Doğumdan 6.Yaşa Kadar Ağız ve Diş Sağlığı
Diş çıkarma doğal bir olaydır. Çocuklarda süt dişlerinin çıkmasıdır. 6 aylıkken başlar. Diş çıkarma belirtileri ; Yükselen ateş, Diş etlerinde kızarıklık ve şişme, Gündüzleri huzursuzluk, geceleri uykusuzluk, Deride döküntü, İshal.
Çocuklarda daimi dişler neden önemlidir?
Genellikle ilk daimi diş 6 yaşında süren birinci büyük azı dişidir.6 yaş, çocukların henüz ağız hijyenini çok iyi sağlayamadıkları bir yaştır; buna rağmen çocukların ağzında ömür boyu kullanacakları ilk daimi dişleri ağızdadır.
Ne yapmalı ki çocuk birinci büyük azı dişini çürütmesin?
Diş fırçalama alışkanlığı kazandırılması. Çürük oluşturucu besinlerden uzak durulması Diş hekimi tarafından koruyucu tedaviler uygulanması.
Topikal flor uygulaması;
çocuğun daimi dişlerini güçlendirir. Daimi dişlerin çürüğe karşı daha dirençli olmasını sağlar
Fissür sealantlar ise;
Çürük oluşturucu maddelerin dişin yüzeye tutunmasını ve o girintilerden girerek dişi çürütmesini önler. İçerisinde bulunan fluorid sayesinde dişin diğer bölgelerinin de çürümemesine katkıda bulunur. Çocuklar 6 ayda bir diş hekimine götürülerek topikal flor ve fissür sealant uygulaması yaptırılabilir.
Süt dişleri neden önemli?
Süt dişlerindeki çürükler hem çocuğun dişlerinin ağrımasına sebep olur, hem de daimi dişlerine zarar verir. Çocuklarda ağız hijyeni çocuğun ilk dişleri sürdüğü andan itibaren başlamalıdır. Bebek iken yapılması gereken temiz bir bez parçasıyla bebeğin dişlerinin üzeri her emzirme veya mama yedikten sonra yapılmalıdır. Çocuğun yaşı biraz daha büyüyünce (2 yaş) diş fırçası kullanılmaya başlanmalıdır.
Bebeklerde Diş Çürüğü (biberon çürüğü)
Bebeklerde bazen dişlerin üzerinde sürer sürmez kahverengi lekeler oluştuğu ya da bu dişlerin kırılıp döküldüğü gözlenir.Bebek beslenmesinde en önemli besin olan anne sütü doğal olarak şeker içerir. Özellikle gece beslenmesi sonrası dişlerin temizliğine özen gösterilmelidir.
Biberon çürüğünden korunmak için ne yapmak gerekir?
Erken dönemde koruyucu önlemler almak gerek.
Bunlar nelerdir?
Gece ağzında biberonla uyuma alışkanlığını önleyin.
-Biberondaki süte şeker, bal, pekmez gibi tatlandırıcılar ilave etmeyin.
-Bebek beslendikten sonra mutlaka su içirin.
-Gece ve sabah beslenmeleri sonrası temiz, ıslak bir tülbent ile dişlerini silerek temizlenmelidir
Biberon çürüğünün önemi nedir?
Tedavi edilmezse ağrı yapar ve iltihaplanır.İltihaplı ya da ağrıyan dişler bebeğin huzursuzlanmasına ve beslenme düzeninin bozulmasına yol açabilir. Bu dişler çekilmek zorunda kalırsa konuşma problemleri ortaya çıkabilir.
Biberon emmediği halde bebeğimin dişleri çürüdü.Neden olabilir?
Emziklerin, ağlayan bebekleri susturmak amacıyla bal, pekmez, reçel gibi tatlandırıcılara batırılarak verilmesi de biberon çürüklerinin başka bir nedenidir. Dişler sürdükten sonra oyalanmak amacıyla bebeğin eline verilen karbonhidratlı-şekerli gıdalar da diş çürüklerine neden olur. Elma, havuç gibi besin değeri yüksek; diş temizliğine yardımcı gıdalara yönlendirmek,daha yerinde olur.
