) azaltan, dekonjessif.
DELİRİUM:Zehirlenmeler, ateşli hastalıklar, epilepsi, histeri ve akılhastalıklarında görülebilen, titreme, hallüsinasyonlar vesaldırganlıkla birlikte bilincin kaybolması tablosuna verilen isim.
DEMANS:Bunama, muhtelif formları vardır.Senil Demans, Presenil Demans, Toxic Demans.
DEMONSTRASYON:Göstererek öğretme.
DEJENERASYON Dokuların normal yapılarının bozulup normal fonksiyonlarını yapamıyacak hale gelmeleri.
DEMORALİZASYON:Moral çöküntü.
DEMİYELİNİZASYON:Sinir liflerinin etrafını saran myelin tabakasının kaybı.
DANSİMETRE:Yoğunluk ölçen cihaz.
DEONTOLOJİ:Aynı meslek grubunda olan insanların birbirleri ile olan ilişkilerinde uyulması öngörülen ahlaki, moral değerler.
DEPİLASYON:Kılların çıkartılması işlemi.
DEPRESYON:Ruhsal ve bedensel çöküntü, isteksizlik.
DERMABRAZYON Deri üzerindeki benler veya yara izlerini ortadan kaldırma amacı ile yapılan kazıma işlemi.
DERMATİT:Cildin iltihabi durumu.
DERMATOLOJİ:Cildiye, cilt hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
DERMİS:Ciltte en üst tabaka olan Epidermis'in altındaki tabakaya dermis adı verilir.
DÜŞÜK:Fetusun, gebeliğin 28. haftasından önce ölümü, ve rahmin dışa atılmasıdır.
EDEMA:Ödem, vücudun her hangi bir yerinde hücre dışında anormal su birikmesi.
E.E.G:Elektroansefalografi kelimesi için kullanılan kısaltma.
EFFEKT:Tesir, etki.
EFFEKTİF:Etkili, tesirli.
EFERVESAN:Suya atıldığı zaman küçük gaz kabarcıkları çıkartarak köpüren, eriyen.
EFFÜZYON:Vücut boşluklarında veya doku içerisinde sıvı birikmesi."Plevral effüzyon" iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesidir.
E.K.G:Elektrokardiogram kelimesi için kullanılan kısaltma.
EKİNOKOK:Köpek ve kurtlar, nadiren kedilerde bulunan bir parazit oluplarvaları memeli canlılarda büyüyerek hidatik kistleri yaparlar.
EKLAMPSİ:İlerlemiş gebeliklerde veya doğumdan hemen sonra yüksek kanbasıncı, ödem ve idrarda protein yükselmesi ile karekterize nöbetler veönlem alınmazsa bilincin kaybolması hali.
EKO:Yankı.
EKOKARDİYOGRFİ:Kalp, damar sisteminin teşhisinde kullanılan ultrasonik bir yöntem.
EKOKARDİYOGRAM:Ekokardiyografi yoluyla elde edilen çizelge.
EKOENSEFALOGRAM:Beynin ekoensefalografi ile elde edilen çizelgesi.
EKOLALİ:Hastanın kendisine söylenilen sözleri anlamsız şekilde aynen tekrarlaması.
EKSİZYON:Bir dokunun çıkartılıp atılması.
EKTAZİ:Genişleme. Örn. Bronşektazi.
EKTODERM Derinin en dış tabakası.
EKTOPİ:Her hangi bir organın normal bulunması gereken yerde değilde, vücudun başka bir yerinde olması hali.
EKTROPİON:Göz kapaklarının serbest kenarlarının dış tarafa kıvrılmaları.
EKZEMA Deride kızarıklık, şişme, veziküller, kaşıntı gibi belirtilerlegörülen daha çok psikosomatik nedenli cilt rahatsızlığı. Akut ve Kronikdiye ayrıldığı gibi Yaş ve Kuru ekzema cinsleri de vardır.
ELEKTROANSEFALOGRAFİ:Beynin elektriki faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi.
ELEKTROKARDİOGRAFİ:Kalp adelesinin faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi.
ENDOKRİNOLOJİ:İç salgı bezlerinin fonksiyonlarını, normal dışı çalışmasonucu oluşan hastalıklarını ve bunların tedavilerini inceleyen tıpdalıdır.
ENDOKRİNOLOG:Endokrin sistemin yapı, patolojileri ve tedavisi konusunda uzman kişi.
ENSEFALON:Beyin.
ENVAZYON:Yayılma, örneğin kafatasındaki bir tümörün beyin dokusuna envazyonu denince tümörün beyine yayılması kastedilir.
EPİTEL:Organ ve vücut yüzeylerini örten hücre tabakası.
EROZYON Deri veya mukozada görülen, sınırlı bir bölgede epitel kaybı,yüzeyel yaralar. Örneğin; Cervical erozyon, halk arasında rahim ağzındayara olarak bilinir.
FALLOP TÜPLERİ:Her biri yaklaşık 10 ar cm. uzunluğunda, uterusun üstköşelerinden yumurtalıklara kadar uzanan iki borudur. Tuba uterina veyauterus tüpleri de denir.
FALLOT'S TETRALOGY:Kalbin doğumsal bir anomalisine verilen isim.
FALKS SEREBRİ:Beynin sağ ve sol yarı kürelerini birbirinden ayıran, orağa benzediği için bu isim verilen kalın zar.
FAMİLYAL:Irsi, kalıtsal, herediter.
FARİNKS:Yutak.
FASİAL SİNİR:Yüz siniri, yedinci kafa çifti.
FASİAL PARALİZİ:Yüz siniri felci, bu sinirin felcinde yüzün yarısıkısmen hareketsiz ve ifadesiz kalır. Santral ve Periferik olmak üzereiki türlü olur.
FAT:Yağ.
FATAL:Öldürücü, ölümle sonuçlanan.
FEBRİL:Ateşli, hummalı.
FEKALİT:Barsakta bir kısım dışkının sertleşmesi sonucu oluşan dışkı taşı.
FEÇES Dışkı.
FEMUR:Uyluk kemiği.
FERMENT:Bazı organların salgılarında bulunup kimyasal değişikliklere etki eden maddeler.
FERMENTASYON:Mayalanma.
FERRİTİN Demir elementinin vücutta depo edilen şekli.
FERTİL:Gelişme yeteneği olan, doğurabilen.
FERTİLİTE Doğurma yeteneği, verimlilik.
FETUS:Üçüncü gebelik ayı başından doğuma kadarki devre içinde ana rahmindeki canlıya verilen isim.
