Türklerden radyasyona dayanıklı malzeme
Türk mühendisler, uzaydaki yüksek radyasyona karşı
mevcutlarına oranla 100 kata kadar dayanıklılık sağlayan nanoteknoloji temelli malzeme geliştirdi.
TÜBİTAK tarafından desteklenen ve Savunma Sanayi
Müsteşarlığı (SSM) tarafından yürütülen bir uzay projesi kapsamında geliştirilen yeni ürünün
Türkiye'de üretilecek uydularda kullanımı hedefleniyor.
Yeni nesil
nanoteknolojik malzeme, uyduların yüksek hızlı elektronik devrelerinin uzaydaki
kullanım süresini önemli ölçüde uzattığından uydu maliyetlerinde büyük maliyet
avantajları getiriyor. Malzeme ayrıca, uyduların çok daha hafif olarak
üretilmesini de sağlayacak.
Uzmanlar, Türkiye'nin bu teknolojiyi uzayda
kullanan ilk ülke olmasını planlıyor.
Bilkent Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Bilkent
Üniversitesi Uzay Teknoloji Araştırma Merkezi (BİLUZAY) Başkanı Prof. Dr. Ekmel
Özbay, uzayda kullanılacak yüksek güçlü ve yüksek hızlı elektronik devrelerin
tamamen Türkiye'de üretimi konusunda önemli bir aşamaya gelindiğini ifade
etti.
Uzayda yüksek oranda radyasyonun bulunması nedeniyle uzay ortamında bulunan elektronik devrelerin çok
kısa sürede bozulduğunu anlatan Özbay, bu nedenle uyduların çok kalın alüminyum
tabakalarla korunduğunu söyledi. Radyasyonu soğurma görevini yürüten kalın
alüminyum kaplamaların uydu maliyetlerini de ciddi olarak arttırdığını ifade
eden Prof. Dr. Özbay, uzayda bulunan radyasyona dayanıklı yeni malzemelerin
geliştirilmesi ile uyduların daha ucuz ve daha uzun ömürlü olacağını
belirtti.
Malzemenin uzaya tam uyumunun da mümkün olduğunu belirten
Özbay, şöyle konuştu:
"Uzaydaki yüksek radyasyona karşı dayanıklılık
sağlayan ve uzaya uyumlu nanoteknoloji temelli malzememizi geliştirdik. Bu
malzemenin ilk teslimlerini de ASELSAN'a ve SSM'ye yaptık. Geliştirdiğimiz
malzeme, uzayda mevcut kullanılan malzemelere oranla radyasyona karşı 100 kat
daha dayanıklılık gösteriyor. Ayrıca bu malzemeyi kullandığımız
nanotransistörlerin yer aldığı elektronik devreler çok daha yüksek hızlarda uzay ortamında çalışabiliyor. Bu nedenlerle uydu
sistemlerinin daha ucuza üretimi de mümkün olabiliyor. Uydunun en kritik
kompenentleri arasında bulunan verici antenlerinde bu malzemeyi kullanıyoruz.
Yani çalışmamızla nanoteknolojiyi uzaya taşıdık diyebiliriz."
Bilkent
Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü
Öğretim Üyesi ve Bilkent Üniversitesi Uzay Teknoloji Araştırma Merkezi (BİLUZAY)
Başkanı Prof. Dr. Özbay, ASELSAN ile beraber geliştirdikleri bu teknolojinin,
tasarımı ve üretimi tamamen milli olan ilk haberleşme uydu alt sisteminde
kullanılacağını dile getirerek, BİLUZAY ve NANOTAM merkezlerindeki 50
araştırmacının bu tür uzay teknolojilerinin daha da ileriye götürülmesi
için çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.
BİLUZAY'da üretilen
nanoelektronik devrelerde kullanılan bu malzemenin daha önce uydularda hiç
kullanılmadığını ifade eden Özbay, "Biz Türkiye'nin bu teknolojiyi uzayda
kullanan ilk ülke olmasını hedefliyoruz" dedi.
Prof. Dr. Ekmel Özbay,
geliştirilen bu sistemin Türkiye'de Türk mühendisler tarafından yüzde 100 yerli
olarak üretilmesi hedeflenen TURKSAT-5A uydusunda kullanılacağını da sözlerine
ekledi.
