Burun kanamasının nedenleri nelerdir?
Kanamalar burnun kendisine ve vücudun genel hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Burnun kendisine bağlı kanamalar:
Kabuklanma nedeniyle sürekli parmakla burun temizliği sonucunda, burun orta bölmesinin ön kısmındaki kolay kanayan bölgenin tahriş olması kanama nedenidir. Özellikle çocuklarda sık görülür.
Burun travmaları sonucunda (kazalar, burun ameliyatları). Burun travmaları sonrasında oluşan kanamalar çoğunlukla kısa sürelidir. Yüzün diğer kemik dokularının da kırılması durumunda kanama daha ciddi boyutta olabilir.
Burun içerisinde kanama yapabilecek durumlarda (buruna kaçırılmış yabancı cisimler, burun damar yapılarının aşırı derecede büyümesi -anjioma-, burun içi ve komşu bölgelerin tümörleri, burun difterisi).
Burun dışı nedenlere bağlı kanamalar:
Enfeksiyon hastalıkları; basit bir nezle, sinüzit, kızamık, kızamıkçık, şiddetli öksürük, pnomoni, tüberküloz, sifilis
Yaşın ilerlemesiyle damar yapılarındaki bozulmalar -ateroskleroz- ve hipertansiyon, burun kanamalarına yol açabilmektedir.
Kanama ve pıhtılaşma bozuklukları (hemofili, von-Willebrand hastalığı) veya pıhtılaşmayı geciktiren ilaçların kullanımında (Aspirin gibi) kanama görülebilir.
Osler-Weber-Rendu sendromu (yüzde, dilde, dudakta, burunda kalıtımsal kanamalı damar genişlemeleri)
Akut lösemiler (kan kanseri)
Alerjik burun hastalıkları
Ani basınç değişimleri (dalgıçlık, yüksek irtifalar, aşırı derecede zorlayıcı egzersiz yapma)
Yalancı burun kanaması (yemek borusu varislerinin kanaması, boğaz duvarlarında yerleşmiş tümörlerin kanaması)
Kuru havalar ve ortamda kimyasal madde buharlarının bulunması kanamayı kolaylaştırır.
Her burun kanaması aynı mıdır?
Burun kanamaları nedenlerine, kanama yerine, tekrarlama durumuna ve şiddetine göre farklı özellikler gösterir. Bu nedenle kanamanın özeliğine göre yapılacak tedavi değişmektedir.
Ön burun kanaması nasıl anlaşılır?
Bu tip kanamada kişi oturur ya da ayakta dururken, kan burun deliklerinden dışarı doğru akar; ancak kişi yatar pozisyonda ise kan burun arkasında boğaza doğru akabilir. Çoğunlukla burun orta bölmesinden, daha az sıklıkla da burun yan duvarından kaynaklanır.
Ön burun kanaması sık olursa ne yapmalı?
Kanama burunun kuruması ve sonucunda kabuklanmanın fazla olmasından kaynaklanıyorsa (kış ayları, sürekli burun damlası kullanımı, radyoterapi, burun içerisinden fazla doku alınmış olan operasyonlarda) ortam havası ve burun içi nemlendirilir. Bu amaçla Vazelin kullanılabilir. Kanama sık tekrarlıyorsa doktora görünmek gereklidir.
Arka burun kanaması nasıl anlaşılır?
Bu tip kanamada kan burun arkasından genze doğru akar. Hemen hemen daima erişkinlerde görülür (hipertansiyon, damar yapısında bozulmalar). Kan çoğunlukla yutulur ya da kişi kanı ağızdan dışarı atar. Kanama şiddetliyse burun deliklerinden de dışarı kan çıkabilir. Yutulan kan miktarı fazla ise kişide bulantı ve kusma görülebilir.
Burun kanaması tehlikeli midir?
Burun kanamaları çoğu zaman endişe verici görünse de nadiren hayati tehlikeye yol açar. Burun damarları ince bir mukoza ile örtülmüş olduğundan, vücudun diğer bölgelerine göre daha kolay kanamaya yol açar. Çoğumuz yaşamımızın bir döneminde burun kanaması ile karşılaşmışızdır. Ancak bu kanamalar genellikle sorunsuz bir şekilde geçmiştir. Yine de bazen yaşamı tehlikeye atacak derecede kanamalar olabilmektedir.
Acil olarak ne yapılmalıdır?
Burun kanatları iki parmak arasında alınarak sıkıştırılır (5 dakika kadar).
Oturur pozisyonda durulur ya da baş yüksekte olacak şekilde yatılır.
Enseye, burun ve yanaklara plastik torba içinde buz uygulanır (15 dakikalık aralıklarla).
Kanama durduktan sonra yeniden başlamasını önlemek için ne yapılmalı?
Zorlayıcı hareketlerden kaçınılır (ağır kaldırmak, aşırı egzersiz).
Burun içerisinde birikmiş pıhtı varsa sümkürülerek dışarı atılır.
Baş, mümkün olduğunca göğüsten yüksekte tutulmaya çalışılır.
Tekrar kanama olursa ne yapılmalı?
Burun içerisindeki tüm pıhtılar sümkürülerek temizlenir.
Burun deliklerine 3-4 kez dekonjestan burun spreyi sıkılır (Otrivine, Burnil, Farial, İliadin vb.).
Tekrar burun parmaklar arasında sıkılır.
Hangi durumlarda doktora veya acil servise başvurmalı?
Kanama durmuyorsa veya sık sık tekrarlıyorsa,
Kanama çok şiddetliyse veya kan kaybı fazla olmuşsa,
Kanama nedeniyle yorgunluk, halsizlik, göz kararması, bulantı hissediliyorsa,
Kanama daha çok burun arkasından boğaza doğru akıyorsa.
Doktor burun kanamasını nasıl durdurur?
Kanamanın burun önünden mi yoksa arkasından mı geldiği, ilk defa mı yoksa tekrarlayan kanama mı olduğu, kendiliğinden mi yoksa herhangi bir nedene bağlı olarak mı kanadığı, pıhtılaşmayı uzatan ilaç kullanılması, hafif ya da şiddetli olması önemlidir. Kanayan bir burunda öncelikle kanamanın yeri bulunmaya çalışılır. Bu amaçla burun içine anestezi ve damar büzüştürücü etkisi olan ilaçlar uygulanır. Daha sonra burun temizlenir ve kanayan damar bulunmaya çalışılır. Kanayan damar bulunursa gümüş nitrat veya elektro-koter yardımıyla tahrip edilir. Koterizasyon başarılı olmuyor veya kanayan damara ulaşılamıyorsa burun içerisine tampon yerleştirilir. Burun orta bölmesindeki ciddi eğrilikler bazen kanamalara yeterince etkili müdahaleyi zorlaştırır ve kanamaların devam etmesine yol açar. Bu durumda operasyonla eğriliğin düzeltilmesi gerekebilir. Burun arkasından meydana gelen kanamalar burun önüne tampon yerleştirilmesi ile kontrol altına alınamaz. Bu durumda yapılması gerekli olabilecek işlemler: Burun arkasına tampon uygulanması, balonlu tampon yöntemi, kanayan damarın ana dallarından uygun olanı operasyonla bağlamak ve embolizasyon yöntemidir (kanayan damarı kasıktaki arterden kateterle girip bularak içine tıkayıcı madde uygulamak).