FETAL:Fetus'a ait.
FİBRİN:Kanın pıhtılaşmasına yarayan albumin cinsinden bir madde.
FİBRİNEMİ:Kanda fibrin bulunması.
FİBRİNÜRİ:İdrarda fidrin çıkması.
FİBROM:İyi huylu bağ dokusu uru.
FİBRO-SARKOM:Bağ dokusunun kötü huylu tümörü.
FİBRÖZ:Lif dokusu
FİBULA:Bacaktaki iki kemikten dış kısımda olanıdır. Üstte Tibia ileeklem yapar diz eklemi yapısına girmez, altta ise ayak bileği eklemineiştirak eder.
FİLARİA:Omurgalı canlıların kanında ve dokularında yaşayan kıl kurducinsi parazit. Elefantiazis denilen rahatsızlığa neden olur.
FRENİK SİNİR:Nervus Frenicus. Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu birbirinden ayıran diafragmanın sinirine verilen addır
GALAKTEMİ:Kanda süt bulunması.
GALAKTOSEL:Memede, içi süt dolu kist.
GALAKTORE:Memeden kendiliğinden süt gelmesi.
GALAKTOZ:Süt şekeri.
GALAKTOZÜRİ:Gebelerde idrarla galaktoz çıkması.
GALAKTÜRİ:İdrarın süt görünümünde çıkması.
GANGLİON:Lenf bezi, bazı ufak urlara verilen isim.
GANGREN Dokunun ölmesidir, ancak halk arasında daha çok bir uzvun vücuda bağlıyken ölmesi anlaşılır.
GASTRİT:Mide iltihabı.
GASTRODÜODENİT:Mide ve onikiparmak barsağının iltihabı.
GASTROENTERİT:İshalle seyreden mide barsak iltihabı.
GASTROENTEROLOJİ:Mide, barsak hastalıkları bilgisi.
GASTROENTERELOG:Mide, barsak hastalıkları mütehassısı.
GASTROSKOPİ:Hastaya yutturulan bir kamera ile midenin görerek muayene edilmesi.
GASTROİNTESTİNAL:Mide - barsak.
GASTROLİT:Mide taşı.
GASTROMEGALİ:Midenin genişlemesi.
GASTRONOMİ:İyi yemek yeme bilimi.
GASTROPTOZİS:Mide düşüklüğü.
GİARDİA:Tek hücreli organizmalardandır. Esas adı Giardia Lamblialis olup, sindirim sisteminde yerleşir.
GİARDİASİS:Giardia İntestinalis adlı mikroorgnizmanın sebep olduğu hastalık.
HABİTÜEL:İtiyadi, alışkanlığa bağlı.
HALLÜSİNASYON:Gerçekte olmayan şeyleri algılamak.
HALLUKS:Ayak başparmağı.
HALOTAN:Anestezik bir madde.
HAMARTOM:Yeni oluşmuş kan damarlarında meydana gelen tümör.
HAMARTROZ:Eklem boşluğuna kan dolması.
HAŞİŞ:Esrar, haşhaş.
HEMATOM:Organ içerisinde veya aralarında kan birikmesi.
HEMORAJİ:Kanama.
HEMAGLÜTİNASYON:Kan yuvarlarının aglütinasyonu.
HEMANJİEKTAZİ:Kan damarlarının genişlemesi.
HEMANJİOM:Kan damarlarından dogan urlar.
HEMATEMEZ:Kan kusma.
HEMATOSEL:Testis torbalarında kan birikmesi.
HEMATOLOG:Kan hastalıkları uzmanı.
HEMATOMİYELİ:Omurilikte kanama.
HERPES:Uçuk, içi sıvı dolu vezikül.
HERPES SİMPLEKS:Aynı adı taşıyan virüsün sebep olduğu çeşitli deri vemukoza bölgelerinde yaygın, küçük, içi sıvı dolu oluşumlar ile belirginvirütik enfeksiyon.
HİLER:Hilus'a ait. Örneğin, Hiler Lenf Adenopati denildiği zaman Hilus'a komşu lenf bezlerinde büyüme anlaşılır.
HİLUS:Organlarda büyük damar ve sinirlerin, akciğerlerde solunum yollarının giriş kapısı.
HİPERKROMAZİ:Pigment fazlalığı gösteren.
HİPOFİZ:Beyin tabanında burun arkasının üst kısmına uyan bölgede hormon salgılayan bir bezdir.
HİPOSPADİAS:Penisin doğumsal bir şekil bozukluğudur. İdrar yolunun sonkısmı olan üretra'nın dışa açılan deliğinin normal yerinde değil,penisin alt yüzünde herhangi bir yerde olması halidir.
İHTİYOZİS:Cildin pul pul ve kuru oluşu ile kendini gösteren bir hastalık.
İDİOPATİK:Oluşumunda bir sebeb gösterilemeyen.
İKTER:Sarılık.
İKTUS:İnme. darbe.
İDİOT Doğuştan aptal.
İLEİTİS:İnce barsak iltihabı.
İLEUM:İnce barsağın son bölümü.
İLEUS:Barsak tıkanması.
İLLUZYON Dışarıdan gelen görsel uyarıların olduklarından faklı algılanması.
İMBESİL:Geri zekalı.
İMİTASYON:Taklit.
İMMATÜR:Tam gelişmemiş.
İMMİNENT:Tehdit eden.
İMMİNENT ABORTUS Düşük tehdidi altındaki gebelik.
İMMOBİL:Hareketsiz.
İMMÜN:Bağışık,bulaşıcı hastalıktan muaf.
İMMÜNİTE:Bağışıklık,muafiyet.
İMMÜNİZE:Bağışık kılmak.
İMMÜNOLOJİ:Bağışıklığı inceleyen bilim.
İMMÜNOLOG:Bağışıklık uzmanı.
İNFLAMASYON:Çeşitli mikrobik ajanlar veya toksinlerine karşı vücudungöstermiş olduğu; hararet artması, kızarıklık ile karakterize iltihabireaksiyon.
İNTERMEDİER:Arada oluşan, meydana gelen.
İNTRAEPİTELİAL: Epital hücreleri içerisinde.
KAKOZMİ:Pis koku.
KALYUM:Potasyum.
KARDİAK:Kalbe ait.
KARİNA:Trakeanın (nefes borusu), sağ ve sol akciğerlere girmeden önce ikiye ayrıldığı kısıma verilen ad.
