İNMEMİŞ TESTİSLER
İnmemiş testis ( Kriptorşidik testis) , testisin skrotuma tamamıyla inmemesi olarak bilinir. Testislerin karın içinden normal olarak skrotuma inişi; gubernakulum denen bağın testisi aşağıya çekişi, testisi aşağıya doğru iten karın içi basıncı, genitofemoral sinir ve bazı hormonal ve mekanik etkiler arasındaki etkileşim sonucunda oluşur.
İnmemiş testis nedir? Nasıl oluşur?
İnmemiş testis ( Kriptorşidik testis) , testisin skrotuma tamamıyla inmemesi olarak bilinir. Testislerin karın içinden normal olarak skrotuma inişi; gubernakulum denen bağın testisi aşağıya çekişi, testisi aşağıya doğru iten karın içi basıncı, genitofemoral sinir ve bazı hormonal ve mekanik etkiler arasındaki etkileşim sonucunda oluşur.
İnmemiş testisler en sık nerede görülür veya fark edilir?
İnmemiş testislerin en sık görüldüğü yerler; kasık, karın içi ve kasık-skrotum arası bölgedir. Bir de ektopik testis vardır ki testislerin normal iniş lokalizasyonu dışında bir yerde olması halidir. Ele gelmeyen veya muayenede saptanmayan testisin U1trasonografi, tomografi veya MR ile görüntülenmesi
mümkün olabilir.
Kriptorşidizmin görülme sıklığı nasıldır? Görülme sıklığını arttıran faktörler var mıdır?
İnmemiş testis görülme sıklığı normal doğan bebeklerde %35 olmakla beraber, prematüre bebeklerde bu sıklık % 9-30 olarak yükselmektedir. Çift taraflı inmemiş testis görülme sıklığı ise % 15 dir. Bu oran ikiz gebelik, düşük doğum ağırlığı ve prematürelerde artmaktadır.
Testislerin skrotumda olmaması her zaman sorun oluşturur mu?
Hayır, retraktil ( inip çıkan) testisler genellikle 1-10 yaşlarındaki çocuklarda bulunur. Bu çocuklarda testisler normal inişini tamamlamıştır, muayene sırasında veya çocuk üşüyor yada korkuyorsa artmış kremasterik refleks nedeniyle testisler kasık kanalına doğru hareket ederler. Bu testisler inmemiş sayılmazlar. Kremasterik refleksler yeni doğanlarda zayıf olduğu için bu çocukların retraktil olup olmadığı için süreye ihtiyaç vardır. Ancak inmemiş testis durumu veya şüphesi özellikle bir testiste ise beklenmeden ürolojik muayene yaptırılmalıdır.
Testisler kendiliğinden herhangi bir tedaviye gereksinim olmadan iner mi?
Unutulmamalıdır ki normal zamanında doğanların %74'ü ve prematüre bebeklerin % 95 'inde yaşamın ilk yıllarında ( genellikle ilk 3 ay içinde) testisler kendiliğinden inecektir.
Kriptorşidik testislerin yaratabileceği sorunlar nelerdir?
İnmemiş testisler iki önemli sorun oluşturabilir. Kısırlık ve kanserleşme riski. Normal yerinde olmayan testisler de bu sorunlar görülebileceği gibi zamanında tedavisi ( hormonal veya cerrahi) yapılan çocuklarda dahi bu riskler yok olmaz.
İnmemiş testisi olup ameliyat (erken yada geç) olanların tümörleşme riski açısından bazı araştırmalara göre 32-35'li yaşlara kadar kan testleri ile ( tümör marker) yıllık kontrolleri yapılmalıdır. Yine ameliyat olanların testislerini aralıklı olarak muayene etmeleri, anormal büyüme veya sertlik fark ettiklerinde ise ürologa danışmaları gerekmektedir. Malignite ( tümörleşme ) riski normal testise göre 4-10 kat daha yüksektir. Testisin cerrahi olarak indirilmesi kanser gelişme riskini azaltmamaktadır. Buna karşın testisin inmiş olması, tümör geliştiğinde erken saptanmasına yardımcı olur.
İnmemiş testisi tedavisinde seçkin yöntem hangisidir?
İnmemiş testislerde en sık kullanılan yöntem orşiopeksi denen cerrahi uygulamadır. Tek taraflı ameliyat yapılan testislerde yetişkinlikte doğurganlık ( fertilizasyon) çift taraflı ameliyat olanlarda ise % 50-60 'dır. inmemiş testiste cerrahi tedavi fertilizasyon şansını arttırmak için yapılır. Orşiopeksi ile başarı oranı % 98' dir. Laparoskopi veya inguino-abdominal eksplorasyon palpe dahi edilemeyen testislerin tedavisinde ilk adımdır.
Cerrahi tedavi ne zaman yapılmalıdır?
inmemiş testislerin en ideal tedavi zamanı 1-2 yaştır.
Cerrahi dışında tedavi yöntemleri var mıdır?
Hormonal tedavi olarak; iki ile 4 hafta içinde birkaç doza bölünmek üzere 5.000-10.000 ünite insan koriyon gonadotropi hormonu (hCG) ve / veya luteinize hormon relasing faktör analoglarının beraber veya tek başlarına kullanımından oluşur. Genellikle 6 aylıktan büyük bebeklerde hormonal tedavi başlanabilir. Başarı oranları % 6-70 arasında değişmektedir.
Çocuğu olan ailelere tavsiyeleriniz nelerdir?
Çocukların genital bölgeleri dış görünüş olarak normal gözükse bile, aileler elle muayene yaparak skrotumun içinde testislerin her ikisinin de varlığı hissedilmelidir. Şüphe halinde üroloğa başvurulmalıdır.
