55 yaşında üzerindeki erkeklerin %25 ''inde , 75 yaşında ise %50'' inde görülen zor idrar yapma şikayetlerinin en önemli nedenidir. Erkeklik hormonunun etkisi ile meydana geldiği bilinmektedir. Prostatın selim büyümesini kanser ile karıştırmamak lazımdır. Her ikisinde oluşum mekanizması değişik olup, biri meydana geldikten sonra diğeri onun devamı seklinde olmaz. Fakat %15 oranında ikisi beraber bulunabilir.

Nedenleri:

Henüz neden geliştiği hakkında tam bir fikir birliği olmasa da hastalığın oluşumunda birçok faktör suçlanmaktadır. Yaslanma ve testosteron (erkeklik hormonu), etkileri en çok bilinen faktörlerdir. Kronik iltihap, damar sertliği, aşırı seksüel yasam, beslenme faktörleri eskiden beri neden olarak gösterilse de prostatın büyümesinde bu etkenlerin rolü ispat edilememiştir.

Prostatın gelişmesinde testosteron (erkeklik hormonu) gibi bir çok hormonun etkisi vardır. Özellikle ergenlik çağındaki hormonsal aktivite ile prostat gelişmeye baslar.

Etkisi:

Prostat büyüdükten sonra idrar dış kanalını dışarıdan tazyik ile sıkıştırır ve hasta idrar yapamaz duruma gelir.

Dış kanalın boyu uzar, yer değiştirir. Mesane içerisindeki idrarı boşaltamadığı için iç basıncı artar. İdrar kesesi kası aşırı büyür.İleriki safhalarda gevşer ve içerisinde daima bir miktar artık idrar bulur.

İdrar atılamadığı için böbreklerde önceleri şişme ve büyüme meydana gelir.İleri safhada idrarın basıncı ile böbrek dokusu erir. En son safhada ise böbrek dokusu ince bir kağıt haline gelerek balon gibi şişer. Fonksiyonunu kaybettiği için atması gereken zararlı maddeleri atamaz. Kanda ürenin yükselmesi ile böbrek yetmezliği oluşur.

Belirtiler:

1- İdrar belirtileri:

İdrar yolları tıkanma derecesine göre belirtiler verir. Önceleri idrar eskisine göre daha ince ve yavaş çıkmaya başlar. Ayakta veya oturarak idrar yaparken hasta ileriye doğru idrarını yapamaz. İdrar kesik kesik gelir. İdrar damlalar halinde akar. Tuvaletten dönüşte tam rahatlama yoktur. Mesanede hala idrar varmış hissi olur.

İdrar gelmesi için bir miktar beklenir. İdrar yapma yavaşladığı için idrar yapma süresi uzar. Mesanede idrar kaldığı için idrar varmış gibi olur. Sık sık idrara çıkılır. İdrarda kanamalar görülebilir. Tabloya iltihapta karışırsa şikayetler daha çok artar. Gece idrara kalkmalar olur. Normal insanlar geceleri idrara çıkmaz veya bir defa kalkabilir. Ancak prostatı büyümüş hastalarda saat başı gece idrarına kalkan hastaları görmek mümkündür.

2- Genel Belirtiler:

İdrarın tam yapılmaması sonucu böbreklere kadar varan bir idrar durgunluğu vardır. Bu nedenle bele vuran ağrılar meydana gelir. Kanda üre yükseleceği için buna bağlı belirtiler gelişir: Bulantı, kusma, uyku hali, kilo kaybı olur.

İdrar kesesi çok şişecek olursa karin alt tarafında şişkin olarak ele gelir. Üzerine bastırılırsa idrar kaçırması olur.

3-Laboratuar bulguları: İdrarda kanama veya iltihap hücreleri görülür. Kanda üre ve kreatinin artışı izlenebilir.

4- Röntgen Tetkiki: Düz böbrek filmi fazla bir şey göstermese de ilaçlı film idrar kesesinin doluluğunu prostatın büyüklüğünü ve hepsinden önemlisi artık idrarı gösterir. Film çekildikten sonra hasta idrar yaptırılır ve tekrar film çekilir. Bu son filmde ne kadar idrar kaldığı görülmüş olunur. (Artık idrar)

5- Ultrasonografi: Bu tetkikte prostatın büyüklüğünü ve artık idrarı göstermesi bakımından önemlidir. Aletin makattan sokularak yapılan bir çeşidi daha vardır ki daha detaylı bilgi verir. Ayrıca prostatın kanseri ile normal büyümesi arasındaki farkı da ortaya koyar.

6- Sistoskopi: İdrar yolundan sokulan ışıklı bir aletle idrar kanalına ve mesane içerisine bakılır.

Tedavi: Selim prostat büyümeleri her ne kadar ilerleyici bir hastalık olsa da yan etkileri ortaya çıkmadıkça ameliyat gerekmez.Fakat tıkanma fazla ise, şikayetler varsa, kanama oluyorsa, tıkanma nedeni ile üre yükselmişse ameliyat uygulanır.

1- İlaç Tedavisi: Hormon tedavileri eskiden beri denenmektedir. Son zamanlarda çıkan bazı ilaçlar mesanenin boşalmasını kolaylaştırmak amacı ile kullanılmaktadır. Prostatın büyümesi veya küçülmesine etkisi yoktur. Ancak hastayı büyük oranda rahatlatır. Yan etkisi olarak tansiyon düşüklüğü, halsizlik, ağız kuruluğu yapmaktadırlar.

2- Cerrahi tedavi (Ameliyat) En etkili tedavi seklidir. Ameliyat yapılması gereken durumlar:

.Tam tıkanıklık

. Mesanede tas da varsa hem prostat ameliyatı hem de tas ameliyatı yapılır.

. İlaç ile önlenemeyen iltihaplar ve kanamada

. Hastanın şikayetleri çok fazlaysa.

. Hastanın üresi çok yüksekse idrar yollarına bir sonda konur ve 2-3 hafta beklenir.Üre değer düştükten sonra ameliyat planlanır.

Ameliyat 2 şekilde yapılır :

1- Açık ameliyat: 60 gramdan büyük prostatlarda ve büyük mesane taşı varsa açık ameliyat tercih edilir. Açık ameliyatta genellikle göbek altından kesi yapılır. Prostatın büyüyen kısmı olduğu gibi çıkarılır. Hastanede yatma süresi biraz daha fazladır. Ortalama 7 günde idrar sondası alınır.

2- Kapalı ameliyat: TUR aleti denilen bir alet ile yapılır. Bu alet ışıklı düz bir borudan meydana gelir. Kesici ve gözleyici kısımları vardır. İdrar dış deliğinden sokularak prostat dokusu ince dilimler halinde kesilir ve yıkama ile bu parçalar dışarı alınır. Hastanın yatakta yatma süresi daha kısadır. Ortalama 3- 4 günde idrar sondası alınır.

3- Balon ile genişletme: Balonlu bir sonda dış idrar yolundan geçirilir ve prostatın olduğu yerde şişirilir.

4- Lazer ameliyatı: Lazer ile prostatın yakılması esasına dayanan bir metottur.