KAŞEKSİ:Genel sağlık durumunun bozukluğu ile ilgili ileri derecede zayıflama hali.
KATABOLİZMA:Maddelerin yüksek terkiplerinin, dokularda yakılarak daha basit terkipte maddeler meydana gelmesi.
KELOİD:Eski bir kesi veya ameliyat yerinde aşırı nedbe dokusu oluşmasıdır.
KERATİN:Tırnak ve boynuzun ana maddesi.
KERATİNİZASYON:Boynuzlaşma.
KERATİT:Kornea iltihabı.
KERATOMA:Nasır.
KERATOMETRE:Kornea kavislerini ölçmekte kullanılan alet.
KERATOPLASTİ:Matlaşmış korneanın yerine başkasından alınan korneanın konulması ameliyatı.
KERATOSKOP:Korneayı muayene aleti.
KERNİCTERUS:Yeni doğanın şiddetli ikterinde beynin bazı çekirdeklerininbilüribinin etkisiyle toksik degenerasyonudur.Çocukta zeka geriliği vespastisite görülebilir.
KETONEMİ:Kanda keton cisimciklerinin bulunması.
KETONÜRİ:Idrarla keton çıkarılması.
KIZAMIK:Salgın yapan virütik bir çocukluk çağı hastalığıdır.
KİFOZ:Omurganın açıklığı öne bakan kanburluğuna verilen ad.
KİST:Etrafı membranla (zar) çevrili içi sıvı dolu oluşumlar. Büyüklükleri muhtelif olup vücüdun her tarafında oluşabilir.
KİST HİDATİK:Bazı organlarda (daha çok karaciger, akciğer , beyin)ekinokok adı verilen parazitlerin neden olduğu içi berrak sugörünümünde kistler.
KİST SEBASE:Yağ bezlerinin büyümesi sonucu deri altında oluşan kistler.
KLOSTROFOBİ:Kapalı yerlerden sebebsiz yere korkma reaksiyonudur.
KLEPTOMANİ:İhtiyacı olmaksızın patalojik çalma dürtüsüne verilen addır.
KOCH BASİLİ:Tüberküloz basiline, bulanın adına izafeten verilen ad.
KOLESTEROL:Hayvansal ve bitkisel yağların içerisinde bulunan, karaciğertarafından sentez edilen bir maddedir. Kanda normalden fazla bulunmasıhalinde, damar sertliğine neden olur, ve bazanda safra pigmentleri ilebirleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar.
KORPUS:Gövde.
KÜRTAJ:Küretajın kelime anlamı kazımaktır. Ama burada adı geçen Kürtajhalk arasında, küçük hamileliklerde rahim içerisindeki ceninin tıbbimüdahele ile alınması kastedilmektedir. Kürtaj ayrıca teşhis amaçlı dayapılabilir. Yani rahim iç duvarından kazınarak örnek alınıpincelenmeside kürtaj olarak adlandırılır.
LABİL:Kararsız, çabuk değişen.
LAKTASYON:Annenin süt verme devresi.
LAKRİMA:Göz yaşı.
LAKÜN:Küçük boşluk, delik.
LAGOFTALMİ:Göz kapaklarındaki bozukluk nedeniyle gözlerin tam kapanmaması hali.
LAP:Lenfadenopati'nin kısaltılmış şeklidir. Lenfadenopati, lenf bezlerinde büyüme anlamına gelir.
LAPARATOMİ:Teşhis amaçlı veya ameliyat için karın boşluğunun açılması.
LAPAROSKOPİ:Ucunda kamera olan, laparoskop denilen aletle karın boşluğunun endoskopik incelenmesi.
LARVA:Tırtıl, kurtçuk.
LARENKS:Gırtlak.
LARENJİT:Larenks iltihabı.
LARENGOSKOP:Bogazın muayenesine yarayan aynalı ışıklı alet.
LARENGOSKOPİ:Gırtlağın içinin larengoskop ile muayenesi.
LENFOMA:Başlangıcını lenfoid dokudan almış ur.
LEZYON:Genel anlamda henüz tam olarak niteliği tespit edilmemiş bozukluk.
LİGAMENT:Vücudun muhtelif eklemlerinde, organlarında bulunan bağlara verilen isimdir.
MAKRO:Büyük.
MAKROSEFALİ:Başın (beynin) normalden büyük olması.
MAGNET:Mıknatıs.
MALABSORBSİYON:Emilimin bozuk oluşu.
MALADİ:Hastalık.
MALASİ:Keyifsizlik, kırıklık.
MALARYA:Sıtma.
MALE:Erkek.
MALFORMASYON:Kusurlu oluş, sakatlık.
MALFONKSİYON:Her hangi bir organın yetersiz veya dengesiz görev yapması.
MALİGN:Habis, kötü huylu.
MALLEOL:Ayak ekleminin her iki tarafındaki kemik çıkıntılarına verilen isim.
MALLEUS:Orta kulaktaki çekiç kemik.
MALNUTRİSYON:Sağlık için şart olan, vitamin, mineral, protein vebenzeri maddelerin yetersiz alınmasından doğan hastalıkları tanımlayanbir terimdir.
MALPRAKTİS:Tıpta yanlış, özensiz tedavi.
MASTEKTOMİ:Ameliyatla memenin alınması.
MAMİLLA:Meme başı.
MAMOGRAFİ:Meme filmi.
MANDİBULA:Alt çene kemiği.
MANİ:Aşırı neşe şeklinde beliren psişik hastalık.
MANİFEST:Aşikar, gizli olmayan.
MARFAN SENDROMU:Sebebi bilinmeyen herediter genetik bir hastalık.
MARİHUANA:Esrar.
MASTEKTOMİ:Memenin her hangi bir rahatsızlık nedeniyle alınmasıdır.Basit mastektomi sadece meme dokusunun çıkartılmasıdır. Radikalmastektomi ise, kanser vakalarında baş vurulan memeyle birlikte,memenin altındaki kasların ve koltuk altındaki lenf bezlerinin deçıkartılmasıdır.
MASTİTİS:Memenin iltihabıdır, emziren annelerde sütün birikmesinedeniyle veya meme başındaki çatlak nedeniyle sık rastlanan birdurumdur.
MASTOİDEKTOMİ:Mastoid hücrelerin iltihaplanması nedeniyle mastoid kemiğin çıkartılması ameliyatıdır.
MASTOİDİT:Kulak arkasında bulunan mastoid kemikteki,mastoidhücrelerinin iltihabıdır. Genellikle orta kulak iltihaplarını takipeder.
