Osteoporoz halk arasında kemik erimesi olarak bilinir. Kemiğin normal yoğunluğunu ve gücünü kaybetmesiyle incelmesi ve kolay kırılabilir hale gelmesidir. En sık menopoz sonrası kadınları etkiler.
Genellikle erken dönemde belirti vermez. Başlangıçta sadece bel ağrısı görülebilir. Hastalık ilerledikçe omurganın şeklinde bozukluklar ve kamburlaşma oluşabilir. Küçük çarpmalarla bile kırıklar oluşabilir. Bu kırıklar özellikle kalçada ve kollarda oluşur. Ancak omurgada da düşmeye bağlı kırıklar gelişebilir. Hatta osteoporozun çok ileri düzeyde olduğu hastalarda spontan (kendiliğinden) kırıklar bile oluşabilir.
Osteoporozun çeşitli nedenleri vardır. Bunların başlıcaları şöyle sıralanabilir:
Uzun süre kalsiyum ve protein yönünden fakir beslenme.
Menopoz sonrası düşük ostrojen düzeyi.
Yaşlanmayla birlikte azalmış aktivite.
Sigara içme (muhtemelen)
Kortizon türü ilaç kullanımı. Uzamış hastalıklar (alkolizm de dahil).
Vitamin eksiklikleri (özellikle de C vitamini).
Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması).
Kanser.
Genetik yatkınlık.
Bazı durumlarda osteoporoza yatkınlık artar. Bunların arasında; yumurtalıkların alınması, yumurtalık kanseri için radyasyon tedavisi uygulanması, vücut tipinin minyon olması, ailede osteoporoz bulunması, aşırı alkol kullanımı, uzun süreli kortizon kullanımı ve guatr ilaçlan kullanılması sayılabilir.
Osteoporozu önlemek için menopozla birlikte hormon tedavisine başlanmalıdır. Ostrojen hormonunun dışarıdan alınmasıyla kemik yıkımı azalacak ve hatta yeni kemik oluşumu ile osteoporozun gerilemesi sağlanacaktır. Süt ve süt ürünleriyle birlikte ya da kalsiyum tabletleriyle günde 1500 mg kalsiyum alınmasının da kemik erimesini yavaşlatacağı belirtilmektedir. Bunun dışında düzenli egzersiz yapmanın da faydası vardır. Osteoporozu önlemek için yürüyüş yapmak yüzmekten daha yararlıdır.
Osteoporoz tanısı kemik röntgeni ve kemik yoğunluğunu da içeren tıbbi tahlillerle konur. Kemik yoğunluğu takibi ile tedavinin seyri hakkında da bilgi sahibi olmak mümkündür.
Osteoporoz Tedavibi
Tedavinin amacı ağrıyı kesmek, kırıkları önlemek ve bazen de kemiğin yeniden oluşmasını sağlamaktır.
Hafif ağrı için parasetamol gibi basit ağrı kesiciler kullanılabilir. Ağrıyı azaltmak için sıcak ya da soğuk uygulama da faydalıdır. Doktor tarafından kalsiyum, D vitamini, hormon tedavisi veya florid reçete edilebilir. Kemik kaybını yavaşlatan veya kemik yapımını artıran ilaçlar da verilebilir.
Osteoporozu olan hastalar hasara neden olabilecek tüm durumlardan kaçınmalıdırlar. Buzla kaplı sokaklarda ve ıslak ya da cilalı zeminlerde yürümemelidirler. Merdiven çıkarken korkuluklara tutunmalı ve korkulukların sağlam olduğundan emin olmalıdırlar. Ayrıca belde oluşabilecek kırıklardan korunmak için korse kullanılması da gerekebilir. Osteoporoza rağmen tüm bu tedbirlerle birlikte, gerekli güvenlik önlemlerini alarak aktif hayatı sürdürmek de gerekir. Yürüyüş ve hafif koşu gibi egzersizler faydalı olacaktır. Ancak düşme riskinden kesinlikle uzak durulmalıdır.