Fluorid uygulamaları yapılabilir
Dişleri çürüğe karşı dirençli bir hale getirmek için kullandığımız madde FLUORİD dir. Fluorid dişlerin çürümesini önleyen,dişlerin yapısını kuvvetlendiren bir elementtir. Fluorid diş macunlarının içinde bulunduğu gibi bazı besin maddelerinde de bulunur. Çocuklar çoğu zaman dişlerini fırçalamayı ihmal ettikleri için dişlerinin çürüğe karşı direnç kazanabilmeleri için yeterli fluorid almamış olurlar. Bu durumu bertaraf edebilmek için Diş Hekimleri tarafından TOPİKAL FLUORİD uygulamaları yapılmaktadır. Profesyonel Topikal fluorid tatbiki sadece diş hekimleri tarafından uygulanılabilen bir yöntemdir. Topikal fluorid uygulaması özellikle dişleri çürümeye meyilli çocuklarda uygulanır. Topikal fluorid uygulaması her 6 ayda bir yapılırsa ancak etkili olabilir. Çocuklar ve erişkinlerin çoğunda, bir başka sorun da diş çürüğüdür. Diş çürümesinin esas nedeni, bakteriler ve karbonhidratların dişlerinizin üzerinde ince,hatta görünmez bir tabaka halinde bulunmasıdır.Tükürüğünüzdeki enzimler ağzınızda nişastayı, bakteriler ise şekeri, dişlerinizi çürüten bir aside dönüştürürler.
Yeni yürümeye başlayan bebeğinize günde iki kez dişlerini fırçalamasını öğretin.Siz de ona iyi bir örnek oluşturun. Çocuklarınızın dişlerini florlu diş macunuyla fırçalandığından emin olun ve 3 yaşından geç olmamak kaydı ile kontrollere başlayın.
0-6 Yaş arası çocuklar için diş kontrolleri
Çocuğunuzun 6(Altı)aylıktan itibaren anne ve çocuk sağlığı hemşiresi tarafından ağız ve diş sağlığı kontrolleri yapılmalıdır.
Dişlerin fırçalanmasına erken yaşta başlayınız
Çocukları dişlerini fırçalamaya başlatmanın en iyi zamanı, 2 (iki) yaş civarıdır.Bu,diş fırçalama alışkanlığı edinmelerini sağlayacaktır.Kendi başlarına düzgün diş fırçalayabilecek yaşa gelinceye kadar,çocuklarınıza yardımcı olmanız gerekecektir.
Güçlü kemik ve diş yapısı için kalsiyum
Çocukların kemiklerinin ve dişlerinin güçlü olması için kalsiyum. Hamile olan ve emziren kadınların da, hem kendileri hem de bebekleri için kalsiyum. Kalsiyum haplarını almaya başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Diş bakımı- çarpma sonucu dişler çıkarsa
Dişi derhal yuvasına yerleştirebilmeniz halinde kalıcı dişler kurtarılabilir.Hemen dişçinizi arayınız. Dişi yerine yerleştirememeniz durumunda, sütün içine koyunuz veya strech filmine sarıp dişçiyi arayınız. Süt dişleri diş yuvalarına geri yerleştirilmemelidir.
Diş bakımı- parmak emme
Çocuklar genelde iki ve dört yaşları arası parmak emme alışkanlıklarını bırakırlar. okul çağında olmayıp parmak emen çocuklarda peltek konuşma oluşabilir. Yedi yaşını geçip de parmak emmeye devam eden çocukların dişlerinde şekil bozukluğu olabilir.
Süt dişlerindeki çürükler
Ağrı ile çocuğun çok küçük yaşlarda tanışmasına ve gelecekte bazı fobileri olmasına neden olabilir. Erken süt dişi kaybı.