MAZOHİST:İşkenceden zevk alan, işkence tarzı hareketlerden cinsel haz duyan.
MENENJİT:Beyin zarlarının (Meninkslerin) iltihabıdır.
MENOPOZ:Adetten kesilme.
MENSTRUAL:Menstruasyonla ile ilgili, adet görme ile ilgili.
MENSTRUAL SİKLUS:Adet görme dönemleri, iki adet arası.
MENTRUASYON:Adet görme, ay başı. (bayanlarda periodik kanama)
MENTAL RETARDASYON:Zeka gelişiminde gerilik.
METASTATİK:Metastaz yapmış lezyona verilen isim. (Başka bir organdan atlamış tümöral oluşum)
METASTAZ:Herhangi bir organdaki kanser hücrelerinin, vücudun başka bir bölümüne atlamasıdır.
MİTOZ:Hücre bölünmesi.
MİYOM:Uterus adalesinin iyi huylu tümörüdür.
MUKOLİTİK:Mukus'u eriten anlamındadır. Yani, akciğerlerde oluşan vekatılığı nedeniyle çıkarılmakta güçlükle karşılaşılan mukus'un (balgam)kıvamını azaltarak, atılmasını sağlayan ilaçlar.
MUKOZA:Bazı organların iç yüzlerini kaplayan ve salgı üreten doku tabakası
NARKOANALİZ:Psikanalize yardımcı olmak amacıyla, bir narkotik ilacın kullanılmasıdır.
NARKOLEPSİ:Önüne geçilemiyecek kadar şiddetli uyuma eğilimi.
NARKOZ:Ameliyat yapmak için duyu, hareket ve bilincin damar yolu veyasolunum yolu ile narkotik madde verilerek uyuşturulmasıdır.
NARKOTİK:Uyutucu, uyuşturucu.
NARSİZM:Kendi kendini sevmek anlamına gelir.Aslında gelişimin normalbir safhasını teşkil eder,ancak hayatın ileri devrelerinde varlığıanormal sayılır.
NATAL Doğuşa ait.
NAZAL KEMİK:Burun kemiği.
NAZOFARİNKS:Burnun arka kısmı ile yutağın komşuluk yaptığı bölge.
NATRİUM:Sodyum.
NATUREL:Normal, tabii.
NAUSEA:Mide bulantısı.
NEBULİZER:Sıvıyı püskürterek uygulamaya yarayan alet.
NEONATAL:Yeni doğana ait.
NEOPLAZİ:Patalojik anlamda yeni doku oluşumu.
NÖROLOJİ:Asabiye, sinir hastalıkları.
NÖROŞİRÜRJİ:Beyin cerrahisi.
NODÜL:Yuvarlak, çapı 1 cm'den küçük patolojik oluşumlar.
OBDUKSİYON:Otopsi.
OBEZ:Şişman.
OBEZİTE:Şişmanlık.
OBJE:Görülebilen veya dokunulanilen herhangi bir şey.
OBJEKTİF Duyulup, görülebilen, idrak edilebilen.
OBLİTERASYON:Vücuttaki boşlukların tıkanması.
OBSERVASYON:Müşahade.
OBSESYON Daimi endişe,fikri sabit, nöroz.
OBSTRÜKSİYON:Tıkanma, engel.
OBSTETRİ Doğum bilgisi.
ODİOGRAM:Kulağın işitme gücünün kaydıdır, odiometri cihazı ile ölçülür.
OEDİPUS KOMPLEKSİ:Erkek çocuğun annesine karşı duyduğu bilinçsizyakınlık nedeniyle babasını kıskanması ve bununla ilgili ruhsalbozukluklar kompleksine verilen isimdir.
ODONTOİD Diş şeklinde.
OFTALMİK:Göze ait.
OFTALMOPLEJİ:Göze ait sinirlerin felci sonucu göz kapağının düşmesi ve gözün hareket edememesi ile birlikte oluşan tablo.
OFTALMOLOJİ:Göz ve göz hastalıkları ile uğraşan bilim dalı.
OFTALMOSKOP:Göz içi muayenesinde kullanılan bir alet.
OFTALMOSKOPİ:Oftalmoskop ile gözün içinin muayene edilmesi.
OFTALMOLOJİST:Göz hastalıkları uzmanı, göz mütehassısı.
OFTALMOTONOMETRİ:Göz içi basıncın ölçülmesi.
OKKULT:Gizli, kapalı.
OKLUDE:Kapalı, tıkalı.
OKSİPUT:Başın arka kısmı.
OKULOMOTORYUS:Gözü hareket ettiren sinirlerden birisidir.(3.kafa çifti Nervus Oculomotorius)
OKÜLER:Göze ait.
OLEKRANON Dirsekteki çıkıntı.
OLFAKTORYUS:Koku siniri.(Nervus Olfactorius)
OLİGÜRİ:İdrarın normalden az çıkartılması
OLİGO:Geri,küçük.
OLİGODENDROGLİOMA:Sinir sistemi destek dokusuna ait, özellikle beyincikte görülen kötü huylu tümör.
OLİGOSPERMİ:Menide spermatozoidlerin normalden az oluşu.
OMENTUM:Karın içerisinde, barsakları örten oluşum.
ONANİZM:Genital organlar ile oynayarak kendi kendine tatmin.
ONKOLOJİ:Tümöral oluşumlarla ilgili bilim dalı.
OPAK Donuk, şeffaf olmayan.
OPERABL:Ameliyat edilebilir, ameliyat edilmekle halen bir şansı olan. ( aksi; inoperabl )
OPERASYON:Cerrahi müdahale, ameliyat.
OPİAT:Afyonlu ilaç, uyuşturucu.
OPİSTOTONUS:Bazı hastalıklarda vücudun ekstansör (gerici ) kaslarınıngerilmesi sonucu gövdenin yay biçimi alarak kasılmış hali. ( Örn.Tetanozda )
OSTEOGENESİS:Kemik oluşumu, kemiklerin gelişimi.
OSTEOGENESİS İMPERFEKTA:Kemiklerin kolayca kırılacak şekilde gevrek oluşu ile karekterize kalıtsal nitelik gösteren hastalık.
OSTEOJENİK:Kemik yapıcı.
OSTEOİD:Kemik gibi, kemiğimsi.
OSTEOLİZ:Kemiğin çürümesi, nekrozu, erimesi.
OSTEOMALASİ:Kemiklerin yumuşaması ile karekterize bir hastalık.
