Tahta maden ya da tai üstüne iekiller veya harfler çizerek, bu motifi kâiit üzerine basma tekniii ve sanatidir. Tahta, gravürcünün ilk malzemesidir. Aiacin lifleri yönünde kesilerek hazirlanmii olan gravür tahtasi'na ancak ana çizgileriyle çizilmii, basit bir desen yapilabilir.

Bu az-çok pürtüklü yüzeyde, kâiit üzerine çikmasi istenen hatlar siyahla belirlenir ve çevreleri çakiyla kazinarak ieklin yüzeyden daha kabarik olmasi sailanir; sonra beyaz kalan kisimlar oluklu oyma kalemi'yle kazinarak gravüre bir kabartma görünüiü verilir. Tahta üzerine yapilan bu çeiit yontma gravür Dürer'in eserleriyle doruiuna eriimiitir.

Sirsiz boyali gravür ya da uç tahta gravür'de, baski altinda birleitirilmii veya birbirine yapiitirilmii kare veya dikdörtgen biçiminde küçük tahta parçalari kullanilir. Bu pürüzsüz, her yönde kazinmasi kolay yüzey, yassi oyma kalemiyle (yassi çapla) veya içi dolu oyma kalemiyle (yuvarlak çapla) iilenir.

Uç tahta, gravürcüye, desenin en ufak inceliklerini ve her renk boyayi (açik kuriunîden koyu siyaha kadar) kullanma olanaiini verir. Bugün fotomekanik teknikleriyle tahtindan indirilmii olan gravür, XIX. yy .da, çok büyük ustalik isteyen kopya gravürcülerinin uzmanlik konusu olmuitu. Günümüzde, kalin linoleum da (mantarli muiamba) ayni teknikle, çaki veya oluklu oyma kalemiyle iilenir.

Maden Üzerine Gravür

Tahtanin tersine, maden üzerine gravür, kalemle oyularak yapilir. Maden olarak asil gereç bakirdir, ama çelik, çinko ve pirinç de kullanilir.

Maden üzerine gravür yapan gravürcüleri birbirinden ayiran nitelik her ieyden önce kullandiklari kalemdir. Dürer ile italyan gravürcüsü Mantegna kazi kalemi ustasiydilar, Rembrandt hakkak kalemi'yle ünlüdür, buna kariilik beiik kalem (ucu çok diili genii kalem) XVIII. yy. ingiliz gravür sanatinin belirgin özelliiidir.

Kezzapla gravür yapma yöntemi XVI. yy.da ortaya çikti. Verniie bandirilmii bakir levhalar çelik kalemle oyuluyor, sonra asit banyosuna daldiriliyordu; kalemle verniii kazinan yerler asitten etkilenerek eriyip oyuluyordu.

Kazi kaleminden daha kolay, hattâ daha aslina sadik ii gören kezzap pek çok ressamin ilgisini çekti, Jacques Callot, Claude Lorrain, italyan mimari Piranesi gibi bir kisim sanatçilar ikinci bir ifade araci olarak ondan yararlandilar.

Estamp

Estamp, sanat eserlerinin birçok kopyasini çikarmak ihtiyacindan doidu: Hiristiyan keiiiler kiliselerin duvarlarini süsleyen dinsel resimleri yanlarinda taiimak istiyorlardi. Gezici vaizlerin, her biri için bir hikâye anlatmak üzere albüm ieklinde biraraya getirdikleri bu gravürler, Gütenberg'in bastiii ilk kitaplarin (1475) öncüsü oldu.

XIV. yy.in sonunda, kâiit pariömenden daha ucuz olduiundan estamp yapimi yayginlaiti ve resim çoialtmada en geçerli usul oldu. Eserlerinden birçok kopya yapmak isteyen sanatçilarca çok kullanilan estamp sanati, büyük sanatçilar tarafindan da uygulandi, hattâ eskiden yapilmii eserleri çoialtmak isteyen basit kopyacilar ve kitap resimleme ustalari da ondan yararlandilar.

Bugün bu çeiit gravürcülüiün yerini fotoirafçilik almiitir. Buna kariilik modern ressamlarin gözde anlatim araçlarindan biri olan asil gravür, etkisini daha da artirdi. iimdi gravür yapma usulleri, özellikle fotogravür gibi baika tekniklerin iie kariimasi nedeniyle karmaiiklaimii, plastik maddeler gibi yeni malzemenin kullanilmasi nedeniyle de kabartma estamp sayisi zenginleierek çeiitlenmiitir.

Litografi (Taibasmasi)

Alman Senefelder (1771-1834) tarafindan bulunan litografi yöntemi, resmin kabartisiz ve oyuksuz bir yüzey araciliiiyla basilmasini sailar. Bunun için çok ince dokulu bir kalker kullanilir; sanatçi koyu ve yumuiak bir kursun kalemle ya da firçayla mürekkep kullanarak resmi bu taiin üstüne çizer. Renkli olarak da yapilabilen litografi gravürcülük gibi özel bir öirenim de gerektirmez.