Diş eti hastalığı
Dişler üzerinde yabancı maddelerin birikmesidir. Diş eti hastalığının en yaygın işareti, diş etlerinin kanamasıdır. Dişlerin her gün dikkatle temizlenmesi, bu hastalığın önlenmesinde yardımcı olabilir.
Ortodonti
Eğri ya da çarpık dişler diş çürüğü,diş eti hastalıkları ve çene eklemlerinde hasar dahil çok çeşitli sorunlara yol açabilir. Ortodonti,diş telleri gibi gereçlerin kullanımıyla diş ve çene bozukluklarını düzelten bir diş hekimliği dalıdır.
Ortodontik tedavi- çene ve diş anomalileri
Dişlere tel takmak, çıkık dişler gibi sorunların düzeltilmesinde etkili bir yöntemdir. Her yaştan kişiye uygulanabilir ve genellikle diş telleri ya da protezde dişlerin üzerine tutunduğu metal/plastik bir bölme takmayı gerektirmektedir.
Diş bakımı- O ila 5 yaş arası ağız rahatsızlıkları
Pamukçuk, ağızda yaralar ve uçuklar (herpes simplex enfeksiyonu) bebeklerde ve küçük çocuklarda yaygındır.
Ağız ülserleri
Nazik doku astarının (mukoza) bir bölümünün kaybolmasıdır.En fazla rastlanan nedeni,yanağınızı ısırmanız gibi mekanik bir yaralanmadır.
Zararsız olup, birkaç gün içinde geçer.
Uçuklar
Uçuklar (herpes labialis) herpes simplex virüsünün yol açtığı bir deri enfeksiyonudur. Travma, ateş ya da stres sonrası dudaklarda veya ağız ve burun etrafında oluşan kabarcıklardır. Uçuk çok bulaşıcıdır ve kabarcıklar olmaması halinde bile bulaşabilir.
Beslenmenin Ağız –Diş Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Bu dönemde şekerli besinlerin ağırlıklı olduğu bir beslenme (ballı biberon) önerilmez. Doğal anne sütü veya katıksız süt en iyisidir. Çocuk, şekerli gıdalardan hoşlansa bile bu gıdalar süt dişlerinde çürüklere neden olabilir.
Protein ve Diş
Dişlerin yapısı, organik bir matriks (ağ) ve bunun üzerine çökelen minareller (inorganik matriksler) den ibarettir. Diş sert dokularının organik matriksi protein eksikliğinde bozulur,mineralizasyonda azalmaya yol açar. Anne karnında yetersiz protein alınmasının diş sert dokularını %71 oranında etkilediğini göstermektedir.
Kalsiyum ve Diş
Kalsiyum, A, B, C ve D vitaminleri de önemlidir.Kalsiyum dişleri kuvvetlendirir. Kalsiyumun kana karışıp dokulara karışması için D vitamini gerekmektedir.Proteinler de kalsiyumun dokulara taşınmasını sağlar.
Vitaminler ve DişA vitamini eksikliği diyeti dokusunun enfeksiyona karşı dayanıklılığını azaltmakta ve iyileşmesini geciktirmektedir.Aynı zamanda diş sürmesinde gecikmelere de yol açmaktadır. B vitamini eksikliğinde, ağız dokularında hassasiyet ve dişleri çevreleyen alveol kemiğinde harabiyet görülmektedir. C vitamini eksikliği ise yine kireçlenme bozuklukları ve diş etlerinde kanamalara yol açan bazı hastalıklara sebep olur.
Hamilelikte beslenmenin,çocuğun dişleri kadar annenin diş sağlığı üzerinde de etkisi büyüktür. Yetersiz beslenen kişilerin diş eti ve çevre dokularının da zayıf teşekkül ettiği görülmüştür.Dişlerin etrafındaki dokular sürekli olarak harap olmakta ve yenilmektedir.Bunun için de uygun bir beslenme şarttır. Besinlerin cinsi de önemlidir. Havuç, elma gibi sert ve lifli gıdalar tercih edilmeli. Sürekli püre, muhallebi gibi yumuşak gıdaların tercih edilmeli.