OSTEOMİYELİT:Kemik iltihabı.
OSTEOFİT:Kemiklerde patalojik olarak oluşan çıkıntı şeklindeki oluşumlar.
OSTEOPLASTİ:Kusurrlu kemiği düzeltme veya sağlam kemikle değiştirme ameliyatı.
OVOBLAST:Yumurtanın geliştiği hücre, yumurta hücresi.
OVOSİT:Olgunlaşma devresinden önceki dişi cinsiyet hücresi.
OVÜLASYON:Kadınlarda yumurtalıklarda ovüm'ün (Yumurtanın) atılmasıdır.Ovülasyon genellikle adet dönemlerinin ortasına rastlayan 11-14. günlerarasında olur.
ÖDEM:Vücutta anormal miktarda su toplanmasıdır.Kalp, damar ve böbrekhastalıklarının bir belirtisi olabildiği gibi bazı allerjik durumlardave beyin travmalarında ciddi sonuçlar doğurabilir.
ÖDİPUS KOMPLEKSİ:Bkz. ODİPUS KOMPLEKSİ.
ÖSTAKİ BORUSU:Orta kulakla nazofarenksi birleştiren, atmosfer basıncıile orta kulak içi basıncı dengeliyen yola verilen isimdir.
ÖSTROJEN:Yumurtalıklardan salgılanan ve insanlarda sekonder cinsel karakterlerin gelişmesini sağlıyan hormondur.
ÖTENAZİ:Kısaca ölüm hakkı da denilebilir.Tedavisi mümkün olmayan kronikhastalıklarda, hayattan umudunu kesmiş hastanın ağrısız bir metotlaölümüne izin verilmesidir.Yasal değildir.
ÖZEFAGUS:Yemek borusuna verilen isimdir, yutak ile mideyi birleştirir.
PAKİMENENJİT:Beynin en dış zarının (dura mater) iltihabıdır.
PANDEMİ:Salgın bir hastalığın kıta düzeyinde çok geniş bir alana yayılmasına verilen isimdir.
PALİLALİ:Psikolojik bir bozukluk olup, aynı cümle veya kelimenin bir çok defa tekrarlanmasıdır.
PALYATİF:Hafifletici.
PALPASYON:Elle dokunularak yapılan muayene.
PALPİTASYON:Kalp çarpıntısı.
PALSY:Felç, inme.
PAN:Bütün.
PANARTERİT:Bütün arterleri kapsayan iltihabi durum.
PANKARDİT:Kalbin bütün zarlarının iltihabı.
PANKREAS:Karın boşluğunun üst tarafında ve bel omurlarının ön kısmındayerleşik bir organdır.Salgılarıyla sindirm fonksiyonuna yardımcı olurve kan şekerini düzenler.
PANKREATİT:Pankreas iltihabıdır.
PANOFTALMİ:Gözün bütün tabakalarının iltihabı.
PANSİNÜZİT:Bütün yüz sinüslerinin iltihabı.
PAPİLLOM:Meme başı gibi çıkıntılar yapan iyi huylu tümörler.
PAPİLLOKARSİNOM:Kötü huylu papillom.
PAPAVERİN:Opiumdan elde edilen, düz kasların spazmını çözücüetkiye sahip bir alkaloid.
PAPİLLİT:Görme sinirinin retinaya girdiği yerin(optik papilla)ödemli iltihabı.
PAPÜL:Ciltteki, sınırları belirgin, kabarık, 1 cm'den küçük çaplı lezyonlardır.
PARA:Yanında, yan. Örn. (Para-aortik aortun yanında)
PARAKARDİAK:Kalbin yanında, kalbe komşu.
PARALİTİK:Felç olan, felçli kişi.
PARALİZİ:Felç.
PARAMEDİAN:Orta hattın yanında, orta hatta yakın.
PARAMEDİKAL:Bir dereceye kadar tıpla ilgili, hekimliği kısmen ilgilendiren.
PARANAZAL:Burun boşluğunun yanında, buruna komşu.
PARANKİM:Bir organ yada bezin görev gören dokusudur. Örneğin, karaciğer parankimi denildiği zaman, karaciğerin bütünü anlaşılır.
PARAOZEFAGEAL:Özefagusun ( yemek borusu ) yanında yer alan.
PARAPLEJİ:Belden aşağı her, iki bacağın tutmaması, felç hali.
PARAPAREZİ:Belden aşağı her iki bacağın kısmi felci, örn. hareket olup, yardımsız yürüyecek kadar güç olmaması.
PARATİROİD:Tiroid bezi arkasında bulunan dört adet küçük beze verilen isim.
PARATİROİDEKTOMİ:Paratiroidlerin ameliyatla çıkartılması.
PARATRAKEAL:Nefes borusunun yanında yer alan.
PARAVERTEBRAL:Omurganın ( Vertebral Kolon ) yanında yer alan.
PARAZİTEMİ:Kanda parazit bulunması.
PARAZİT:Asalak.
PARASENTEZ:İçinde su veya cerahat toplanmış bir vücut boşluğundaki sıvıyı çıkarmak için yapılan delme ameliyatı.
PARENKİM:Organın kendine özel doku yapısı.
PARENTERAL:İlaç veya serumların ağız yolu ile değil damar yolu, adele içi gibi yollarla verilmesi.
PARESTEZİ:Uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi gibi duyusal bozukluklar.
PARİETAL KEMİK:Kafatasının her iki yan tarafındaki kemiklere verilen isim.
PAROKSİSMAL:Ani ve geçici krizler halinde gelen.
PARONİŞİ:Tırnak yatağı iltihabı, dolama.
PARSİYEL:Bütününü kapsamayan, tam olmayan, kısmi.
PARTİKÜL:Parçacık, zerre.
PARTUS Doğum.
PAROTİS BEZİ:Kulak altı tükrük bezi.
PAROTİTİS:Kabakulak.
PATELLA Diz kapağı kemiği.
PATOJEN:Hastalık yapan madde veya mikroorganizmalar.
PATOGENEZ:Hastalığın esas ve gelişimi.
PATOGNOMONİK:Bir hastalık için çok özel belirti, bu varsa mutlaka o hastalık akla gelmelidir gibi.
PATOLOJİK:Normal olmayan, hastalıklı.
PATOLOG:Hastalık nedeni ile dokularda meydana gelen değişimleri inceleyen bilimle uğraşan kişi.
PEDİATRİ:Çocuk hastalıkları ile uğraşan tıp dalı.
PEDİATRİST:Çocuk hastalıkları uzmanı.
