REPLANTASYON
Replantasyon nedir?
Bir kişinin vücudundan tamamı ile bağlantısı kesilmiş olan parmak,el,kol gibi bir parçasının yeniden yerine cerrahi olarak konulmasına replantasyon denir.Bu cerrahinin amacı kaybedilmiş parçanın yerine olabildiğince eskisine yakın bir fonksiyon sağlayacak şekilde geri konulmasıdır.Bazen yaralanan bölge çok şiddetli hasar görmüş ise replantasyon yapılması mümkün olmayabilir.Bu gibi durumlarda kişi kayıp olan bölgenin yerine protez adı verilen cihazlar kullanarak eski fonksionlarını kısmen yapabilir hale gelir.
Replantasyon geri konulacak parça en az protez kullanımı sonrası elde edilecek başarı oranı kadar fonksiyon sağlanabileceği zaman yapılır.Genellikle tam el kayıplarında replantasyon uygulanmaz çünkü replante olan el çalışmıyacaktır ve her geçen gün hastaya daha çok probleme neden olacaktır(ağrı gibi).Cerrahi öncesinde doktor replantasyon işlemi sonrasında fonksiyon seviyesi,hastanede kalış süreci,yapılacak olan fizik tedavi süresi,ameliyatların zorluğu ve sayısı,maliyeti ile ilgili bilgiyi hastaya vermeli ve hasta bunları düşünerek ameliyata onayını vermelidir.
Replantasyon işlemi birkaç safhadan oluşur.Öncelikli olarak zarar görmüş olan alan iyice temizlenir,açıkta kalan kemik uçları törpülenir,arterler,venler,sinirler,kaslar,tendonlar tekrar yerine dikilir.Cilt kayıpları vücudun sağlam olan bölgelerinden alınan cilt greftleri (nakil edilen dokuya verilen isim) ile kapatılır.
İyileşme süresince en önemli görev hastaya düşmektedir.Sigara kullanımı replante edilmiş bölgeye kan akımını azaltır ve buda dokunun canlı kalma yeteneğini büyük oranda azaltır.Hastanın replante edilmiş olan bölgesini kalp sevisinin üzerinde taşımasıda aynı etkinin oluşmasından sorumludur.Genç hastalar sinir tamirinin gelişmesi açısından daha şanslıdırlar ki bu onlara replante olan bölgenin hissedilmesi ve hareket yeteneğinin olması açısından avantaj sağlar.Yaralanma sevisi ne kadar kolun aşağı bölümün de ise replante edildiğinde hareket yeteneği o derece fazla olur.Eklemi içermeyen yaralanmalarda hareket daha hızlı geri döner.Temiz yaralanmalar iş kazaları yada ezilme tarzı yaralanmalara nazaran daha iyi sonuçlar verir.İyileşme de iki türlü sinirin iyileşmesi önemli rol oynar.Bunlardan biri duysal sinirlerdir ki bu sinirler his duygusundan sorumludurlar,ikincisi ise motor sinirlerdir ki bunlarda hareket yeteneğinden sorumludurlar.Sinir iyileşmesi ayda 2.5 cm olarak kabul edilebilir.Hastanın zarar görmüş olan bölgesinin parmak ucuna olan mesafesi göz önüne alınarak sinirin iyileşmei için gereken minimum süre hesaplanabilir.Replante olan bölge hiçbirzaman eskisi gibi olmayacaktır.%60-80 fonksiyonun geri dönüşü mükemmel sonuç olarak kabul edilir.En mükemmel sonuçlarda bile soğuk hava ciddi problemlere neden olabilir.
Ameliyat sonrası bakım ve rehabilitasyon çok uzun zaman alabilir.Fizik tedavi ve atel uygulamaları birinci aşamayı oluşturur.Ateller yeniden tamir edilmiş olan tendonları korur ve replante olan bölge ile hareket etmeyi öğrenmede büyük önem taşırlar.Rehabilitasyon tamir edilmiş olan bölgede sertlik gelişmesini ve oluşacak olan skar dokusunun azalmasına yardımcı olur.Tedavinin mükemmmel sonuçlandığı durumlarda bile hastanın yapamadığı hareketler ve işler olacaktır.Hastaya özel hazırlanan bazı cihazlar ile kişiler kendileri için özel olan zevklerini veya hobilerini yapabilir hale gelebilirler.Hastaların ancak bir bölümü yaralanma öncesi işlerine geri dönebilir,birçoğu iş değişikliği yapmaktadır.
Replantasyon sonrası kişide bazı psikolojik sorunlar olabilir.Kişi bandajı ilk açıldığında yara gördüğünde replante edilen bölüm eski haline benzemediği için kızabilir,üzülebilir yada çok şaşırabilir.Zaman içerisinde görünüm ile ilgili kaygılar yerini fonksiyonel kaygılara bırakır.Bu gibi durumlarda hastaların psikolojik destek tedavi programlarına alınması gerekir.
Bazen replante kısımın canlılığı ile ilgili bir endişe duyulmadığında fonksionel durumu daha iyileştirmek üzere ek ameliyatlara ihtiyaç duyulabilir.
- Tenolisis: Tendon üzerinde ki yapışıkların temizlenmesi
- Kapsulotomi: Sertleşmiş eklemler yönelik cerrahi
- Tendon kas transferleri: Çalışmayan tendonların yerine başka bir bölgeden çalışan tendonların transferi
- Sinir grfetleme: Sinir üzerinde çalışmayan bölgeye başka sinirler üzeinden sağlam doku transferi
- Geç dönem amputasyon: Replante bölgenin çalışmaması veya çok ağrılı olması nedeniyle kesilmesi
Burada unutulmaması gereken nokta en iyi bakım şartlarında dahi hayatın kalitesinin sizin beklentileriniz ile uyumlu olması gerekliliğidir. Kendinizi hazırlamanız birçok sorunun üstesinden gelmenizi sağlayacaktır.