PELVİS:Leğen kemiği.
PENİS:Erkek cinsel organı.
PERİTON:Karın içi organları çepeçevre saran, karın boşluğunun iç yüzünü örten zardır.
PERİTONİT:Peritonun iltihabıdır.
PERORAL:Ağız yolu ile.
PETEŞİ:Ciltte nokta biçiminde kanamalar. (Damar dışına kan çıkması)
PHENOTYPE:Kişinin kalıtsal yapısının dışa akseden görünümü, aynı tür fertlerini belirleyen, gözle görülebilen özelliklerin tümü.
PITRIASIS Daha çok gövdede ve uzuvların gövdeye yakın yerlerindeyerleşen, bazan kepeklenme gösteren bir cilt hastalığıdır. Çeşitlitürleri vardır, bunlardan PITRIASIS VERSICOLOR'da deniz mevsimlerindehasta olan bölge güneş ışını almadığı için daha belirgin hale gelir.
PLAK:Plak, dermatologlar için açık bir anlamı olan ancak başkalarıtarafından genellikle anlaşılmayan bir terimdir. Yüksekliğine oranlakapladığı alan geniştir ve keskin bir kenarı vardır. Plaklar en sıksedef hastalığında (psöriasis) görülür.
PLEVRA:Akciğerleri ve göğüs kafesinin iç yüzünü örten zar.
PLEVRAL:Plevraya ait.
PLÖREZİ:Plevra iltihabı. Akciğerin üzerini örten plevra ile göğüs duvarını örten iki plevra yaprağı arasında sıvı birikmesi.
PLÖRİT:Plevranın, sıvı birikmeksizin kuru iltihabı.
POLİKİSTİK:Bazı organlarda çok sayıda içi sıvı ile dolu oluşumlara verilen addır. Polikistik böbrek, polikistik meme gibi.
POLİP:Organların ve vücut boşluklarının iç yüzünü kapsayan mukoza adıverilen tabakadan menşeini almış, saplı iyi huylu küçük ur.
PROSTAT:Erkeklerde mesanenin altında ve idar yolunun başlangıcında bulunan genital sisteme ait bir bez.
PROSTATİT:Prostat iltihabı.
PSORIASIS:Halk arasında sedef hastalığı olarak bilinir. Sık rastlanan,özellikle diz ve dirseklerde ve vücudun diğer bölgelerinde rastlanansimetrik, kırmızı, kabuklanma ve pullanma gösteren bir cilthastalığıdır. Sebebi bilinmemektedir.
PULMONER:Akciğer veya akciğerlerle ilgili.
PULMONER ARTER:Akciğerin büyük besleyici arteri.
PÜSTÜL:Ciltte, içerisinde cerahat bulunan kabarık lezyonlardır
RABİES:Kuduz.
RADİUS:Ön kolun dış tarafında (baş parmak tarafında) bulunan kemiktir.
RADİKAL:Sebebe yönelik, köklü.
RADİKÜL:İnce dal, küçük kök.
RADİKÜLİT:Omurilikten çıkan sinirlerin (spinal sinir) kök iltihabıdır.
RADİKÜLOPATİ:Spinal sinir köklerini tutan herhangi bir hastalık.
RADYOAKTİF:Radyasyon yayan özelliğe sahip.
RADYODERMATİT:Işına maruz kalmış ciltte meydana gelen dermatit.
RADYOLOJİ:Genel anlamda X ışınları,ses dalgaları veya diger yöntemleri kullanarak teşhis hizmetleri veren tıp dalıdır.
RADYOTERAPİ:Işınlama kullanılarak yapılan tedavi yöntemi.
RAHİM:Uterus, döl yatağı.
RAŞİTİZM D vitamini eksikliğinin neden olduğu, çocuklarda görülen birhastalıktır.Kemik teşekkülünün tam olmaması nedeniyle tedavisigeciktirilmiş, ihmal edilmiş vakalarda uzun kemiklerde deformitelerteşekkül eder.
RAYNAUD:Sebebi bilinmeyen, daha çok orta yaşlı kadınlarda rastlanan birrahatsızlık olup, özellikle soğuğa maruz kalınca parmaklarda morarma vehissizleşme ile karakterize bir damar rahatsızlığıdır.
REFRAKSİYON:Kırılma.
REFRAKTOMETRE:Görme bozuklukluklarını ölçen cihaz.
REJENERASYON:Harap olmuş bir dokunun kendini yenilemesi, tamiri.
REJİONAL:Bir bölgeye ait.
REGRESYON:Bir hastalık belirtisinin gerilemesi, şiddetinin azalması.
REGURJİTASYON:Yenilen yiyecek ve içeceklerin, kusma olmaksızın ağıza geri gelmesi.
REHABİLİTASYON:Fiziki hareket kusurlarını düzeltme, yeniden kazandırma.
RELAKSİN:Gebelik esnasında meydana gelen ve doğum işlevinde gevşetici rol oynayan hormon.
REMİSYON:Hastalık belirtilerinin sönmesi.
RENAL:Böbrekle ilgili.
RENAL ARTER:Böbrek arteri.
REPRODUKTİF :Çoğalabilen.
RESPİRASYON:Solunum, nefes almak.
RESPİRATUVAR SİSTEM:Solunum sistemi.
RETANSİYON:Birikme, toplanıp kalma. ( Örn. İdrar retansiyonu;idrar tutulması, idrar yapamama.)
RETİKÜLER:Ağ gibi, ağ biçiminde.
RETİNA:Gözün en iç tabakası, ağ tabaka.
RETİNİT:Retina iltihabı.
RETROBULBER:Göz küresinin arka kısmı.
RETROBULBER NÖRİT:Görme sinirinin, gözün arka kısmındaki bölümünün ani görme kaybı ile karekterize iltihabi durumu.
RETROGRESSİV:Gerileyen.
RETROPERİTONEAL:Periton zarının arkasında.
RETROVERSİ:Bir organın normal konumda değil arkaya doğru eğik durumda olması.
REVASKÜLARİZASYON:Yeniden damarlanma.
REZEKSİYON:Bir organ veya vücut kısmının bir bölümünün veya tamamının çıkartılması.
REZİDÜ:Artık, bakiye.
REZİDÜEL:Kalan, artan. ( Örn. Rezidüel İdrar; İdrar yapıldıktan sonra çıkartılamıyarak geride kalan idrar.)
REZİSTAN:Mukavim, dirençli.
REZİSTANS Direnç, mukavemet.
REZORBSİYON:Emilme.
SAFRA:Karaciger tarafından salgılanan, yeşilimsi kahverengi birsıvıdır.Safra, kısmen yağ sindirimine yarayan bir salgı, kısmendeeskimiş alyuvarların tahrip olmaları sonucu oluşmuş bir atılma ürünüdür.
SAFRA KESESİ:Karaciğerden salgılanan safranın toplandığı, karacigerinalt kısmında bulunan torba şeklinde bir organ-dır.Kesenin görevi,safrayı depolayıp, yoğunlaştırmak, ve gerekli aralıklarla oniki parmakbarsağına safra salgılamaktır.
SAK:Kese, torba.
SAKKÜLER:Keseye benzer, torba gibi.
SAKRUM:Kuyruk sokumu.
SAKRALİZASYON:Beşinci bel omuru ile kuyruk sokumu kemiğinin birleşik olmasına verilen isim.Yapısal bir farklılıktır.
SAKROİLİAK EKLEM:Sakrumla kalça kemiğinin, sağda ve solda yapmış olduğu eklem.
SADİZM:Başkalarına acı vermekten cinsel haz duyma.
SADİST:Başkasına işkence etmekten zevk alan kişi.
SAGİTTAL:Vücudu sol, sağ şeklinde ortadan ayıran düzlem.
SALİSİLİK ASİT:Ateş düşürücü etkisi olan ve aspirin yapımında kullanılan bir madde.
SALMONELLA:Bir bakteri türü.
SALPİNKS:Tuba uterina, rahimle yumurtalıklar arasındaki geçişisağlayan, sağlı sollu iki tarafta bulunan tüpler.Tüplerin tıkalı olmasıkısırlığa neden olur.
SALPENJİT:Tuba uterinaların iltihabı.
SEDASYON:Hastanın sakinleştirilmesi.
SİMPLEKS:Tek maddeden oluşmuş, basit, sade.
SİNÜZİT:Sinüs adı verilen yüzdeki kemik boşlukların iç yüzünü kaplayanmukoza iltihabına ve boşlukta cerahat toplanmasına sinüzit adı verilir.
SİROZ:Bir organda sertleşme ve nedbeleşme ile karakterize fibröz dokuoluşumuna verilen isimdir. Ancak bu terim hemen her zaman karaciğeringörevini yapamamasıyla ilgili, kronik karaciğer iltihabı içinkullanılır.
SİTOLOJİ:Hücre bilimi.
SKOLYOZ (SKOLİOSİS):Omurganın sağ veya sola doğru eğrilikleri ile karakterize şekil bozukluğu.
STERNUM:İman kemiği.
SUBKARİNAL:Karinanın altında. (Karina: Trakea'nın ikiye ayrıldığı yere verilen isim)
SUBPLEVRAL:Akciğer zarının altında.
SÜT BEZESİ:Meme dokusu içerisindeki süt üreten bezler.
TABES DORSALİS:Sfilizin ilerlemiş döneminde sinir sistemi tutulumunabağlı olarak dengesizlik, yürüme güçlüğü görme bozuklukları ileseyreden tabloya verilen isimdir.
TALAMUS:Orta beyindeki bir cekirdek grubuna verilen addır.
TALASEMİ:Kalıtsal bir kan hastalığıdır.akdeniz kıyılarında yaşayanlarda daha sık görülür.
TAKİPNE:Çok hızlı solunum.
TARTAR Diş taşı.
TELENJİEKTAZİ Deride veya mukozalarda kırmızı lekeler şeklinde görülenkılcal, arteriol ve venüllerin genişlemesinden oluşan lezyonlar.
TELEKARDİOFON:Kalp seslerini hastadan uzakta dinleten alet.
TELEPATİ:Beş duyu işe karışmaksızın düşüncelerin, bu duyuların üstünde bir yolla aktarılması.
TEMPORAL BÖLGE:Şakak bölgesi.
TENDİNİT:Tendon iltihabı.
TENDON:Kasların kemiklere yapışmasını sağlayan yapılar.
TENESMUS:Rektum veya mesanenin iltihaplı durumlarında görülen, ağrılı işeme veya defekasyon duygusu.
TENYA:Barsak paraziti, şerit, yassı solucan.
TESTOSTERON:Erkek seks hormonuna verilen addır.
TREMOR:İrade dışı titremelere verilen addır. Örneğin, Hipertiroidi(Tiroid bezinin fazla çalışması) adı verilen rahatsızlıkta ellerdegörülen ince amplitüdlü titremelere tremor adı verildiği gibi,Parkinson da görülen kaba ve büyük amplitüdlü titremelere de tremordenir.
TROMBOZ:Kan damarlarının pıhtı veya ateron (kolesterol) plakları oluşarak tıkanmasıdır.
ULNA:Önkolun iki kemiğinden içte (serçe parmağı tarafında)bulunanıdır.
ULTRASOUND:İnsan kulağının duyamıyacağı kadar yüksek frekanslı ses dalgaları.Ultra-ses.
ULTRASONOGRAFİ:Ultra-ses kullanılarak elde edilen görüntüler.Bir çokhastalığın ön teşhisinde kullanılan, ancak daha çok karın organlarıgibi ses dalgalarının kolayca geçebileceği konumdaki organlarıntetkikinde etkili bir inceleme yöntemidir.Şua söz konusu değildir.
ULTRAVİOLE Dalga boyu 2000-4000 arası olan mor ötesi ışınlar.
UTERUS:Rahim, döl yatağı.
UTERUS BİCORNİS:Uterusun iki boynuzlu olması anlamında birterimdir.Uterusun üst kısmının çökük olması nedeniyle her iki uçkısımlarının beligin hal alması sonucu ortaya çıkan görünümdür.
UVULA:Küçük dil.
ÜLSER:Geniş anlamıyla deri ya da mukoza altı dokuları meydanda bırakan kronik yaralardır.
ÜLSERATİF KOLİT:Kalın barsakla rektumun, kronik iltihabı ve ülserasyonudur.
ÜREMİ:Kandaki üre oranının normalin üzerinde olması halidir.
ÜRETER:Böbreklerle idrar torbasını birleştiren, idrarın torbayaulaşımını sağlayan tüptür.Her iki tarafta birbirinden bağlantısızolarak bulunur.
ÜRETRA:İdrarın dışarıya atılmasını sağlayan ve ıdrar torbasından sonraki idrar yoluna verilen isim.
ÜRETRİT:Üretranın iltihabıdır.
ÜROLOJİ:Kadın ve erkeklerdeki idrar yolları ve üreme sistemleri ile ilgili hastalıkları inceleyen bilim dalıdır.Bevliye.
ÜRTİKER:Hassasiyet sonucu ortaya çıkan deri döküntüleri ve kaşıntı ile belirgin bir durumdur.
ÜRİN:İdrar.
ÜROGENİTAL:Genital ve idrar yolları sistemi ile ilgili.
ÜROGRAFİ Damardan kontrast madde verilerek böbrekler,idrar torbası veidrar yollarının belirli zaman aralıkları ile filmlerininçekilmesidir.Üriner sistem hakkında teşhis amaçlı yapılan işlemdir.
VAGOTOMİ:Vagus sinirinin etkisini ortadan kaldırmak amacıyla dallarından birisinin kesilmesidir.
VAGUS:Nervus Vagus onuncu kafa siniridir, kafatasından çıktıktan sonramide , barsak sisteminin bir kısmına, kalp ve akcigerlere dallarverir.Bu sistemlerin fonksiyonlarında önemli rol oynayan bir sinirdir.
VAJEN:Kadın cinsel organı.
VAJİNİT:Vajina iltihabı.
VAKSIN:Aşı
VARİS:Kirli kan taşıyan damarların, fonksiyonel bozuklukları sonucu yada kan akımının önündeki bir engel nedeniyle genişliyerek kıvrımlı birhal almasıdır.Yüzeyel olduğu gibi derin venlerde de varis gelişebilir.
VARİKOSEL:Erkeklerde spermatik kordon venlerinin genişlemesi sonucu torbalar içersinde varis oluşumu.
VASKÜLİT Damar iltihabı.
VAZODİLATASYON Damar genişlemesi.
VAZODİLATATÖR Damar genişletici etkiye sahip ilaç, madde.
VAZOKONSTRÜKSİYON Damarları büzülmesi, kasılması.
VAZOKONSTRÜKTÖR Damarları büzen etkiye sahip ilaç, madde.
VAZOSPAZM Damar kasılması, büzülmesi.
VEJETERYAN:Bitkisel gıdalarla beslenen, etyemez.
VEN:Kirli kanı kalbe taşıyan damarlar.
VERTİGO:Genel anlamda baş dönmesi, hareket duygusu demektir. Ancaktansiyon düşmesi ile ilgili baş dönmeleri bu kapsamda değildir.Vertigodan kastedilen labirentit, iç kulak iltihabı, Meniere hastalığıgibi durumlarda olan baş dönmesi hissi Vertigo diye adlandırılır.
VİTİLİGO:Bir cilt hastalığı olup, vücudun çeşitli bölgelerinde, yer yerrenk (pigment) kaybı ile karakterize, normal bölgelerden keskinsınırlarla ayrılan beyaz lekeler.
YABANCI CİSİMLER:Vücudun belirli bir yerinde, normalde bulunmayan herhangi bir madde yabancı cisimdir. Bunlara özellikle çocuklarda,barsaklar, kulak ve burunda rastlanır. Yutulan yabancı cisimler, yemekborusunda takılabilir, ya da tehlikeli olabilir.Bu nedenle bazenameliyatla çıkartılmaları gerekebilir.
YAĞ EMBOLİSİ:Büyük kemik kırıklarında görülebilen bir komplikasyondur.Kemik iliğindeki yağın bir kısmı açığa çıkar ve yağ damlaları kandolaşımına karışıp damar tıkanmasına neden olur.
YAĞLI DEJENERASYON:En çok kalp, karaciğer ve böbreklerde görülür. Buorganlarda, hücreler normal çalışma yeteneklerini kaybederler veiçlerinde yağ tanecikleri birikir.
YALANCI GEBELİK:Tüm gebelik belirtilerinin olmasına rağmen, uterusboştur. Bu duruma yalancı gebelik denir. Daha çok psikolojik menşelidir.
ZAR: Anatomide makroskopik ya da mikroskopik boyutlu, az ya da çokfarklılaşmış ya da karmaşık yapıda, geniş ve yassı katman biçimlioluşumların genel adıdır.
ZATÜRREE (PNÖMONİ): Akciğer dokusunun iltihabı. Çeşitli etkenlere bağlıolarak gelişmekle birlikte, genellikle birincil ya da ikincil mikrobiketkenlerin yol açtığı akut ya da subakut hastalık tablolarını belirtenbir terimdir.
ZAYIFLIK: Kişinin vücut ağırlığının yaşına, cinsiyetine ve boyuna göre hesaplanmış normal değerlerden daha düşük olması.
ZEHİR: Hücrelere ve yaşayan dokulara kimyasal ya da biyokimyasalnitelikte zararlar veren her türlü madde. Zehrin en tipik özelliği buzararlı etkisini en küçükdozlarda bile göstermesidir.
ZEHİRLENME: Bir zehrin vücutta emilmesiyle ortaya çıkan belirtilerianlatan genel terim. Görece küçük miktarlarda kimyasal ya dabiyokimyasal etki gösteren zehir, süresi ve ağırlığı değişebilen birhastalıkhaline ya da ölüme yol açar.
ZEKA: Yeni sorunları karşılayarak uygun çözümler bulmak amacıyla,zihnin tüm ögelerini amaca uygun kullanabilme yeteneği ya da gücü.
ZEKA GERİLİĞİ: Zihinsel gelişmenin yavaşlığı. Doğuştan gelen ya dabebeklik çağında ortaya çıkan zihinsel yetersizliğe bağlı olarak ruhsalgelişimi duraklayan kişilerde görülür.
ZEKA YAŞI: Psikolojide, zeka testleriyle saptanan ve takvim yaşındanfarklı olarak belirli bir yaş grubuna özgü becerilerle zihinselyetkinliği ifade eden ölçü.
ZİGOMA: Gözlerin alt ve yan kısımlarında, elmacık kemiklerine karşılık düşen yüz bölgesi.
ZİGOT: Döllenme sırasında spermatozoitin yumurtayla birleşmesi sonucu oluşan hücre.
ZONA: Etkeni su çiçeğine de yol açan virüs hastalığı. Herpesvirüs.
ZOOFİLİ: Hayvanlara karşı aşırı düşkünlükle belirlenen hafif birduygulanım bozukluğu. Genellikle aşırı duygusal, destek konusundasaplantılı ve normal yoldan bu desteği sağlayamamış kişilerde(bekarlar, çocuksuz çiftler vb.) görülür.
